Koekoek (vogel)

Koekoek Cuculus canorus
Niet bedreigd
Leefgebied	Europa, Afrika en Azië
Leefomgeving	Duingebied, kusten, halfwoestijn, open en gesloten loof- en naaldbossen, struikgewas en hoogveen
Behoort tot de	Koekoeken, Vogels
Portaal Biologie

De koekoek (ook wel gewone koekoek genoemd) is een vogel uit de Cuculidae-familie. Een andere vogel uit deze familie is de kuifkoekoek.

Kenmerken

Hij heeft een wit met donkergrijs gestreepte onderkant en een grijze kop en hals en een grijsbruine rug. De poten, de snavel en ogen zijn geel gekleurd.
Hij heeft een luide klinkende roep waaraan hij zijn naam Het geluid van de koekoek is van ver te horen. Heeft spitse vleugels en een lange staart. Vliegt met een snelle vleugelslag waarbij de vleugels nauwelijks boven het lichaam uitkomen. De koekoek zit vaak op een open plek met afhangende vleugels en nauwelijks zichtbare poten. Mannetjes hebben een effen blauwgrijze borst, kop en bovenzijde. De witte buik met zwarte bandering is scherp gescheiden van de blauwgrijze borst. Het kleed van vrouwtjes kent twee varianten, een grijze en een bruine. De grijze variant is grotendeels hetzelfde als dat van mannetjes maar de borst heeft een beige tint en is gebandeerd. De bruine vorm heeft een roestbruine bovenzijde en borst en is vaak over het gehele lichaam gebandeerd. Het jong heeft een witte vlek achter op zijn kop.

Voortplanting

Vanaf de oudheid weet men al dat de koekoek niet zelf een nest bouwt, maar zijn eieren legt in de nesten van andere vogels.
Het koekoeksvrouwtje let scherp op kleine vogels die hun nest aan het bouwen zijn. Als het nest klaar is en de van niets bewuste aanstaande pleegmoeder er een ei in heeft gelegd, zorgt de koekoek ervoor in de buurt te zijn. Op een moment dat het nest onbewaakt is, steelt de koekoek er een ei uit en eet dit zelf op of laat ze het stuk vallen, waarna ze voor dit ei in de plaats snel haar eigen ei in het waardnest legt.
Het komt uit na 12 ½ dag. Het koekoeksjong komt vaak eerder uit het ei dan zijn nestgenoten en buit dit uit door alles wat zich in het nest bevindt naar buiten te gooien. Waarschijnlijk heeft de koekoek speciaal aan deze gewoonte zijn slechte naam te danken.

De koekoek geldt op dit moment niet als bedreigd, maar het aantal koekoeken neemt al decennialang in aantal af. Waarom precies weten we niet.

In de taal

Er bestaan enkele bekende uitdrukkingen in het Nederlands over deze vogel, zoals dank je de koekoek en dat haal je de koekoek. Deze betekenen zoveel als "dat spreekt voor zich, natuurlijk is dat zo". Een andere betekenis is "mij niet gezien, daar bedank ik voor". Vermoedelijk wordt de koekoek hier in verband gebracht met de duivel.

Zie ook

• Koekoeken