Schijf van Vijf: verschil tussen versies
| Regel 52: | Regel 52: | ||
Het derde, roze vak is het vak van de vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel. Dit vak bestaat uit producten met veel eiwitten. Eiwitten zijn belangrijke bouwstoffen die het lichaam nodig heeft. Elk product bevat andere voedingsstoffen en draagt zo een steentje bij aan een gezond lichaam. |
Het derde, roze vak is het vak van de vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel. Dit vak bestaat uit producten met veel eiwitten. Eiwitten zijn belangrijke bouwstoffen die het lichaam nodig heeft. Elk product bevat andere voedingsstoffen en draagt zo een steentje bij aan een gezond lichaam. |
||
| − | ==== '''Vis, peulvruchten, vlees |
+ | ==== '''Vis, peulvruchten, vlees en ei''' ==== |
Door het eten van vis wordt het risico op hart- en vaatziekten verlaagd. Peulvruchten zorgen ervoor dat het LDL-cholestrol wordt verlaagd, dit helpt om je bloedvaten gezond te houden. Vlees en ei bevatten goede voedingsstoffen, zoals ijzer en vitamine B1. |
Door het eten van vis wordt het risico op hart- en vaatziekten verlaagd. Peulvruchten zorgen ervoor dat het LDL-cholestrol wordt verlaagd, dit helpt om je bloedvaten gezond te houden. Vlees en ei bevatten goede voedingsstoffen, zoals ijzer en vitamine B1. |
||
| Regel 74: | Regel 74: | ||
==== Zuivel ==== |
==== Zuivel ==== |
||
| + | Melk, yoghurt, kwark en kaas, het zijn populaire zuiveproducten en veel mensen eten het. Zuivel levert je gelukkig goede dingen op! Het risico op darmkanker wordt minder, verschillende dingen op. De kans op diabetes type 2 wordt verkleind en het levert je onder andere calcium en vitamine B12. Met halfvolle zuivelproducten krijg je minder verzadigde vetten binnen en dit is dus nog beter voor je! |
||
| + | [[Bestand:Yoghurt in Sarajevo supermarket.jpg|miniatuur|400x400px|Verschillende zuivelproducten in de supermarkt]] |
||
| + | De zuivelproducten die in de schijf van vijf staan: |
||
| + | * Magere en halfvolle melk, karnemelk |
||
| + | * Magere en halfvolle yoghurt |
||
| + | * Magere kwark |
||
| + | * Drinkyoghurt |
||
| + | * Sojadrink met toegevoegd vitamine B12 en calcium |
||
| + | * 10+, 20+ of 30+ kaas met niet te veel zout → 2 gram zout of minder per 100 gram kaas |
||
| + | * Zuivelspread |
||
| + | * Hüttenkäse |
||
| + | * Mozzarella |
||
| + | * Verse geitenkaas |
||
| + | Zuivelproducten die niet in de schijf van vijf staan: |
||
| − | Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel |
||
| + | * Zuivel- en sojadrank met te veel suiker → Er is suiker aan toegevoegd en dit kan voor overgewicht of diabetes type 2 zorgen. Daarnaast bevatten sojadranken niet veel voedingsstoffen. |
||
| ⚫ | |||
| + | * Pudding en toetjes met toegevoegd suiker → Veel suiker toegevoegd en vaak gemaakt van volle zuivel, er kan beter gekozen worden voor halfvolle of magere producten. |
||
| − | Door van het bovenstaande eten te kiezen voor volkoren, denk dan aan volkorenbrood, verlaag je de kans op ziektes. Ook zit in dit eten veel energie en dat heeft je lichaam nodig. |
||
| + | * Volle melk en volle yoghurt → Bevat veel verzadigde vetten |
||
| + | * Rijstmelk en amandelmelk → |
||
| + | * Vla → Veel verzadigde vetten en toegevoegde suikers |
||
| + | * Roomijs, softijs en yoghurtijs → Bevat veel verzadigde vetten en suiker. |
||
| + | * 48+ en 60+ kaas → Bevat veel verzadigde vetten. |
||
| + | * Feta → Bevat veel zout. |
||
| + | * Crème fraîche, zure- en kookroom → Bevatten veel verzadigde vetten. |
||
| + | * Slagroom → Bevat veel verzadigde vetten en suiker. |
||
| + | ==== Noten ==== |
||
| + | Noten verlagen ook het LDL-cholestrol, net als peulvruchten. Dat is goed voor je bloedvaten. Daarnaast verlagen noten ook het risico op hartziekten. Met een handje noten per dag krijg je veel onverzadigde vetten binnen en die helpen je bloedvaten gezond te houden. |
||
| + | |||
| + | Noten die in de schijf van vijf staan: |
||
| + | * Ongezouten noten en pinda’s |
||
| + | * Notenpasta en pindakaas van 100% noten of pinda’s |
||
| + | |||
| + | Noten die niet in de schijf van vijf staan: |
||
| + | * Gezouten noten → Noten zijn goed voor je, maar zout niet. Dit kan de bloeddruk verhogen. |
||
| + | * Borrelnoten → Er zit veel zout, suiker en verzadigd vet in. |
||
| + | * Noten met chocolade of suiker |
||
| + | * Notenpasta en pindakaas met toegevoegd zout of suiker → Zout, suiker en verzadigde vetten zijn toegevoegd en dat is niet goed voor je gezondheid. |
||
| + | |||
| ⚫ | |||
'''''Het vijfde vakje is dranken'''''. |
'''''Het vijfde vakje is dranken'''''. |
||
Versie van 2 nov 2017 13:58
 Dit artikel is (gedeeltelijk) geschreven door Pabo-studenten van de MarnixAcademie en blijft in ieder geval staan tot de beoordeling is gegeven.
|
Je lijf gaat je hele leven met je mee en daar moet je dus goed voor zorgen. Maar hoe je dat? Het Voedingscentrum Nederland heeft de schijf van vijf ontworpen. De schijf van vijf helpt mensen om gezond te eten. Maar hoe eet je nou gezond? Wat moet je allemaal eten en welk eten is nou gezond? De schijf van vijf is verdeeld in vijf vakken. Als je elke dag uit alle vakken genoeg eet en drinkt en hierbij genoeg varieert, krijgt je lijf de benodigde voedingsstoffen binnen en eet je gezond. Hieronder bespreken we een voor een de vakken van de schijf van vijf.
Groenten en fruit
Het eerste vak bestaat uit groenten en fruit, dit is het groene vak. Groenten en fruit bevatten allebei andere voedingsstoffen en je hebt ze dus ook allebei nodig om gezond te eten. Je kan dus niet een stuk groenten inwisselen voor een stuk fruit.
Groenten
Er is geen enkele groente die alle voedingsstoffen bevat. Daarom is het belangrijk om te variëren, zodat je ook de andere voedingsstoffen binnen krijgt. Een volwassenen moet ongeveer 250 gram groenten per dag eten. Niet alle groenten staan in de schijf van vijf. De groenten die je wel mag eten en dus gezond voor je zijn:
- Verse groente
- Voorgesneden groente
- Diepvriesgroente zonder toegevoegd suiker en zout
- Groente in blik of glas zonder toegevoegd suiker of zout
- Gepureerde groente zonder toegevoegd suiker of zou
De groenten hieronder staan niet in de schijf van vijf:
- Groente in blik of pot met toegevoegd suiker of zout → Zout verhoogt de bloeddruk en het is dus beter om geen zout te eten.
- Groentesap → Groentesappen bevatten vaak suiker. Door het drinken van dranken met suiker, kan je sneller overgewicht krijgen of diabetes type 2. Daarnaast is er vaak ook zout toegevoegd aan groentesappen van de winkel.
- Groente a la crème → Aan deze groenten is room en suiker toegevoegd, dit is niet gezond.
Fruit
Ook bij fruit is het belangrijk om te variëren. Er zijn heel veel verschillende soorten fruit en elk stuk fruit heeft andere voedingsstoffen. Als je veel verschillende soorten stukken fruit eet, krijg je meer verschillende soorten voedingsstoffen binnen en dat is gezonder voor je. Volwassenen krijgen het advies om 200 gram fruit te eten per dag. Dat zijn ongeveer twee stuks. Hiermee wordt vooral vers fruit of fruit uit de diepvries bedoeld en geen gedroogd fruit en/of fruit in blik op sap.
Het fruit wat wel in de schijf van vijf staat en dus gezond is voor je:
- Vers fruit
- Voorgesneden fruit
- Diepvriesfruit zonder toegevoegd suiker
- Gedroogd fruit zonder toegevoegd suiker (beperkt, maximaal een handje per dag) → Tijdens het drogen gaan er belangrijke stoffen, zoals vitamine C verloren. Daarnaast zit er in een stukje gedroogd fruit veel meer suiker dan in een vers stuk fruit. Met gedroogd fruit krijg je dus snel veel suiker binnen en daarom mag je maar maximaal één handje per dag.
- Fruit in blik op sap (beperkt)
Fruit wat niet in de schijf van vijf staat:
- Fruit in blik op siroop → Er wordt vaak siroop aan het fruit toegevoegd, hierin zitten veel suikers.
- Vruchtensap → In sappen zitten veel suikers. Dit is gelinkt aan diabetes type 2 en overgewicht.
- Appelmoes, compote, fruitmoes (in cups) → Er wordt meestal suiker of sap toegevoegd. Daarnaast is moes makkelijk te eten en hierdoor kan je er veel van eten.
Smeer- en bereidingsvetten
Het tweede en gele vak is het vak smeer- en bereidingsvetten. Vet is een bouwstof en een brandstof voor ons lichaam en levert vitamine A, D en E. Brandstoffen zorgen ervoor dat het lichaam energie heeft en bouwstoffen zorgen ervoor dat het lichaam zichzelf kan onderhouden en opbouwen. Vet bestaat uit onverzadigde en verzadigde vetten. In elk product zitten deze met een andere hoeveelheid. Onverzadigde vetten zijn de 'gezonde vetten', deze zorgen ervoor dat het cholesterol gehalte goed blijft. Verzadigde vetten zijn ongezonde vetten en deze kunnen er dan ook voor zorgen dat het cholesterolgehalte te hoog wordt en dit is slecht voor je hart. Als je de verzadigde vetten dus vervangt voor onverzadigde vetten heb je minder kan op hart- en vaatzieken!
De volgende producten staan in de schijf van vijf bij het vak smeer- en bereidingsvetten:
- Zachte margarine of halvarine voor op brood
- Vloeibare margarine en vloeibaar bak-en-braadvet
- De meeste plantaardige oliën, zoals olijfolie en zonnebloemolie
Deze producten staan niet in de schijf van vijf:
- Harde margarine → In harde vetten zitten in verhouding veel verzadigde vetten
- Hard bak- en braadvet → Veel verzadigde vetten
- Hard frituurvet → Veel verzadigde vetten
- Roomboter → In roomboter zitten ook veel verzadigde vetten
- Kokosvet (kokosolie) → Een plantaardig vet, waar veel verzadigde vetten in zitten.
- Palmolie
Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel
Het derde, roze vak is het vak van de vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel. Dit vak bestaat uit producten met veel eiwitten. Eiwitten zijn belangrijke bouwstoffen die het lichaam nodig heeft. Elk product bevat andere voedingsstoffen en draagt zo een steentje bij aan een gezond lichaam.
Vis, peulvruchten, vlees en ei
Door het eten van vis wordt het risico op hart- en vaatziekten verlaagd. Peulvruchten zorgen ervoor dat het LDL-cholestrol wordt verlaagd, dit helpt om je bloedvaten gezond te houden. Vlees en ei bevatten goede voedingsstoffen, zoals ijzer en vitamine B1.
In dit vak is het belangrijk om af te wisselen tussen dierlijke en plantaardige producten. Een voorbeeld van een week zou kunnen zijn: 1 dag vis, 1 dag peulvruchten, 1 dag noten, 2 dagen rund- of varkensvlees en 2 dagen kip of ander gevogelte.
De producten die in de schijf van vijf staan bij het roze vak:
- Vis (vooral vette vis) → Sommige vis bevat veel zout, zoals haring. Deze vis kan je beter niet elke week kiezen.
- Schaal- en schelpdieren
- Peulvruchten, zoals linzen en bruine bonen → Uit blik of glas en zonder toegevoegde suikers. Daarnaast ook maximaal 0,5 gram zout of minder per 100 gram.
- Onbewerkt vlees, zoals kipfilet, kipdrumstick, kalkoenfilet, (extra) mager gehakt, biefstuk, magere runderlappen, sukadelap, varkenshaas, haaskarbonades, magere varkenslappen, varkensfiletlapjes, varkensschouderkarbonade, hamlap en mager lamsvlees → vlees waaraan voor de verkoop geen bewerkingen zijn gedaan. Het mag al wel gesneden of gemalen zijn, zoals los gehakt.
- Eieren
- Tofu en tempé
- Kant-en-klare vegetarische burgers, stukjes of balletjes met niet te veel zout → als er meer dan 1,1 gram per 100 gram in zit staat het niet meer in de schijf van vijf.
Producten die niet in de schijf van vijf staan:
- Alle vleeswaren, zoals worst, ham of paté → Alle vleeswaren zijn bewerkt vlees. Er is een verband tussen bewerkt vlees en risico op beroerte, diabetes type 2 en darmkanker.
- Bewerkt vlees, zoals hamburger, worst en gemarineerd vlees → Risico op beroerte, diabetes type 2 en darmkanker.
- Vette vleessoorten, zoals speklap, gehakt, spareribs, lamskotelet en lamskarbonade → In deze producten zitten veel verzadigde vetten.
- Peulvruchten uit blik met toegevoegd suiker of te veel zout → Er is suiker toegevoegd en te veel zout, te veel zout zorgt ervoor dat de bloeddruk omhoog gaat. Een lage bloeddruk is gezonder voor je.
- Kant-en-klare vegetarische burgers, stukjes of balletjes met te veel zout → Hier zit vaak veel zout in.
Zuivel
Melk, yoghurt, kwark en kaas, het zijn populaire zuiveproducten en veel mensen eten het. Zuivel levert je gelukkig goede dingen op! Het risico op darmkanker wordt minder, verschillende dingen op. De kans op diabetes type 2 wordt verkleind en het levert je onder andere calcium en vitamine B12. Met halfvolle zuivelproducten krijg je minder verzadigde vetten binnen en dit is dus nog beter voor je!
De zuivelproducten die in de schijf van vijf staan:
- Magere en halfvolle melk, karnemelk
- Magere en halfvolle yoghurt
- Magere kwark
- Drinkyoghurt
- Sojadrink met toegevoegd vitamine B12 en calcium
- 10+, 20+ of 30+ kaas met niet te veel zout → 2 gram zout of minder per 100 gram kaas
- Zuivelspread
- Hüttenkäse
- Mozzarella
- Verse geitenkaas
Zuivelproducten die niet in de schijf van vijf staan:
- Zuivel- en sojadrank met te veel suiker → Er is suiker aan toegevoegd en dit kan voor overgewicht of diabetes type 2 zorgen. Daarnaast bevatten sojadranken niet veel voedingsstoffen.
- Pudding en toetjes met toegevoegd suiker → Veel suiker toegevoegd en vaak gemaakt van volle zuivel, er kan beter gekozen worden voor halfvolle of magere producten.
- Volle melk en volle yoghurt → Bevat veel verzadigde vetten
- Rijstmelk en amandelmelk →
- Vla → Veel verzadigde vetten en toegevoegde suikers
- Roomijs, softijs en yoghurtijs → Bevat veel verzadigde vetten en suiker.
- 48+ en 60+ kaas → Bevat veel verzadigde vetten.
- Feta → Bevat veel zout.
- Crème fraîche, zure- en kookroom → Bevatten veel verzadigde vetten.
- Slagroom → Bevat veel verzadigde vetten en suiker.
Noten
Noten verlagen ook het LDL-cholestrol, net als peulvruchten. Dat is goed voor je bloedvaten. Daarnaast verlagen noten ook het risico op hartziekten. Met een handje noten per dag krijg je veel onverzadigde vetten binnen en die helpen je bloedvaten gezond te houden.
Noten die in de schijf van vijf staan:
- Ongezouten noten en pinda’s
- Notenpasta en pindakaas van 100% noten of pinda’s
Noten die niet in de schijf van vijf staan:
- Gezouten noten → Noten zijn goed voor je, maar zout niet. Dit kan de bloeddruk verhogen.
- Borrelnoten → Er zit veel zout, suiker en verzadigd vet in.
- Noten met chocolade of suiker
- Notenpasta en pindakaas met toegevoegd zout of suiker → Zout, suiker en verzadigde vetten zijn toegevoegd en dat is niet goed voor je gezondheid.
Brood, graanproducten en aardappelen
Het vijfde vakje is dranken. Het is belangrijk om genoeg te drinken. Zo kunnen alle stoffen die je lichaam niet nodig heeft uitgeplast worden. Het beste wat je kan drinken is zwarte en groene thee. Door dit te drinken blijven je aders schoon. Het drinken van frisdrank en andere dranken is niet goed voor je lichaam omdat daar teveel suiker in zit.
Tips om te zorgen dat je alle voedingsstoffen binnen krijgt:
- Groenten kan je heel de dag door nemen, ook bijvoorbeeld als snack.
- Groenten kan je variëren door het rauw te eten of te koken.
Bronnen:
https://www.fitsociety.nl/gezonde-voeding/brandstoffen-en-bouwstoffen-voeding/