Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog is de oorlog die duurde van 1568 tot 1648.

Nadat Luther zijn protest op de deur had gespijkerd, kregen we te maken met het begin van een godsdienstoorlog: het katholieke geloof tegen het protestante geloof. Een belangrijke persoon was Willem van Oranje.

Karel de Vijfde

Karel V van het Heilige Roomse Rijk (ook wel Carlos genoemd in het Spaans) werd geboren op 24 februari 1500 te Gent. Hij werd opgevoed aan het hof van zijn tante die zijn scholing overliet aan de latere paus Adriaan de 5e. Toen Karel zes jaar was, overleed zijn vader.

Karel overleed in 1558 in Spanje.

Karel werd geboren in Gent in het Prinsenhof als zoon van Felipe de Schone en Juana van Aragon. Kleinzoon van Maria van Bourgondië. Karel de V kreeg later ook een kind en hij heette Philips de Tweede. In 1506 volgde hij zijn vader op bij de Nederlanden, en zijn grootvader in 1516 in Spanje tot 1556. Hij heeft dus 50 jaar geregeerd. Hij wist de Nederlanden samen te brengen. Daarvoor moest veel gevochten worden. En karel maakte een machtige tegenstander in 1515 toen Grote Pier, de legendarische Friese krijger tegen zijn legers vocht. Pas toen die strierf in 1520 werd het weer een beetje rustig in Groningen en Friesland.

Karel was streng katholiek. De protestanten liet hij wreed vervolgen.

Hij was heer der Nederlanden, koning van Spanje, keizer van Duitsland en heerser over grote gebieden van Amerika. “In mijn land gaat de zon nooit onder,” zei hij altijd. Zijn doel was één rijk, één bestuur en één godsdienst, nl. het katholieke geloof.

Karel de V zei altijd: “In mijn rijk gaat de zon nooit onder.” Dat kwam omdat hij een heel groot rijk had. Hij erfde ook heel veel. Spanje, Oostenrijk, Tsjechië, een deel van Amerika en een groot deel van Italië was zijn rijk.

In Aken wordt Karel V gekroond tot Keizer van het Heilig Roomse Rijk. Hij erfde heel veel. Van zijn grootouders, en van zijn vader ook wat. Het was voor het eerst dat iemand (Karel de Vijfde) zo’n groot rijk had. Hij wou dat alle mensen katholiek werden. Phillips de tweede volgde hem op. Hij was nog strenger in dan zijn vader dat alle mensen katholiek moesten worden. Karel de vijfde bracht zijn laatste jaren door in een Spaans klooster. Daar overleed hij.

1568

In 1568 begon de oorlog. Een oorlog die 80 jaar zou gaan duren. Prins Willem van Oranje was de leider van de Nederlandse gewesten (vergelijk provincies). Van zijn eigen geld betaalde hij een Duits leger. Hij verkocht zijn landgoederen en bezittingen. Met dat geld huurde hij soldaten in. Hij huurde ze in om tegen het Spaanse leger te vechten. Het leger van de prins was niet zo groot als dat van zijn tegenstander Alva. Maar de prins Willem van Oranje had wel een slim plan. Hij wilde vanuit Duitsland, Engeland en Frankrijk de Nederlanden binnenvallen en zo de Spanjaarden verdrijven. In die landen had de prins namelijk vrienden. De meeste waren protestante vluchtelingen. Ze konden wel raden waarom het Spaanse leger naar Nederland onderweg was. Over Alva hadden de protestanten vreselijke verhalen te vertellen. De prins dacht bij dit plan: "Als we aanvallen helpt de bevolking natuurlijk mee". In deze oorlog werden er meerdere mensen dood geschoten zoals Maurits en Johan.

Willem van Oranje

Prins van Oranje, Graaf van Nassau, bekend als Willem van Oranje. Zijn bijnaam was Willem de Zwijger. Hij was de leider van de opstand tegen de Spaanse Koning Philips de 2de . Willem was 11 jaar toen hij land erfde : het staatje Oranje in Frankrijk en gebieden in Nederland. Vandaar de naam Willem van Oranje.

Hij is op 24 april 1533 geboren. Carlos V liet hem aan het hof in Brussel opvoeden. Hij is in Delft dood geschoten door Balthasar Gerards.

Prins Maurits en Frederik Hendrik waren zijn zoons.

Philips II

Maurits

Maurits is de zoon van Willem van Oranje. Zeventien was hij toen zijn vader werd vermoord.Toch werd hij de nieuwe stadhouder, de nieuwe leider. Ook hij streed tegen de Spaanse overheersing. Lange tijd werd hij daarbij geholpen door Johan van Oldenbarneveldt. Maurits wilde de Spanjaarden het land uitjagen, maar daarvoor was veel geld nodig. Johan van Oldenbarneveldt (kun je vergelijken met een minister van financiën) wilde geld sparen en heeft een soort wapenstilstand geregeld. Die duurde 12 jaar. Maurits was hier boos over en heeft zijn vroegere “vriend” in de ban gedaan. Johan van Oldenbarneveldt is dan ook vermoord

Frederik Hendrik

Hij was geboren op 29 januari 1584 in Delft. Na het twaalf jarige wapenstilstand was er veel veranderd. Van Oldenbarneveld was ter dood gebracht. Maurits was gestorven. En ook Philips was al een paar jaar dood. Toch barstte de strijd weer los. Het leger werd geleid door de half broer van Maurits, Frederik Hendrik van Oranje-Nassau. Stedenwinger werd zijn bijnaam omdat hij veel steden wist te veroveren.

Beeldenstorm

In 1555 werd Carlos opgevolgd door zijn zoon Philips 2e. In 1566 was het raak: honderden kerken, kapellen, abdijen en kloosters, altaren, beelden doopvonten, koorgestoelten, preekstoelen en orgels werden vernield, kelken vertrapt en schilderijen, kerkelijke gewaden en boeken verscheurd. Dit was de zogenaamde Beeldenstorm. De protestanten, die zoveel vervolgd werden, waren geweldig kwaad op de katholieken. Als reactie op de Beeldenstorm stuurde Filips de 2e een leger onder de leiding van de ijzeren Hertog Alva.

1648

De vrede van Münster (in Duitsland, net over de grens bij Enschede) betekent het einde van de Tachtigjarige Oorlog. De Spaanse koning erkende ‘ De Verenigde Nederlanden ‘ als vrije staat. In 1648 vond iedereen dat de oorlog lang genoeg duurde. Beide partijen waren de strijd zat. Het geld was op. De mensen leden honger. Iedereen wilde nu eindelijk wel eens rust. In de Duitse stad Münster werd in 1648 de vrede gesloten. De Republiek had uiteindelijk gewonnen. Het was geen deel meer van Spanje. Het werk van alle mannen van Oranje was niet voor niets geweest.

Het gebied dat wij nu kennen als Nederland, heette toen de Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden. De regering werd gevormd door een groep belangrijke mensen (Staten Generaal). Enkele gewesten (b.v. Brabant) kwamen niet in de Staten Generaal, omdat die door de belangrijke mensen niet belangrijk genoeg werden gevonden. Deze gewesten worden de Generaliteitslanden genoemd.

Foto's

• 

  Willem van Oranje

• 

  Maurits

• Frederik-1-.jpg

  Frederik Hendrik

Externe links

• De Spaanse armada (SchoolTV)
• Ten strijde tegen Engeland (SchoolTV)
• Beeldenstorm