Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Iets naars meegemaakt? Als je iets moeilijks hebt meegemaakt, vertel het aan iemand die je vertrouwt. Je kan ook altijd appen of bellen met de Kindertelefoon (Nederland) of Awel (België). Je staat er niet alleen voor.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel wangedrag vertoon je als je seksuele opmerkingen maakt of seksuele handelingen verricht met een ander, die dat niet wil. Het woord "grensoverschrijdend" betekent dat er een grens wordt overgegaan. Dit gebeurt als iemand iets doet tegen de wil van de ander.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft verschillende vormen. Het kunnen seksuele opmerkingen zijn, die persoon A tegen persoon B maakt. Ook kunnen het handelingen zijn. Dit hoeft niet per se seks te zijn, maar ze worden wel als seksueel opgevat. Ook kan er sprake zijn van sextortion/sexting: misbruik van foto's e.d. door de ander door die te verspreiden via internet/sociale media etc. Sinds 1 juli 2024 is in Nederland ook het op straat opmerkingen maken, fluiten naar iemand en dergelijke (dat wordt straatintimidatie genoemd) strafbaar.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan zowel door mannen als door vrouwen gedaan worden.

Wat is het probleem?

Bij seks is het belangrijk dat beide mensen akkoord gaan. Zij moeten op één lijn met elkaar zitten. Op de deze manier is het een prettige ervaring voor beide mensen.

Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag is dit niet het geval. Dan is gaat één persoon niet akkoord wat er gebeurt. Vaak speelt een machtssituatie een rol. Dit betekent dat de persoon die handelingen verricht of opmerkingen maakt meer macht heeft dan degene die ze onprettig vindt. Denk hierbij aan een baas en een werknemer. In sommige gevallen heeft de persoon helemaal geen toestemming van de ander. Dit kan leiden tot seksueel geweld, aanranding of verkrachting.

In gevallen waarbij kinderen of jongeren betrokken zijn spreekt men van een zedendelict. Dit wordt ook als grensoverschrijdend gedrag gezien. Dit gebeurt bijvoorbeeld als een volwassen persoon een kind of jongere benadert.

Gevolgen

Seksueel overschrijdend gedrag heeft een aantal gevolgen voor het slachtoffer:

• Traumatische seksualisering: dit leidt tot een trauma rondom seksualiteit en intimiteit.
• Verraad: verminderd gevoel van veiligheid en vertrouwen in een ander.
• Machteloosheid: de eigen wil, eigen verlangen en behoefte en het gevoel van vertrouwen in eigen kunnen wordt stelselmatig miskend.
• Stigmatisering: de vorming van een negatief zelfbeeld, zoals slecht te zijn en schuldgevoel.
• Herhaald slachtofferschap: kinderen en jongeren bij wie vaak de seksuele grens overschreden is zijn extra kwetsbaar opnieuw misbruikt te worden.
• Intergenerationele overdracht: een kind of jongere die seksueel misbruik meemaakt, loopt grote kans om later als volwassene zelf dit gedrag te vertonen.

Wanneer ernstige gevolgen van seksueel grensoverschrijdend gedrag

De gevolgen voor slachtoffers ervan kunnen ernstig zijn wanneer:

• Het slachtoffer jonger dan twaalf is
• De dader een familielid is
• Het kind zich moeilijk kan onttrekken aan seksuele contacten
• Het misbruik vaak en/of gedurende lange tijd plaats vindt
• Dwang, chantage of geweld wordt gebruikt
• Er sprake is van penetratie
• De geheimhouding langer duurt.

Gevolgen voor daders ervan

Wie dit gedrag toont kan daardoor te maken krijgen met bijvoorbeeld:

• een straatverbod
• baanverlies
• of zelfs gevangenisstraf

Media

• Je lijf is van jou (NTR/Het Klokhuis)
• Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag? (NPO Kennis)
• Helpwanted.nl
• Straatintimidatie wat is het