Frans Hals

Frans Hals, Banket van de officieren van de Cluveniersdoelen, 1627, een zogenaamd schuttersstuk (Frans Hals Museum, Haarlem)

Frans Hals was een van de beroemdste Nederlandse schilders uit de Gouden Eeuw. Hij werd geboren tussen 1580 en 1585 (de juiste datum is niet bekend) in Antwerpen en stierf in Haarlem op 10 augustus 1666.

Toen hij een jaar of vier was kwam hij met zijn ouders, die uit Antwerpen gevlucht waren tijdens het beleg van die stad door de Spanjaarden (1584/85), naar Haarlem. Daar bleef hij zijn verdere leven wonen.

Levende portretten

Hals wordt beschouwd als een van de grote meesters van de zogeheten Hollandse School. Hij schilderde voornamelijk portretten, ook groepsportretten, zoals de zogenaamde schuttersstukken. Zijn werk wordt gekenmerkt door de losse toets, waarmee de figuren op het doek zijn gezet. Vooral de personen in de schuttersstukken lijken wel te leven. Het is net of je een schilderij binnenstapt en meedoet aan het feest, waarmee de geportretteerden bezig zijn.

Portretschilder als beroep

Portretschilder was vroeger een beroep, zoals nu fotograaf. Maar destijds had je nog geen camera's, dus als iemand een portret wilde hebben van zichzelf, dan moest hij er voor poseren. En het moest natuurlijk nog precies lijken ook. Tegenwoordig heb je ook wel portretschilders, heel verdienstelijke zelfs, maar die laten iemand voor de vorm poseren, maken dan een foto en gaan die vervolgens naschilderen. Die zouden het in de tijd van Frans Hals waarschijnlijk niet gered hebben.

Van leerling tot meester

Frans Hals, Malle Babbe, ca. 1635 (Gemäldegalerie, Berlijn)

Frans Hals bekwaamde zich in het schildersvak bij Carel van Mander, die ook al voor de Spaanse terreur uit de Zuidelijke Nederlanden was gevlucht. Die had onmiddellijk door dat hij met een uitzonderlijk talent te maken had. In 1610 werd Hals lid van het Haarlemse schildersgilde. De vakbond voor kunstschilders zeg maar. Daardoor mocht hij zich als zelfstandig kunstschilder vestigen.

De musea

Aan Frans Hals worden ca. 200 schilderijen toegeschreven (zoals het bekende schilderij "Malle Babbe" dat een Haarlemse prostitué uitbeeldt). Van sommige werken wordt betwist of ze van Hals zelf zijn en daarom staat het juiste aantal niet vast. Belangrijke musea over de hele wereld bezitten een of meer werken van hem, de meeste het Rijksmuseum in Amsterdam. In Haarlem is het Frans Hals Museum met onder meer alle vijf de schuttersstukken van de meester.

Frans Hals stierf in 1666 en ligt begraven in de Grote of St. Bavokerk Kerk in Haarlem.