Houtblazers

De houtblazers zijn muziekinstrumenten die oorspronkelijk uit hout gemaakt zijn of waarvan de klanken worden gevormd met het aanblazen van een houten rietje. Zo wordt de saxofoon, hoewel gemaakt van koper, beschouwd als een houtblazer omdat er een riet voor nodig is om geluid te produceren.De klanken van de tonen van deze muziekinstrumenten lijkt in zekere zin op elkaar. Tot de houtblazers worden gerekend:

• dwarsfluit
• hobo
• klarinet
• fagot
• saxofoon
• panfluit

Daarnaast bestaan er van deze instrumenten meestal nog varianten die één of meerdere octaven hoger of lager spelen.

De instrumenten hoeven niet altijd van hout gemaakt te zijn. Zo is de dwarsfluit niet van hout. Toch is het wel een houtblazer, omdat het net als de saxofoon gebruikmaakt van een rietje om muziek te maken.

Blaasinstrumenten behoren tot de zogenoemde aërofonen: aero betekent lucht en foon betekent klank. De lucht in het instrument wordt door blazen in trilling gebracht.

Vorm van het instrument

Wanneer de buis van het instrument langer en/of wijder is, klinkt een blaasinstrument lager. Een goed voorbeeld hiervan zijn de Es, bes, A, C en basklarinet en de sopraan, alt, tenor en bariton saxofoon (zie ook zangstem). Maar ook de dwarsfluit ten opzichte van de piccolo. Een dwarsfluit is langer dan de piccolo. Dus de dwarsfluit heeft een lagere klank dan de piccolo. De piccolo is kleiner en heeft dus een hogere klank.

Fluiten en instrument met riet(blad)

Als je goed kijkt hebben de instrumenten verschillende mondstukken. Daarom delen we de instrumenten in op fluiten en instrument met riet(blad).

Fluiten

Blaasinstrumenten met een blaasgat (waarbij de lucht gaat trillen na tegen een scherpe rand te zijn geblazen) zijn bijvoorbeeld de dwarsfluit, piccolo en panfluit. Een blokfluit en een scheidsrechtersfluitje hebben een fluitmondstuk met blaasgat.

Vroeger waren fluiten van hout, maar dat verteerde. Daarom wordt de fluit nu meestal van roestvrij staal gemaakt. Hoe harder het materiaal hoe helderder de klank. Roestvrij staal is best hard en daarom is de klank helder. Sommige fluitenbouwers maken fluiten van goud of platina, dat is zachter materiaal en daardoor hebben die fluiten zachtere warmere klanken. Alle onderdelen moeten 100% goed zijn. Vooral de kleppen en de gaten moeten perfect zijn. Anders worden de gaten niet goed afgesloten.

Instrument met riet(blad)

Blaasinstrumenten waarbij de lucht in trilling wordt gebracht door een enkel rietblad (bijvoorbeeld bij een klarinet en saxofoon) of een dubbel rietblad (bijvoorbeeld een hobo en fagot).

Klarinetten werden vroeger allemaal van hout gemaakt, maar tegenwoordig worden veel klarinetten ook van kunststof gemaakt. Binnen de kunststof zijn er verschillende kwaliteiten maar die blijven geheim. Heel vroeger werden de klarinetten van buxushout (deze plant was in heel Europa te krijgen), zapaterohout (uit Brazilië), ebbenhout (uit Afrika) en kokoshout gemaakt. Tegenwoordig worden de klarinetten van grenadillehout gemaakt. Dit hout is bijna zwart van kleur en wordt ook voor piccolo’s en hobo’s gebruikt.

Er zijn goedkope maar ook hele dure (echt) van hout gemaakte blaasinstrumenten. Dat komt omdat het hout van een ander jaar kan zijn. En je raadt het al. Hoe ouder het hout, hoe duurder dat is.

Ook is al het hout gecertificeerd. Dit betekent duurzaam hout. Voor duurzaam gemaakt hout wordt verzekerd dat het hout afkomstig is uit een bos dat gecertificeerd is voor duurzaam bosbeheer. Dit betekent dat bomen goed worden verzorgd en op tijd worden gekapt, zo zitten er geen beestjes in het hout en is het hout niet rot van binnen. 

Op verschillende filmpjes op YouTube kun je de instrumenten met riet(blad) zien, én horen. Muzikanten van het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Nederlands Kamerorkest vertellen hier over hun instrument en laten muziek horen.

Links

• SchoolTV - Houtblazers
• YouTube - Houtblazers, Nederlands Philharmonisch Orkest instrumenten