Maag-darmstelsel: verschil tussen versies

Huidige versie van 8 okt 2023 om 10:17

Spijsvertering

Spijsvertering is het verteren (klein maken) van spijzen oftewel voedsel. Het voedsel wordt afgebroken tot voedingsstoffen die het lichaam nodig hebben en opnemen. Zo haalt het lichaam er bouwstoffen uit om te kunnen groeien en brandstoffen om energie te krijgen. Alles wat overblijft zijn afvalstoffen die het lichaam verlaten door middel van ontlasting en urine.

Weg van de spijsvertering

Het verteringsstelsel in volgorde: de mond, slokdarm, maag, twaalfvingerige darm, dunne, dikke en endeldarm en de anus.

Vanaf de mond tot de anus is voeding 24 tot 28 uur onderweg. Het voedsel wordt klein gemalen, vermengd en voortgestuwd om zo de voedingsstoffen op te nemen in het bloed, de afvalstoffen blijven over als ontlasting.

De lever, galblaas en alvleesklier hebben ook een belangrijke functie bij de spijsvertering.

Vertering

Vertering wordt gedaan door verschillende organen van het lichaam, waaronder de maag, de darmen, de lever en de alvleesklier. De meeste voedingsstoffen in de voeding kunnen niet in het lichaam worden opgenomen. Het spijsverteringsstelsel heeft de volgende taken:

Opname van voedsel
Mechanische verkleining van de voedselbrokken (kauwen en kneden)
Chemische verkleining onder invloed van enzymen (vertering)
Transport van de voedselbrij door het spijsverteringskanaal (slikken en peristaltiek)
Kneden en mengen van het voedsel (peristaltiek)
Overdracht van de voedingsstoffen aan het bloed (resorptie)
Uitscheiden van afvalstoffen door de lever en in de darm
Afgeven van niet verteerde resten (ontlasting en urine)

Spijsverteringsstelsel

Organen binnen het spijsverteringsstelsel

Functies van de organen in het spijsverteringsstelsel:

Mond

De spijsvertering begint in de mond. Hier wordt het voedsel fijngekauwd en vermengd met speeksel dat automatisch wordt aangemaakt door speekselklieren zodra je voedsel en drinken ziet. De tong duwt het verder naar de slokdarm.

Slokdarm

Als het voedsel is doorgeslikt komt het in de slokdarm, met een darmwand met spieren, die bewegen het voedsel langzaam naar de maag. Aan het eind van de slokdarm zit een sluitspiertje naar de maag die open en dicht kan. Zo kan het voedsel niet meer terug de slokdarm in.

Maag

In de maag wordt het voedsel gekneed en vermengd met maagsap. De binnenkant van de maag is bekleed met een dikke laag slijmvlies. Zo wordt de maag beschermd tegen het zure maagsap. De enzymen in dat maagsap breken het voedsel af. Daar blijft het ongeveer 3 uur en dan geeft de maag door een sluitspiertje kleine beetjes voedsel aan de dunne darm door.

Lever

De lever is belangrijk bij de spijsvertering. Voedingsstoffen uit het voedsel worden via het bloed naar de lever gebracht. De lever bewerkt de voedingsstoffen en zet ze om in bouwstoffen of in energie. De lever maakt ook gal. Gal is nodig om vet voedsel te kunnen verteren. Daarbij maakt het schadelijke stoffen onschadelijk bijvoorbeeld alcohol.

Galblaas.

In de galblaas wordt het gal dat gemaakt wordt door de lever tijdelijk opgeslagen. Bij vet eten gaat de gal vanuit de galblaas naar de dunne darm. Daar helpt het de spijsverteringsenzymen die het vet moeten verteren.

Alvleesklier

De alvleesklier maakt alvleeskliersap. In dit sap zitten spijsverteringsenzymen die de dunne darm helpt suikers, eiwitten en vetten uit het voedsel te halen.

Twaalfvingerige darm en Dunne darm

In de dunne darm vindt het belangrijkste deel van de spijsvertering plaats. Hier worden spijsverteringssappen en enzymen uit de alvleesklier en galblaas aan het voedsel toegevoegd. De enzymen breken het voedsel af naar kleinere deeltjes: voedingsstoffen. Deze voedingsstoffen komen via de darmwand in het bloed terecht.

Dikke darm en Endeldarm

Voedsel dat niet verteerd kan worden gaat naar de dikke darm om poep te worden. Het is eerst nog een waterdunne brij. In de dikke darm worden vocht en zouten uit de brij gehaald. Zo ontstaat er dikke poep. Die poep komt in de endeldarm terecht. Hier wordt de poep tijdelijk opgeslagen. Als de endeldarm vol is, gaat er een seintje naar de hersenen en kan je naar de pot!

Anus

De anus is een spier die de endeldarm afsluit met de buitenwereld.

Hoe werkt het spijsverteringsstelsel?

Door inname van voedsel en drinken in de mond zorgen de verschillende organen in werking met elkaar tot aan de anus voor dat een mens de voedingstoffen omzet in kracht, energie en gezondheid om te kunnen overleven. Door bepaalde aandoeningen in het spijsverteringsstelsel ontstaan er wel klachten die oplopen van kleine kwaaltjes tot levensbedreigende ziektes. Door gezond te leven verklein je de kans op problemen aan het spijsverteringsstelsel.

Maag-Darm-Lever ziekten

Want wat nou als er organen of delen van je spijsverteringsstelsel niet werken? Deze ziekten vallen onder de categorie Maag-Darm-Lever ziekten, afgekort MDL. Er zijn verschillende soorten ziekten die je spijsverteringsstelsel kunnen dwarsbomen. Denk bijvoorbeeld aan obstipatie, ziekte van crohn, kanker of prikkelbare darmsyndroom (PDS). Obstipatie komt vooral in je darmen voor. Obstipatie houdt in dat er ontlasting ophoopt in je darmen. Doordat de darm de darm te veel vocht uit de ontlasting haalt, dikt de ontlasting in en kan het niet verder zakken. Je kunt dan een bolle buik krijgen en een opgeblazen gevoel ervaren. Je bent al een dag of 2 niet naar het toilet geweest en je krijgt steeds meer buikpijn…

Dit is nog niet meteen ernstig of hoeft te leiden tot een darmziekte. Duizenden mensen hebben geregeld last van obstipatie bijvoorbeeld door een bepaald gerecht waar je niet tegen kan of door te weinig drinken. Daarbij verschilt het per persoon hoe vaak je naar het toilet moet. Maar wat als dit steeds vaker voorkomt? En de tijd dat je niet naar het toilet gaat steeds langer wordt? Wat als je bijvoorbeeld al een week niet naar het toilet bent geweest? Dan wordt het natuurlijk steeds vervelender. Je huisarts kan je dan doorsturen naar een mdl-arts. Deze gaat dan kijken wat er met jouw darmen aan de hand is en wat voor oplossing zij kunnen bieden. De meest voor de hand liggende oplossing is het gebruiken van laxeermiddel. Dit zorgt ervoor dat je ontlasting verdunt wordt. Er zijn heel wat mensen die dagelijks laxeermiddel slikken en hier oud mee worden. Ook zijn er verschillende medicijnen die de peristaltiek van de darmen stimuleren. De peristaltiek is de knijpbeweging die de darmwand maakt.

Als na lange tijd blijkt dat ook laxeermiddelen niet helpen, wordt er vaak gekeken naar manieren om de darm te spoelen, via je mond of anus. Als ook dit na een poos de obstipatie niet meer verhelpt, wordt er gekeken of er soms iets mis is bij een deel van je darmen. Dan kan er gekozen worden dit gedeelte operatief te laten verwijderen of om een stoma te plaatsen. Een stoma is een uiteinde op je buik waar dan de ontlasting uit komt. Er zijn verschillende soorten stoma's. Je kunt een stoma krijgen op je darm, deze is voor de ontlasting. Of op je blaas als deze niet meer werkt, die is dan voor de urine. Op je darm kun je een stoma krijgen op je dunne- of dikke darm.

Als je op deze link klikt, kom je op een pagina waar je de verschillende stoma's kunt zien. Je ziet verschillende afbeeldingen en een filmpje.

Prikkelbare darm syndroom

Mensen met het prikkelbare darm syndroom hebben chronische klachten, dat wil zeggen dat de klachten de hele dag door of vaak te voelen zijn.

Hierbij gaat het vooral om buikpijn, buikkrampen, verstopping, diarree, gasvorming en een opgezette buik.

Het is waarschijnlijk ontstaan door een combinatie van een gevoelige darmwand en een darminfectie.

Spijsverteringsstelsel gezond houden

Het is belangrijk om het spijsverteringsstelsel gezond te houden, aangezien er nare klachten en aandoeningen van kunnen komen.

Je houdt het gezond door vooral veel te blijven drinken (min 1,5 - 2L) vezelrijk te eten, stress te vermijden en regelmatig te bewegen.

Voedingsstoffen

In het maag-darmstelsel worden voedingsstoffen uit het eten gehaald. Deze voedingsstoffen heeft een mens nodig om te kunnen overleven. Voedingsstoffen zijn alle bruikbare delen uit voedingsmiddelen, oftewel eten en drinken.

Voedingsstoffen worden verdeeld in drie groepen:

Bouwstoffen
Brandstoffen
Hulpstoffen

Bouwstoffen zijn nodig voor de groei en herstel van het lichaam. Ook maken deze stoffen het lichaam sterk.

Brandstoffen geven een energie aan het lichaam. Deze energie heeft een mens nodig om te kunnen bewegen, nadenken, etc..

Hulpstoffen bestaan uit vitamines en mineralen. Deze stoffen zorgen ervoor dat het lichaam gezond blijft.

Obstipatie

Een obsitipatie is een verstopping van de darmen waardoor je niet meer kan piepen of netjes gezegd naar de wc kunt gaan. Het is een vervelende aandoening wat vaak tot buikpijn kan gaan lijden.

Hoe voorkomen en behandeling

Beweeg voldoende

Drink voldoende water

Eet vezelrijke voeding dus genoeg fruit en groenten en bruin brood.

Hou je ontlasting (poep) aandrang niet op ga gelijk als je moet gaan naar de wc.

Bronnen

Kersbergen, C. & Haarhuis, A. (2013). Natuuronderwijs inzichtelijk. Bussum: Coutinho.

MaagDarmLever. (z.d.). Spijsvertering - MaagDarmLever.nl. Geraadpleegd op 2 november 2018, van https://www.maagdarmlever.nl/spijsvertering/

Mlds. (z.d.). Hoe werkt de spijsvertering en het spijsverteringskanaal? - Maag Lever Darm Stichting. Geraadpleegd op 2 november 2018, van https://www.mlds.nl/gezonde-buik/hoe-werkt-de-spijsvertering/

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+== Spijsvertering ==
-[[File:Digestive system whitout labels.svg|thumb|Het spijsverteringsstelsel]]
+Spijsvertering is het verteren (klein maken) van spijzen oftewel voedsel. Het voedsel wordt afgebroken tot voedingsstoffen die het lichaam nodig hebben en opnemen. Zo haalt het lichaam er bouwstoffen uit om te kunnen groeien en brandstoffen om energie te krijgen. Alles wat overblijft zijn afvalstoffen die het lichaam verlaten door middel van ontlasting en urine.
-Het '''maag-darmstelsel''', het '''(spijs)verteringsstelsel''' of '''digestieve systeem''' is het [[orgaanstelsel]] dat zorgt voor de vertering en opname van voedingsstoffen voor het lichaam. De stoffen waar ons lichaam niks mee kan doen, [[afvalstof]]fen, worden weer uit het lichaam verwijderd door [[ontlasting]] en urine, wanneer we op het [[toilet]] onze behoefte doen. Bij de [[mens]] bestaat het verteringsstelsel uit de [[mond]], [[slokdarm]], [[maag]], de [[twaalfvingerige darm]], de [[dunne darm|dunne]] en [[dikke darm]], de [[endeldarm]] en de [[anus]].
+== Weg van de spijsvertering ==
+Het verteringsstelsel in volgorde: de mond, slokdarm, maag, twaalfvingerige darm, dunne, dikke en endeldarm en de anus.
+Vanaf de mond tot de anus is voeding 24 tot 28 uur onderweg. Het voedsel wordt klein gemalen, vermengd en voortgestuwd om zo de voedingsstoffen op te nemen in het bloed, de afvalstoffen blijven over als ontlasting.
+De lever, galblaas en alvleesklier hebben ook een belangrijke functie bij de spijsvertering.
 ==Vertering==
@@ Regel 12: / Regel 19: @@
 * Uitscheiden van afvalstoffen door de lever en in de darm
 * Afgeven van niet verteerde resten (ontlasting en urine)
+[[Bestand:Spijsvertering Nederlands.png|miniatuur|Spijsverteringsstelsel|link=https://wikikids.nl/images/d/d8/Spijsvertering_Nederlands.png]]
-== Organen binnen het maag-darmstelsel  ==
+== Organen binnen het spijsverteringsstelsel ==
-Hieronder een overzicht van organen binnen het maag-darmstelsel:
 * [[Mond]]
 * [[Slokdarm]]
@@ Regel 29: / Regel 36: @@
 === '''Functies van de organen in het spijsverteringsstelsel:''' ===
-===== Mond =====
+'''Mond'''
-De spijsvertering begint al in de mond. Als je voedsel ziet, ruikt of proeft maken je speekselklieren in je mond speeksel aan. Per dag kan je wel een liter speeksel aan maken.
-Onder het kauwen komt er dus speeksel bij het voedsel. Door het kauwen wordt het voedsel klein gemalen en door je speeksel wordt het voedsel glad, zodat je het makkelijk door kan slikken. Je tong duwt dan het voedsel door naar de slokdarm.
+De spijsvertering begint in de mond. Hier wordt het voedsel fijngekauwd en vermengd met speeksel dat automatisch wordt aangemaakt door speekselklieren zodra je voedsel en drinken ziet. De tong duwt het verder naar de slokdarm.
-===== Slokdarm (zie 1) =====
+'''Slokdarm'''
-[[Bestand:Abdomal organs.svg|miniatuur|Organen maag-darmstelsel]]
-Als het voedsel is doorgeslikt, duwt de tong het in de slokdarm. De slokdarm is ongeveer 25 centimeter lang en een rechte pijp. De spieren in de slokdarm trekken samen en ontspannen, door deze beweging wordt het voedsel naar beneden geduwd, naar de maag. Tussen de slokdarm en de maag zit een klein sluitspiertje.  Deze gaat open als het voedsel naar de maag moet, maar daarna gaat het spiertje gelijk weer dicht. Als het spiertje open zou blijven staan, zou het voedsel en maagsappen terugstromen de slokdarm in.
+Als het voedsel is doorgeslikt komt het in de slokdarm, met een darmwand met spieren, die bewegen het voedsel langzaam naar de maag. Aan het eind van de slokdarm zit een sluitspiertje naar de maag die open en dicht kan. Zo kan het voedsel niet meer terug de slokdarm in.
-===== Maag (zie 3) =====
-In het maag wordt het voedsel gekneed en de maag zorgt ervoor dat het voedsel een soort brij wordt. Ondertussen wordt het vermengt met maagsap. Dat maagsap is heel erg zuur, gelukkig zit er aan de binnenkant van de maag een dikke laag slijmvlies, hierdoor wordt de maag beschermt.
+'''Maag'''
-Het maagsap bevat onder andere zoutzuur en enzymen. De enzymen zorgen ervoor dat het voedsel wordt afgebroken. Het zoutzuur maakt ziekmakende bacteriën in het voedsel dood. Het eten zit ongeveer 3 uur in de maag.
+In de maag wordt het voedsel gekneed en vermengd met maagsap. De binnenkant van de maag is bekleed met een dikke laag slijmvlies. Zo wordt de maag beschermd tegen het zure maagsap. De enzymen in dat maagsap breken het voedsel af. Daar blijft het ongeveer 3 uur en dan geeft de maag door een sluitspiertje kleine beetjes voedsel aan de dunne darm door.
-De maag heeft, net zoals de slokdarm een sluitspiertje. Het sluitspiertje laat kleine beetjes voedsel door naar de dunne darm
+'''Lever'''
-===== Lever (zie 4) =====
-De lever is erg belangrijk tijdens de spijsvertering. De lever heeft meerdere functies. Het bloed vervoert voedingsstoffen uit het voedsel naar de lever. Dan zet de lever de voedingsstoffen om in bouwstenen of in energie.
+De lever is belangrijk bij de spijsvertering. Voedingsstoffen uit het voedsel worden via het bloed naar de lever gebracht. De lever bewerkt de voedingsstoffen en zet ze om in bouwstoffen of in energie. De lever maakt ook gal. Gal is nodig om vet voedsel te kunnen verteren. Daarbij maakt het schadelijke stoffen onschadelijk bijvoorbeeld alcohol.
-De lever maakt ook gal en gal is een vetoplosser. En gal zorgt ervoor dat dat de darm verder alle vetten kan opnemen. Ook zorgt de lever ervoor dat allerlei schadelijke stoffen weer onschadelijk worden, denk aan alcohol.
+'''Galblaas'''.
-Een lever is een bijzonder orgaan. Het kan zichzelf herstellen, net zoals de huid.
+In de galblaas wordt het gal dat gemaakt wordt door de lever tijdelijk opgeslagen. Bij vet eten gaat de gal vanuit de galblaas naar de dunne darm. Daar helpt het de spijsverteringsenzymen die het vet moeten verteren.
-===== Galblaas (zie 5) =====
-De galblaas (een soort peervormig ballonnetje) is een tijdelijke opslag voor gal. Als een persoon iets eet, dan knijpt de galblaas leeg en stroomt de gal naar de twaalfvingerige darm. Het gal helpt het vet te verteren.
-===== Alvleesklier (zie 7) =====
+'''Alvleesklier'''
-De alvleesklier maakt alvleeskliersap. In de maag wordt alles tot een pap gemaakt en het alvleeskliersap zorgt ervoor dat dit uit elkaar getrokken wordt. Zodat de dunne darm suikers, eiwitten en vetten uit het voedsel kan halen.
-De alvleesklier maakt ook de hormonen aan om de bloedsuikerspiegel in evenwicht te houden.
+De alvleesklier maakt alvleeskliersap. In dit sap zitten spijsverteringsenzymen die de dunne darm helpt suikers, eiwitten en vetten uit het voedsel te halen.
-===== Twaalfvingerige darm (zie 6) =====
+'''Twaalfvingerige darm en Dunne darm'''
-De twaalfvingerige darm (heet zo omdat hij twaalf vingerbreedtes lang is) is het punt in het lichaam waar de inhoud van de maag naar toe wordt vervoerd en waar het gal en de sappen van de alvleesklier worden toegevoegd aan het eten. De twaalfvingerige darm is een onderdeel van de dunne darm.
+In de dunne darm vindt het belangrijkste deel van de spijsvertering plaats. Hier worden spijsverteringssappen en enzymen uit de alvleesklier en galblaas aan het voedsel toegevoegd. De enzymen breken het voedsel af naar kleinere deeltjes: voedingsstoffen. Deze voedingsstoffen komen via de darmwand in het bloed terecht.
-===== Dunne darm =====
-De dunne darm is ongeveer vijf meter lang. Hier vindt het belangrijkste deel van de vertering plaats. De voedingstoffen van het eten worden via de wand van de darm opgenomen in het bloed.
-===== Dikke darm =====
+'''Dikke darm en Endeldarm'''
-Alle niet verteerbare voedselresten die de dunne darm niet kan gebruiken, worden doorgestuurd naar de dikke darm. Hier wordt al het vocht van de ontlasting (poep) in het lichaam opgenomen.
+Voedsel dat niet verteerd kan worden gaat naar de dikke darm om poep te worden. Het is eerst nog een waterdunne brij. In de dikke darm worden vocht en zouten uit de brij gehaald. Zo ontstaat er dikke poep. Die poep komt in de endeldarm terecht. Hier wordt de poep tijdelijk opgeslagen. Als de endeldarm vol is, gaat er een seintje naar de hersenen en kan je naar de pot!
-===== Endeldarm =====
-De endeldarm is het laatste deel van het maag-darmstelsel. Hier wordt de ontlasting tijdelijk opgeslagen. Zodra de endeldarm vol zit, gaat er een seintje naar de hersenen. Hierdoor krijgt een mens de aandrang om naar het toilet te gaan.
-===== Anus =====
+'''Anus'''
-De anus is een spier die de endeldarm afsluit met de buitenwereld. Het houdt de ontlasting in de endeldarm tegen. Zodra een persoon aandrang krijgt om naar het toilet te gaan, wilt de anus ontspannen, zodat de ontlasting het lichaam kan verlaten.
+De anus is een spier die de endeldarm afsluit met de buitenwereld.
-Al deze organen zijn noodzakelijk voor de vertering van voedsel. Toch kan een mens een aantal van deze organen missen. De taak van de missende organen wordt dan bijvoorbeeld overgenomen door andere organen of er wordt een aanpassing aan het lichaam gemaakt.
+== Hoe werkt het spijsverteringsstelsel? ==
+Door inname van voedsel en drinken in de mond zorgen de verschillende organen in werking met elkaar tot aan de anus voor dat een mens de voedingstoffen omzet in kracht, energie en gezondheid om te kunnen overleven. Door bepaalde aandoeningen in het spijsverteringsstelsel ontstaan er wel klachten die oplopen van kleine kwaaltjes tot levensbedreigende ziektes. Door gezond te leven verklein je de kans op problemen aan het spijsverteringsstelsel.
 == Maag-Darm-Lever ziekten ==
@@ Regel 83: / Regel 81: @@
 Je kunt dan een bolle buik krijgen en een opgeblazen gevoel ervaren. Je bent al een dag of 2 niet naar het toilet geweest en je krijgt steeds meer buikpijn…
-Dit is nog niet meteen ernstig of hoeft te leiden tot een darmziekte. Duizenden mensen hebben geregeld last van obstipatie bijv. door een bepaald gerecht waar je niet tegen kan of door te weinig drinken. Daarbij verschilt het per persoon hoe vaak je naar het toilet moet. Maar wat als dit steeds vaker voorkomt? En de tijd dat je niet naar het toilet gaat steeds langer wordt? Wat als je bijv. al een week niet naar het toilet bent geweest?
+Dit is nog niet meteen ernstig of hoeft te leiden tot een darmziekte. Duizenden mensen hebben geregeld last van obstipatie bijvoorbeeld door een bepaald gerecht waar je niet tegen kan of door te weinig drinken. Daarbij verschilt het per persoon hoe vaak je naar het toilet moet. Maar wat als dit steeds vaker voorkomt? En de tijd dat je niet naar het toilet gaat steeds langer wordt? Wat als je bijvoorbeeld al een week niet naar het toilet bent geweest?
 Dan wordt het natuurlijk steeds vervelender. Je huisarts kan je dan doorsturen naar een mdl-arts. Deze gaat dan kijken wat er met jouw darmen aan de hand is en wat voor oplossing zij kunnen bieden. De meest voor de hand liggende oplossing is het gebruiken van laxeermiddel. Dit zorgt ervoor dat je ontlasting verdunt wordt. Er zijn heel wat mensen die dagelijks laxeermiddel slikken en hier oud mee worden. Ook zijn er verschillende medicijnen die de peristaltiek van de darmen stimuleren. De peristaltiek is de knijpbeweging die de darmwand maakt.
 Als na lange tijd blijkt dat ook laxeermiddelen niet helpen, wordt er vaak gekeken naar manieren om de darm te spoelen, via je mond of anus. Als ook dit na een poos de obstipatie niet meer verhelpt, wordt er gekeken of er soms iets mis is bij een deel van je darmen. Dan kan er gekozen worden dit gedeelte operatief te laten verwijderen of om een stoma te plaatsen. Een stoma is een uiteinde op je buik waar dan de ontlasting uit komt.
 Er zijn verschillende soorten stoma's. Je kunt een stoma krijgen op je darm, deze is voor de ontlasting.
 Of op je blaas als deze niet meer werkt, die is dan voor de urine.
@@ Regel 92: / Regel 90: @@
 Als je op deze link klikt, kom je op een pagina waar je de verschillende stoma's kunt zien. Je ziet verschillende afbeeldingen en een filmpje.
+== Prikkelbare darm syndroom ==
+Mensen met het prikkelbare darm syndroom hebben chronische klachten, dat wil zeggen dat de klachten de hele dag door of vaak te voelen zijn.
+Hierbij gaat het vooral om buikpijn, buikkrampen, verstopping, diarree, gasvorming en een opgezette buik.
+Het is waarschijnlijk ontstaan door een combinatie van een gevoelige darmwand en een darminfectie.
+== Spijsverteringsstelsel gezond houden ==
+Het is belangrijk om het spijsverteringsstelsel gezond te houden, aangezien er nare klachten en aandoeningen van kunnen komen.
+Je houdt het gezond door vooral veel te blijven drinken (min 1,5 - 2L) vezelrijk te eten, stress te vermijden en regelmatig te bewegen.
 == Voedingsstoffen ==
@@ Regel 107: / Regel 117: @@
 Hulpstoffen bestaan uit vitamines en mineralen. Deze stoffen zorgen ervoor dat het lichaam gezond blijft.
+== '''Obstipatie''' ==
+Een obsitipatie is een verstopping van de darmen waardoor je niet meer kan piepen of netjes gezegd naar de wc kunt gaan. Het is een vervelende aandoening wat vaak tot buikpijn kan gaan lijden.
+'''Hoe voorkomen en behandeling'''
+Beweeg voldoende
+Drink voldoende water
+Eet vezelrijke voeding dus genoeg fruit en groenten en bruin brood.
+Hou je ontlasting (poep) aandrang niet op ga gelijk als je moet gaan naar de wc.
 == Bronnen ==
 Kersbergen, C. & Haarhuis, A. (2013). Natuuronderwijs inzichtelijk. Bussum: Coutinho.
+MaagDarmLever. (z.d.). Spijsvertering - MaagDarmLever.nl. Geraadpleegd op 2 november 2018, van <nowiki>https://www.maagdarmlever.nl/spijsvertering/</nowiki>
+Mlds. (z.d.). Hoe werkt de spijsvertering en het spijsverteringskanaal? - Maag Lever Darm Stichting. Geraadpleegd op 2 november 2018, van <nowiki>https://www.mlds.nl/gezonde-buik/hoe-werkt-de-spijsvertering/</nowiki>
 [[Categorie:Orgaanstelsel]]