Dit artikel is bekroond met een WikiKids Award!

Rechtspraak: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (enkele 'een' en wat toevoegingen w.o. url)
(Toegevoegd: rechtvoorjou.nl)
 
(50 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{Award}}
 +
{{Award|oud|2010}}
  +
Als je erg foute dingen hebt gedaan, kan het zijn dat je daarvoor moet 'verschijnen' bij een [[rechtbank]]. '''Rechtspraak''' wordt daar door [[rechter]]s gedaan. Je kunt je dan laten helpen: 'bijstaan' heet dat, door een [[advocaat]].
−
In dit artikel kun je dingen lezen over de geschiedenis van de '''rechtspraak''', en je kunt uitleg vinden over de Grondwet, Burgelijk recht enz.
  
   
  +
In dit artikel kun je dingen lezen over de geschiedenis van de rechtspraak, en je kunt uitleg vinden over de Grondwet, het Burgerlijk recht enz.
−
==Geschiedenis van Rechtspraak: De Romeinen==
  
   
  +
==Geschiedenis van de Rechtspraak: De Romeinen==
−
[[Afbeelding:Cicero.jpg|thumb|right|200px|Marcus Tullius [[Cicero]]]]
  
   
  +
[[Bestand:CiceroBust.jpg|thumb|right|200px|Marcus Tullius [[Cicero]]]]
−
De [[Romeinen]] waren de eersten die een wetten-stelsel gebruikten. Hoewel die wetten ook vaak misbruikt werden in het voordeel van de rijke burgers en in het nadeel van de arme burgers. Er werden dan vaak wetten herroepen of zelfs snel nieuwe gemaakt en daarom was het dus niet helemaal eerlijk.
  
−
Één van de vele goden te beledigen of te mishagen was toen bijvoorbeeld ook een misdaad.
  
−
Keizer [[Hadrianus]], die van 527 – 565 n. Chr. regeerde, hervormde deze wetten tot de “Codex Justinianus”. De huidige wetgeving in heel de wereld.
 
   
  +
De [[Romeinse Rijk|Romeinen]] waren de eersten die een wetten-stelsel gebruikten. Hoewel die wetten ook vaak misbruikt werden in het voordeel van de rijke burgers en in het nadeel van de arme burgers. Er werden dan vaak wetten herroepen of zelfs snel nieuwe gemaakt. Dat was natuurlijk niet helemaal eerlijk.
−
De Romeinen hadden een rechtshof uitgevonden waar misdaden en klachten werden behandeld. In [[Rome]] gebeurde dit in de basilica, een groot en mooi gebouw van het forum. De verdachte kon dan een advocaat inhuren, die hem verdedigde. Er was veel vraag naar goede advocaten en daarom stond dit beroep ook in hoog aanzien. Een van de beroemdste advocaten was [[Cicero]], die van 106 – 43 v. Chr. leefde. Hij was opgeleid in Athene en Rome en kon heel goed in het openbaar spreken. Zijn toespraken en brieven waren zo beroemd dat ze werden opgeschreven en ze worden ook zelfs vandaag de dag nog vertaald en gelezen!
  
  +
  +
Ook één van de vele goden te beledigen of te mishagen was toen een [[misdaad]].
  +
  +
Keizer [[Justinianus I]], die van 527 – 565 n. Chr. regeerde, hervormde deze wetten tot de “Codex Justinianus”. Daar is nu nog steeds de wetgeving in heel de wereld van afgeleid.
  +
  +
De Romeinen hadden een gerechtshof opgericht waar misdaden en klachten werden behandeld. In [[Rome]] gebeurde dit in de basilica, een groot en mooi gebouw van het [[forum]] (het centrale plein van Rome). De verdachte kon dan een advocaat inhuren, die hem verdedigde. Er was veel vraag naar goede advocaten en daarom stond dit beroep ook in hoog aanzien. Een van de beroemdste advocaten was [[Cicero]], die van 106 – 43 v. Chr. leefde. Hij was opgeleid in Athene en Rome en kon heel goed in het openbaar spreken. Zijn toespraken en brieven waren zo beroemd dat ze werden opgeschreven en ze worden ook zelfs vandaag de dag nog vertaald en gelezen!
   
 
De rechtszaak werd geleid door 100 senatoren. Je kon door je stad tot senator gekozen worden en dan bleef je dit ook meestal je leven lang. Samen waren de senatoren de jury, die erover stemde of de verdachte schuldig was of niet.
 
De rechtszaak werd geleid door 100 senatoren. Je kon door je stad tot senator gekozen worden en dan bleef je dit ook meestal je leven lang. Samen waren de senatoren de jury, die erover stemde of de verdachte schuldig was of niet.
Regel 16: Regel 20:
 
 
 
Er waren weinig gevangenissen omdat de straf die iemand kreeg vaak eigenlijk geen straf maar een schadeloosstelling was. Maar je kon ook veroordeeld worden om in het Colosseum tegen gladiatoren of wilde dieren te moeten vechten. En op veel misdaden, bijvoorbeeld verraad en diefstal, stond de doodstraf.
  
Er waren weinig gevangenissen omdat de straf die iemand kreeg vaak eigenlijk geen straf maar een schadeloosstelling was. Maar je kon ook veroordeeld worden om in het Colosseum tegen gladiatoren of wilde dieren te moeten vechten. En op veel misdaden, bijvoorbeeld verraad en diefstal, stond de doodstraf.
  +
  +
== Wetten ==
  +
Waar mensen samenleven, moeten afspraken gemaakt worden over wat wel en wat niet mag. Dat is, omdat het zonder deze regels lastig kan worden het leven van iedereen leuk en veilig te maken.
  +
  +
Deze regels en afspraken staan in de [[wet]]ten en iedereen in Nederland moet zich hieraan houden. Dat geldt niet alleen voor alle burgers in Nederland maar ook voor de [[overheid]] omdat Nederland een rechtsstaat is.
   
 
==Grondwet==
  
==Grondwet==
   
  +
De belangrijkste wet van een land is de [[Grondwet]]. Hiervan zijn alle andere wetten afgeleid.
−
Waar mensen samenleven, moeten afspraken gemaakt worden over wat wel en wat niet mag omdat het zonder deze regels lastig kan worden het leven van iedereen leuk en veilig te maken. Deze regels en afspraken zijn de wetten en iedereen in Nederland moet zich hieraan houden. Dat geldt niet alleen voor alle burgers in Nederland maar ook voor de overheid omdat Nederland een rechtsstaat is.
 
  +
  +
Veel wetten en regels worden voortdurend veranderd en aangepast. Maar bij de Nederlandse Grondwet gebeurt dat bijna nooit, omdat hij de basis vormt voor de Nederlandse samenleving.
  +
  +
Wijzigingen van de Grondwet moeten eerst door de [[Tweede Kamer]] en de [[Eerste Kamer]] worden goedgekeurd, en nadat er weer [[verkiezingen]] zijn geweest nóg een keer. Dat kan dan al gauw veel langer duren dan bij een 'gewone' wet!
   
  +
De Grondwet is dus een speciale wet. Hij gaat bijvoorbeeld over:
−
De belangrijkste wet is de Grondwet omdat alle anderen wetten hiervan zijn afgeleid.
 
  +
* de rechten en plichten van alle inwoners van Nederland
−
Veel wetten en regels worden voordurend veranderd en aangepast, bij de Grondwet gebeurt dat bijna nooit omdat het de basis vormt voor de Nederlandse samenleving. De Grondwet is dus een speciale wet. Behalve de rechten en plichten van alle inwoners van Nederland staat in het Grondwet ook hoe in Nederland de wetten worden gemaakt en hoe rechters hun werk moeten doen.
 
  +
* hoe in Nederland de wetten worden gemaakt en
  +
* hoe rechters hun werk moeten doen.
   
  +
== Inhoud van de Grondwet ==
 
De Grondwet is '''beschreven in een boek''' dat uit 8 hoofdstukken bestaat, bevat bijna 150 wetten.
  
De Grondwet is '''beschreven in een boek''' dat uit 8 hoofdstukken bestaat, bevat bijna 150 wetten.
   
−
Hier een heel korte samenvatting van de jeugdsite van het openbare ministerie (gemaand “vetverkeerd”http://www.netwijs.nl/asp/invado.asp?t=10&m=12013):
 +
Hier een heel korte samenvatting van de jeugdsite van het openbare ministerie (genaamd “vetverkeerd”; die website zelf bestaat overigens niet meer):
   
 
* '''Hoofdstuk 1''' van de Grondwet bevat wetten waarin staat opgeschreven welke belangrijke rechten de burgers van Nederland hebben.
  
* '''Hoofdstuk 1''' van de Grondwet bevat wetten waarin staat opgeschreven welke belangrijke rechten de burgers van Nederland hebben.
Regel 37: Regel 53:
 
* '''Hoofdstuk 8''' bevat de wetten waarin staat hoe de Grondwet gewijzigd moet worden.
 
* '''Hoofdstuk 8''' bevat de wetten waarin staat hoe de Grondwet gewijzigd moet worden.
   
  +
=== Rechten ===
−
In Artikel 1 van de Grondwet staat bijvoorbeeld dat je niet mag discrimineren. In Nederland is iedereen gelijk en heeft iedereen recht op een gelijke behandeling. Dat houdt in dat je mensen niet mag uitschelden of dingen verbieden omdat ze een ander geloof of huidskleur hebben of omdat ze homoseksueel zijn.
 
  +
'''Gelijke behandeling, discrimineren mag niet'''
   
  +
In Artikel 1 van de Grondwet staat bijvoorbeeld dat je niet mag [[discrimineren]]. In Nederland is iedereen gelijk en heeft iedereen recht op een gelijke behandeling. Dat houdt in dat je mensen niet mag uitschelden of dingen verbieden omdat ze een ander geloof of huidskleur hebben of omdat ze homoseksueel zijn.
−
Vrijheid van meningsuiting staat in artikel l7: Dat betekent dat je in Nederland mag zeggen hoe je over van alles denkt zolang je geen leugens vertelt en ook niemand beledigt.
 
   
  +
'''Vrijheid van meningsuiting'''
−
Verder staat in het Grondwet bijvoorbeeld ook dat je vrij bent om een eigen godsdienst of politieke partij te kiezen, dat niemand je spullen mag afpakken of zomaar je huis mag binnenkomen en dat iedereen recht heeft op een eerlijk proces. Niemand kan zonder proces worden veroordeeld en er wordt recht gesproken door onafhankelijke rechters.
  
   
  +
Dat staat in artikel 7: Dat betekent dat je in Nederland mag zeggen hoe je over van alles denkt zolang je geen leugens vertelt en ook niemand beledigt.
−
Maar in de Grondwet staan ook plichten: bijvoorbeeld voor de burgers de leerplicht (dus de plicht om naar school te gaan!), de plicht om je aan verkeersregels te houden en de plicht om belasting te betalen. De overheid moet bijvoorbeeld ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen werk hebben, het milieu beschermd wordt, de inwoners van Nederland gezond kunnen leven en dat er voldoende scholen zijn.
  
  +
  +
Verder staat in het Grondwet bijvoorbeeld ook dat je '''vrij bent om een eigen godsdienst of politieke partij te kiezen''', '''dat niemand je spullen mag afpakken of zomaar je huis mag binnenkomen.'''
  +
  +
En dat iedereen recht heeft op een '''eerlijk proces.''' '''Niemand kan zonder proces worden veroordeeld''' en er wordt rechtgesproken door '''onafhankelijke rechters'''.
  +
  +
=== Plichten ===
  +
'''Plichten van de burgers'''
  +
  +
Maar in de Grondwet staan ook plichten: bijvoorbeeld voor de burgers de '''leerplicht''' (dus de plicht om naar school te gaan!), de plicht om je aan '''verkeersregels''' te houden en de plicht om '''belasting''' te betalen.
  +
  +
'''Plichten van de overheid'''
  +
  +
De overheid moet bijvoorbeeld ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen '''werk''' hebben, het '''milieu''' beschermd wordt, de inwoners van Nederland '''gezond''' kunnen leven en dat er voldoende '''scholen''' zijn.
   
 
==Burgerlijk recht==
  
==Burgerlijk recht==
   
−
Het burgerlijke recht is afgeleid van de Code Civiel uit de tijd van Napoleon[[http://wikikids.nl/Koninkrijk_Holland]]. Eerst was het Nederlandse wetboek niet meer dan een vertaling van het Franse wetboek. Maar in de tweede helft van de 20e eeuw is het Nederlandse wetboek herschreven. Dat gebeurde onder leiding van hoogleraar Eduard Maurits Meijers die in 1954 overleed.
 +
Het burgerlijke recht is afgeleid van de Code Civiel uit de tijd van Napoleon [http://wikikids.nl/Koninkrijk_Holland]. Eerst was het Nederlandse wetboek niet meer dan een vertaling van het Franse wetboek. Maar in de tweede helft van de 20e eeuw is het Nederlandse wetboek herschreven. Dat gebeurde onder leiding van hoogleraar Eduard Maurits Meijers die in 1954 overleed.
   
−
Een andere naam voor burgerlijk recht is civiel recht. Het regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers.
 +
Een andere naam voor burgerlijk recht is ''civiel recht''. Het regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers.
−
Stel je koopt iets dan moet je betalen. Als je iets huurt heb je bepaalde rechten. Als je ergens werkt mogen ze je niet zomaar ontslaan. Kopen, huren, trouwen, werken maar ook scheiden, staken, erven, iets beschadigen zijn bijvoorbeeld dingen waar rechten aan vastzitten.
 +
Stel je koopt iets: dan moet je betalen. Als je iets huurt heb je bepaalde rechten. Als je ergens werkt mogen ze je niet zomaar ontslaan. Kopen, huren, trouwen, werken maar ook scheiden, staken, erven, iets beschadigen zijn bijvoorbeeld dingen waar rechten aan vastzitten.
   
 
Vaak is iedereen ook gewoon tevreden: je leent een boek van de bibliotheek en als je het boek kwijt raakt of kapot maakt dan moet je daarvoor betalen. Normaal doe je dat natuurlijk ook zonder problemen. Maar toch is dat niet altijd zo en soms zijn de twee partijen het niet eens en dan gaan ze naar de rechter. Die moet dan de beslissing nemen.
 
Vaak is iedereen ook gewoon tevreden: je leent een boek van de bibliotheek en als je het boek kwijt raakt of kapot maakt dan moet je daarvoor betalen. Normaal doe je dat natuurlijk ook zonder problemen. Maar toch is dat niet altijd zo en soms zijn de twee partijen het niet eens en dan gaan ze naar de rechter. Die moet dan de beslissing nemen.
Regel 57: Regel 87:
 
==Strafrecht==
  
==Strafrecht==
   
−
In het strafrecht zijn de wetten vastgelegd waaraan je je als burger moet houden. Doe je dat niet dan heb je een strafbaar feit gepleegd. Bijvoorbeeld: een fiets stelen, discrimineren, afpersen, bedreigen, iemand beroven, wildplassen of dronken achter het stuur zitten. Ook downloaden of illegale cd’s verspreiden is verboden, want dan verdient de winkel niks meer en gaat het slecht met de economie.
 +
In het strafrecht zijn de wetten vastgelegd waaraan je je als burger moet houden. Doe je dat niet dan heb je een [[strafbaar feit]] gepleegd. Bijvoorbeeld: een fiets stelen, discrimineren, afpersen, bedreigen, iemand beroven, wildplassen of dronken achter het stuur zitten. Ook downloaden of illegale cd’s verspreiden is verboden, want dan verdient de winkel niks meer en gaat het slecht met de economie.
  +
−
Deze strafbare feiten worden opgesplitst in twee groepen: overtredingen en misdrijven. Een overtreding is als je iets gedaan hebt wat niet zo heel ernstig is. Bijvoorbeeld zwartrijden in de trein. Een misdrijf is als je een zwaardere overtredingen hebt begaan. Bijvoorbeeld een beroving.
  
  +
Deze strafbare feiten worden opgesplitst in twee groepen: overtredingen en misdrijven.
  +
* Een overtreding is als je iets gedaan hebt wat niet zo heel ernstig is. Bijvoorbeeld zwartrijden in de trein.
  +
* Een misdrijf is als je een zwaardere overtreding hebt begaan. Bijvoorbeeld een beroving.
 
De officier van justitie bepaalt of de zaak voor de rechter moet komen en vraagt de rechter om een bepaalde straf, wat dan de eis is.
  
De officier van justitie bepaalt of de zaak voor de rechter moet komen en vraagt de rechter om een bepaalde straf, wat dan de eis is.
 
Bij het strafrecht staan dus net als bij het civiele recht twee partijen tegenover elkaar. Alleen is het nu niet burger tegen burger, maar de officier van justitie namens het Openbaar Ministerie tegen de verdachte burger met zijn advocaat.
 
Bij het strafrecht staan dus net als bij het civiele recht twee partijen tegenover elkaar. Alleen is het nu niet burger tegen burger, maar de officier van justitie namens het Openbaar Ministerie tegen de verdachte burger met zijn advocaat.
  +
 
Je kunt als straf geldboetes, gevangenis of dienstverlening krijgen. Dienstverlening betekent dat je moet werken zonder er geld voor te krijgen.
 
Je kunt als straf geldboetes, gevangenis of dienstverlening krijgen. Dienstverlening betekent dat je moet werken zonder er geld voor te krijgen.
 
In het Wetboek van Strafrecht staan de maximale straffen waaruit de rechter een keuze kan maken.
  
In het Wetboek van Strafrecht staan de maximale straffen waaruit de rechter een keuze kan maken.
Regel 68: Regel 102:
 
Jeugdstrafrecht wordt gebruikt voor kinderen van 12 tot 18 jaar.
  
Jeugdstrafrecht wordt gebruikt voor kinderen van 12 tot 18 jaar.
   
−
Ben je jonger dan 12 jaar, dan kan je niet strafrechtelijk worden vervolgd. Dat houdt in, dat je geen straffen van de overheid kan krijgen maar natuurlijk mag de politie je fouilleren, op het politiebureau vasthouden (bij kinderen max. 6 uur) en er kan bij jou thuis huiszoeking worden gedaan (dan komen er agenten die je huis gaan onderzoeken om te kijken of je iets verdachts hebt). Ben je ouder dan 18 jaar is het gewone strafrecht voor volwassene van toepassing. Bij uitzondering (als het heel erg is wat je gedaan hebt) kan de rechter bij jongeren vanaf 16 jaar soms besluiten dat je wel volgens het volwassenenstrafrecht behandeld wordt en andersom komt het ook voor dat jongeren van 18 tot 21 jaar nog zo kinderlijk zijn dat de rechter op hen het jeugdstrafrecht toepast.
 +
Ben je jonger dan 12 jaar, dan kan je niet strafrechtelijk worden vervolgd. Dat houdt in, dat je geen straffen van de overheid kan krijgen maar natuurlijk mag de politie je fouilleren, op het politiebureau vasthouden (bij kinderen max. 6 uur) en er kan bij jou thuis huiszoeking worden gedaan (dan komen er agenten die je huis gaan onderzoeken om te kijken of je iets verdachts hebt).
   
 
Ben je van 12 tot 18 jaar en je hebt een strafbaar feit begaan, dan gaat de officier van justitie een kinderrechter inschakelen die het jeugdstrafrecht toepast. Je kunt dan verschillende soorten jeugdstraffen krijgen, zoals een geldboete, een taakstraf of het kan veel erger zijn: je kan in een kindergevangenis terecht komen. Voor kinderen van 12 tot 16 jaar is de vrijheidsstraf maximaal een jaar en voor jongeren van 16 tot 18 jaar maximaal twee jaar.
  
Ben je van 12 tot 18 jaar en je hebt een strafbaar feit begaan, dan gaat de officier van justitie een kinderrechter inschakelen die het jeugdstrafrecht toepast. Je kunt dan verschillende soorten jeugdstraffen krijgen, zoals een geldboete, een taakstraf of het kan veel erger zijn: je kan in een kindergevangenis terecht komen. Voor kinderen van 12 tot 16 jaar is de vrijheidsstraf maximaal een jaar en voor jongeren van 16 tot 18 jaar maximaal twee jaar.
−
Maar omdat men uit ervaring weet dat vrijheidstraffen voor jongeren niet erg leerzaam zijn leggen kinderrechters het liefst een andere straf op. Dat kan een werkstraf zijn, waarbij je voor een bepaald aantal uren onbetaald werk moet doen of een leerstraf, waarbij je een cursus moet volgen om te leren je gedrag te veranderen.
+
Maar omdat men uit ervaring weet dat vrijheidsstraffen voor jongeren niet erg leerzaam zijn, leggen kinderrechters het liefst een andere straf op. Dat kan een werkstraf zijn, waarbij je voor een bepaald aantal uren onbetaald werk moet doen of een leerstraf, waarbij je een cursus moet volgen om te leren je gedrag te veranderen.
   
−
Ben je van 12 tot 18 jaar en heb je bijvoorbeeld wat gestolen of vernield, overlast veroorzaakt op straat of veel gespijbeld dan kan je naar Halt worden verwezen. Een Halt-straf bestaat uit gesprekken, een leerstraf, excuus aanbieden aan het slachtoffer, de schade vergoeden en soms krijg je ook nog een werkstraf. Een Halt-straf duurt maximaal 20 uur. Wanneer je daarmee akkoord gaat en je aan alle gemaakte afspraken houdt wordt er geen proces-verbaal naar de officier van justitie gestuurd en komt er ook geen registratie bij Justitie.
 +
Ben je van 12 tot 18 jaar en heb je bijvoorbeeld wat gestolen of vernield, overlast veroorzaakt op straat of veel gespijbeld dan kan je naar [[Halt]] worden verwezen. Een Halt-straf bestaat uit gesprekken, een leerstraf, excuus aanbieden aan het slachtoffer, de schade vergoeden en soms krijg je ook nog een werkstraf. Een Halt-straf duurt maximaal 20 uur. Wanneer je daarmee akkoord gaat en je aan alle gemaakte afspraken houdt wordt er geen proces-verbaal naar de officier van justitie gestuurd en komt er ook geen registratie bij Justitie.
   
−
Het kan ook zijn dat het kind in de problemen is gekomen omdat het bij hem/haar thuis niet goed gaat. In dat geval kan de officier van justitie de kinderbescherming erbij halen. Die doet dan wat ze kan voor het kind zodat het er thuis weer normaal aan toe gaat of als het nodig is wordt het kind uit huis geplaatst.
 +
Het kan ook zijn dat je in de problemen bent gekomen, omdat het bij jou thuis niet goed gaat. In dat geval kan de officier van justitie de [[kinderbescherming]] erbij halen. Die doet dan wat ze kan voor je, zodat het er bij jou thuis weer normaal aan toe gaat, of dat je, als dat nodig is, uit huis wordt geplaatst.
   
  +
Ben je 18 jaar of ouder, dan is het gewone strafrecht voor volwassenen van toepassing.
−
==De rechtzaak==
  
   
  +
Bij uitzondering (als het heel erg is wat je gedaan hebt) kan de rechter ook aI als je 16 jaar of ouder bent, soms besluiten dat je wél volgens het volwassenenstrafrecht behandeld wordt. Andersom komt het ook voor dat jongeren van 18 tot 21 jaar nog zo kinderlijk zijn dat de rechter op hen het jeugdstrafrecht toepast.
−
a. de rechter
  
  +
  +
==De rechtszaak==
  +
In [[Nederland]] heb je verschillende personen tijdens een rechtszaak.
  +
  +
===Rechter(s)===
  +
  +
Rechters zijn in een rechtszaal eigenlijk de hoofdpersoon, omdat een rechter bepaalt wie er schuldig is en wat zijn straf is.
   
−
Rechters zijn in een rechtszaal eigenlijk de hoofdpersoon omdat een rechter bepaalt wie er schuldig is en wat zijn straf is.
  
 
Een straf kan zijn: gevangenis, boete, of een werkstraf. Dan moet je werken maar je krijgt er geen geld voor. Een rechter bepaalt ook hoe lang de straf is. Hierbij moet hij zich houden aan het Nederlandse recht. De rechter mag dus geen wetten veranderen of overtreden. De maximale hoogte van een straf staat in de wetten. De rechter mag niet hoger gaan. Ook niet als hij vindt dat de straf die hij wel kan geven niet voldoende is. Lager mag een rechter natuurlijk wel gaan.
  
Een straf kan zijn: gevangenis, boete, of een werkstraf. Dan moet je werken maar je krijgt er geen geld voor. Een rechter bepaalt ook hoe lang de straf is. Hierbij moet hij zich houden aan het Nederlandse recht. De rechter mag dus geen wetten veranderen of overtreden. De maximale hoogte van een straf staat in de wetten. De rechter mag niet hoger gaan. Ook niet als hij vindt dat de straf die hij wel kan geven niet voldoende is. Lager mag een rechter natuurlijk wel gaan.
   
  +
===Verdachte===
−
b. de verdachte
  
  +
  +
Een verdachte is iemand waarvan men denkt dat hij een strafbaar [[feit]] / misdaad heeft gepleegd.
   
−
Een verdachte is iemand waarvan men denkt dat hij een misdaad heeft gepleegd.
 
 
Nadat een verdachte is meegenomen naar het politiebureau wordt hij zo snel mogelijk voorgeleid voor het hoofd van de politie, de officier van justitie, die de verdachte officieel beschuldigt.
  
Nadat een verdachte is meegenomen naar het politiebureau wordt hij zo snel mogelijk voorgeleid voor het hoofd van de politie, de officier van justitie, die de verdachte officieel beschuldigt.
  +
 
Dan begint het verhoor. De officier van justitie heeft nu 6 uur de tijd om aan antwoorden te komen. Maar er mag nooit geweld gebruikt worden zodat de verdachte antwoorden geeft. Elke verdachte heeft recht op privacy en hoeft dus geen antwoord te geven.
  
Dan begint het verhoor. De officier van justitie heeft nu 6 uur de tijd om aan antwoorden te komen. Maar er mag nooit geweld gebruikt worden zodat de verdachte antwoorden geeft. Elke verdachte heeft recht op privacy en hoeft dus geen antwoord te geven.
  +
 
Als hij vermoedelijk een zwaar misdrijf heeft gepleegd wordt hij vastgehouden, tot hij voor een rechter komt.
  
Als hij vermoedelijk een zwaar misdrijf heeft gepleegd wordt hij vastgehouden, tot hij voor een rechter komt.
   
  +
===Officier van Justitie===
−
c. de officier van justitie
  
   
−
De officier van justitie is een ambtenaar in dienst bij de koningin en werkt bij de rechtbank. Hij is een vertegenwoordiger van het openbaar ministerie en geeft daarom ook leiding over het werk van de politie en recherche. Dat betekent dus dat hij verantwoordelijk is voor het vervolgen van strafbare feiten, het opsporen van de dader en de verdachte voor de rechter brengen.
+
De officier van justitie is een ambtenaar in dienst bij de koning en werkt bij de rechtbank. Hij is een vertegenwoordiger van het openbaar ministerie en geeft daarom ook leiding over het werk van de politie en recherche. Dat betekent dus dat hij verantwoordelijk is voor het vervolgen van strafbare feiten, het opsporen van de dader en de verdachte voor de rechter brengen.
  +
−
Maar ook in de rechtzaal is de officier van justitie een belangrijke persoon. Hij klaagt de verdachte in de naam van het openbaar ministerie aan en weet welke straf bij welke overtreding hoort. Hij eist bij de rechter de straf maar de rechter moet niet persé akkoord gaan. Een rechter mag altijd nog de straf zelf kiezen. De officier van justitie zorgt dan wel weer ervoor dat de opgelegde straf wordt uitgevoerd.
  
  +
Maar ook in de rechtszaal is de officier van justitie een belangrijke persoon. Hij klaagt de verdachte in de naam van het openbaar ministerie aan en weet welke straf bij welke overtreding hoort. Hij eist bij de rechter de straf maar de rechter moet niet per se akkoord gaan. Een rechter mag altijd nog de straf zelf kiezen. De officier van justitie zorgt dan wel weer ervoor dat de opgelegde straf wordt uitgevoerd.
 
Een officier van justitie mag net zo als de politie dwangmiddelen toepassen zoals fouilleren of vasthouden op het politiebureau.
 
Een officier van justitie mag net zo als de politie dwangmiddelen toepassen zoals fouilleren of vasthouden op het politiebureau.
   
  +
===Advocaat===
−
d. de advocaat
  
  +
  +
Als je het met iemand niet eens bent over iets kun je eventueel een [[advocaat]] gebruiken. Dat is niet nodig bij meningsverschillen of kleine ruzies, maar als de ruzies wat groter zijn en het gaat om belangrijke dingen is een advocaat wel nodig.
  +
  +
Als een echtpaar gaat scheiden dan wordt er meestal een advocaat ingeschakeld die probeert ervoor te zorgen dat degene die hem heeft ingehuurd zoveel mogelijk zijn zin krijgt. Dat kan geld of spullen zijn en de kinderen willen natuurlijk bij hun vader en moeder blijven wonen maar dat kan dan niet meer.
   
  +
Een advocaat is dus iemand die zijn [[cliënt]] helpt of voor de rechtbank verdedigt. Een advocaat kan niet zomaar helpen in een rechtszaak hij moet natuurlijk weten waarom en hoe hij iemand verdedigt. Daarom gaan de advocaat en zijn cliënt eerst gesprekken met elkaar voeren en de cliënt vertelt daarbij van zijn probleem.
−
Als je het met iemand niet eens bent over iets kun je eventueel een advocaat gebruiken. Dat is niet nodig bij meningsverschillen of kleine ruzies, maar als de ruzies wat groter zijn en het gaat om belangrijke dingen is een advocaat wel nodig. Als een echtpaar gaat scheiden dan wordt er meestal een advocaat ingeschakeld die probeert ervoor te zorgen dat degene die hem heeft ingehuurd zoveel mogelijk zijn zin krijgt. Dat kan geld of spullen zijn en de kinderen willen natuurlijk bij hun vader en moeder blijven wonen maar dat kan dan niet meer.
  
−
Een advocaat is dus iemand die zijn cliënt helpt of voor de rechtbank verdedigt. Een advocaat kan niet zomaar helpen in een rechtzaak hij moet natuurlijk weten waarom en hoe hij iemand verdedigt. Daarom gaan de advocaat en zijn cliënt eerst gesprekken met elkaar voeren en de cliënt vertelt daarbij van zijn probleem.
  
 
 
  +
===Getuige===
−
e. de getuige
  
   
 
Een getuige is iemand, die bij een gebeurtenis aanwezig is geweest en die daarom kan navertellen wat hij heeft gezien of gehoord.
  
Een getuige is iemand, die bij een gebeurtenis aanwezig is geweest en die daarom kan navertellen wat hij heeft gezien of gehoord.
 
Als je opgeroepen wordt als getuige, ben je verplicht om te komen en de vragen te beantwoorden. Als je niet komt opdagen krijg je een geldboete en kan je zelfs door de politie gedwongen worden om te komen en te getuigen.
  
Als je opgeroepen wordt als getuige, ben je verplicht om te komen en de vragen te beantwoorden. Als je niet komt opdagen krijg je een geldboete en kan je zelfs door de politie gedwongen worden om te komen en te getuigen.
  +
−
Als getuige bij een politieonderzoek is het belangrijk dat je zoveel mogelijk details vertelt van wat je gezien of gehoord hebt. Je kunt daar gerust de tijd voor nemen. Waarschijnlijk word je gevraagd om je verhaal een paar keer te vertellen. Alles wat je zegt wordt in een protocol opgeschreven en aan het eind van het gesprek vraagt de politie je de verklaring zorgvuldig te lezen. Als je geen op- of aanmerkingen hebt, kun je de verklaring ondertekenen. Dit betekent dat je het eens bent met de tekst.
 
  +
Als getuige bij een politieonderzoek is het belangrijk dat je zoveel mogelijk details vertelt van wat je gezien of gehoord hebt. Je kunt daar gerust de tijd voor nemen. Waarschijnlijk word je gevraagd om je verhaal een paar keer te vertellen. Alles wat je zegt wordt in een [[protocol]] opgeschreven en aan het eind van het gesprek vraagt de politie je de verklaring zorgvuldig te lezen. Als je geen op- of aanmerkingen hebt, kun je de verklaring ondertekenen. Dit betekent dat je het eens bent met de tekst.
−
Als de verdachte voor je een onbekende is, kan de politie je vragen foto's van mogelijke verdachten te bekijken. Ook kan je worden gevraagd om naar videobeelden te kijken. Of de politie vraagt je mee te werken aan het maken van een compositietekening.
  
  +
Als de verdachte voor je een onbekende is, kan de politie je vragen foto's van mogelijke verdachten te bekijken. Ook kan je worden gevraagd om naar videobeelden te kijken. Of de politie vraagt je mee te werken aan het maken van een [[compositietekening]].
  +
 
Wanneer de vermoedelijke dader is aangehouden, kun je gevraagd worden naar het bureau te komen. Daar wordt je gevraagd om te kijken of je de verdachte herkent. Dat gebeurt met een confrontatiespiegel: een spiegel waar maar aan een kant doorheen kan worden gekeken. Je ziet de verdachte wel; hij/zij ziet jou niet.
 
Wanneer de vermoedelijke dader is aangehouden, kun je gevraagd worden naar het bureau te komen. Daar wordt je gevraagd om te kijken of je de verdachte herkent. Dat gebeurt met een confrontatiespiegel: een spiegel waar maar aan een kant doorheen kan worden gekeken. Je ziet de verdachte wel; hij/zij ziet jou niet.
 
Maar je kunt het nooit zeker weten omdat een getuige natuurlijk ook kan liegen, als hij wil dat de verdachte vrijkomt. Daarom zijn er ook vaak meerdere getuigen.
  
Maar je kunt het nooit zeker weten omdat een getuige natuurlijk ook kan liegen, als hij wil dat de verdachte vrijkomt. Daarom zijn er ook vaak meerdere getuigen.
   
 
==De rechten van het kind==
  
==De rechten van het kind==
  +
(Zie ook: [[Kinderrechten]])
  +
 
De beschermde rechten van het kind zijn:
  
De beschermde rechten van het kind zijn:
   
−
*voorrang voor het belang van het kind
+
*voorrang voor het belang van het kind
−
*recht op;
+
*recht op:
−
**[[leven]]
+
**[[leven]]
 
**een naam en [[nationaliteit]]
  
**een naam en [[nationaliteit]]
 
**gepaste [[Vrijheid van meningsuiting|vrije mening]]
  
**gepaste [[Vrijheid van meningsuiting|vrije mening]]
−
**[[privacy]] en een thuis, band met de ouders
+
**[[privacy]] en een thuis, band met de ouders
−
**aangepaste informatie (o.a. kinderboeken), onderwijs
+
**aangepaste informatie (o.a. kinderboeken), onderwijs
−
**de grootst mogelijke geneeskundige verzorging
+
**de grootst mogelijke geneeskundige verzorging
 
**[[sociale zekerheid]], een toereikende [[levensstandaard]]
  
**[[sociale zekerheid]], een toereikende [[levensstandaard]]
 
**vrije tijd, spel, en dergelijke
  
**vrije tijd, spel, en dergelijke
−
*bijzondere bescherming van;
+
*bijzondere bescherming van:
−
**[[pleegkind]]eren, [[Adoptie|adoptiekinderen]], vluchtelingen
 +
**[[pleegkind]]eren, [[adoptie]]kinderen, vluchtelingen
 
**gehandicapte kinderen
  
**gehandicapte kinderen
 
**minderheden
  
**minderheden
−
**kinderen tijdens gewapende conflicten
+
**kinderen tijdens gewapende conflicten
 
**verwaarloosde of misbruikte kinderen
  
**verwaarloosde of misbruikte kinderen
−
**kinderen die vervolgd worden voor een strafbaar feit
+
**kinderen die vervolgd worden voor een strafbaar feit
−
*bescherming tegen
+
*bescherming tegen:
−
**[[discriminatie]]
+
**[[discriminatie]]
 
**wederrechtelijk overbrengen naar een ander land
  
**wederrechtelijk overbrengen naar een ander land
 
**geweld, misbruik, verwaarlozing
  
**geweld, misbruik, verwaarlozing
Regel 138: Regel 189:
 
**verdovende middelen of drugs
  
**verdovende middelen of drugs
 
**seksuele exploitatie en seksueel misbruik
  
**seksuele exploitatie en seksueel misbruik
−
**ontvoering en kinderhandel
+
**ontvoering en kinderhandel
 
**[[foltering]], [[doodstraf]], levenslange gevangenisstraf, willekeurige vrijheidsberoving
  
**[[foltering]], [[doodstraf]], levenslange gevangenisstraf, willekeurige vrijheidsberoving
   
   
−
12+r’s mogen: praten over je behandeling als je ziek bent, een paspoort aanvragen en de rechter vertellen waar je wilt wonen als je ouders gaan scheiden.
 
   
  +
12+-ers mogen: praten over je behandeling als je ziek bent, een paspoort aanvragen en de rechter vertellen waar je wilt wonen als je ouders gaan scheiden.
−
13+r’s mogen: lichte werkjes doen bij je ouders op het land of in een winkel.
  
  +
  +
13+-ers mogen: lichte werkjes doen bij je ouders op het land of in een winkel.
   
−
14+r’s mogen: oefenen voor hun zweefvliegbrevet.
 +
14+-ers mogen: oefenen voor hun zweefvliegbrevet.
   
−
15+r’s mogen: bijbaantjes doen, werken in vakantie en weekend, bepalen of je wel of niet geadopteerd wil worden.
 +
15+-ers mogen: bijbaantjes doen, werken in vakantie en weekend, bepalen of je wel of niet geadopteerd wil worden.
   
−
16+r’s mogen: brommers besturen(met helm op), een zweefvliegbrevet halen, beslissen over je medische behandeling, een tractor rijbewijs halen, drie of vier dagen per week werken (als je niet meer leerplichtig bent), een eigen zaak beginnen en zwak alcoholische dranken bestellen.
 +
16+-ers mogen: brommers besturen(met helm op), een zweefvliegbrevet halen, beslissen over je medische behandeling, een tractor rijbewijs halen, drie of vier dagen per week werken (als je niet meer leerplichtig bent) en een eigen zaak beginnen.
   
−
17+r’s mogen: vijf dagen per week werken (als je niet meer leerplichtig bent; al een diploma hebt).
 +
17+-ers mogen: vijf dagen per week werken (als je niet meer leerplichtig bent; al een diploma hebt).
   
−
18+r’s mogen: stemmen en je verkiesbaar stellen, trouwen, je rijbewijs halen, zware alcoholische dranken bestellen en bij de politie solliciteren.
 +
18+-ers mogen: stemmen en je verkiesbaar stellen, trouwen, je rijbewijs halen, alcoholische dranken bestellen en bij de politie solliciteren.
   
 
==Bronnen==
  
==Bronnen==
Regel 171: Regel 223:
 
* Een passende Straf?, Alison Cooper, Uitgeverij Corona, Harmelen 1996
  
* Een passende Straf?, Alison Cooper, Uitgeverij Corona, Harmelen 1996
   
  +
== Meer informatie ==
  +
[https://rechtvoorjou.nl/ Rechtvoorjou.nl]
 
[[Categorie:Rechterlijke macht]]
  
[[Categorie:Rechterlijke macht]]
  +
[[Categorie:Recht]]
  +
[[Categorie:WikiKids:Award]]

Huidige versie van 15 sep 2024 om 18:56

Als je erg foute dingen hebt gedaan, kan het zijn dat je daarvoor moet 'verschijnen' bij een rechtbank. Rechtspraak wordt daar door rechters gedaan. Je kunt je dan laten helpen: 'bijstaan' heet dat, door een advocaat.

In dit artikel kun je dingen lezen over de geschiedenis van de rechtspraak, en je kunt uitleg vinden over de Grondwet, het Burgerlijk recht enz.

Geschiedenis van de Rechtspraak: De Romeinen

Marcus Tullius Cicero

De Romeinen waren de eersten die een wetten-stelsel gebruikten. Hoewel die wetten ook vaak misbruikt werden in het voordeel van de rijke burgers en in het nadeel van de arme burgers. Er werden dan vaak wetten herroepen of zelfs snel nieuwe gemaakt. Dat was natuurlijk niet helemaal eerlijk.

Ook één van de vele goden te beledigen of te mishagen was toen een misdaad.

Keizer Justinianus I, die van 527 – 565 n. Chr. regeerde, hervormde deze wetten tot de “Codex Justinianus”. Daar is nu nog steeds de wetgeving in heel de wereld van afgeleid.

De Romeinen hadden een gerechtshof opgericht waar misdaden en klachten werden behandeld. In Rome gebeurde dit in de basilica, een groot en mooi gebouw van het forum (het centrale plein van Rome). De verdachte kon dan een advocaat inhuren, die hem verdedigde. Er was veel vraag naar goede advocaten en daarom stond dit beroep ook in hoog aanzien. Een van de beroemdste advocaten was Cicero, die van 106 – 43 v. Chr. leefde. Hij was opgeleid in Athene en Rome en kon heel goed in het openbaar spreken. Zijn toespraken en brieven waren zo beroemd dat ze werden opgeschreven en ze worden ook zelfs vandaag de dag nog vertaald en gelezen!

De rechtszaak werd geleid door 100 senatoren. Je kon door je stad tot senator gekozen worden en dan bleef je dit ook meestal je leven lang. Samen waren de senatoren de jury, die erover stemde of de verdachte schuldig was of niet. De straf werd meestal niet door een ervaren rechter bepaald maar door een lekenrechter, omdat de Romeinen het liefst door één van hun gelijken berecht wilden worden.

Er waren weinig gevangenissen omdat de straf die iemand kreeg vaak eigenlijk geen straf maar een schadeloosstelling was. Maar je kon ook veroordeeld worden om in het Colosseum tegen gladiatoren of wilde dieren te moeten vechten. En op veel misdaden, bijvoorbeeld verraad en diefstal, stond de doodstraf.

Wetten

Waar mensen samenleven, moeten afspraken gemaakt worden over wat wel en wat niet mag. Dat is, omdat het zonder deze regels lastig kan worden het leven van iedereen leuk en veilig te maken.

Deze regels en afspraken staan in de wetten en iedereen in Nederland moet zich hieraan houden. Dat geldt niet alleen voor alle burgers in Nederland maar ook voor de overheid omdat Nederland een rechtsstaat is.

Grondwet

De belangrijkste wet van een land is de Grondwet. Hiervan zijn alle andere wetten afgeleid.

Veel wetten en regels worden voortdurend veranderd en aangepast. Maar bij de Nederlandse Grondwet gebeurt dat bijna nooit, omdat hij de basis vormt voor de Nederlandse samenleving.

Wijzigingen van de Grondwet moeten eerst door de Tweede Kamer en de Eerste Kamer worden goedgekeurd, en nadat er weer verkiezingen zijn geweest nóg een keer. Dat kan dan al gauw veel langer duren dan bij een 'gewone' wet!

De Grondwet is dus een speciale wet. Hij gaat bijvoorbeeld over:

  • de rechten en plichten van alle inwoners van Nederland
  • hoe in Nederland de wetten worden gemaakt en
  • hoe rechters hun werk moeten doen.

Inhoud van de Grondwet

De Grondwet is beschreven in een boek dat uit 8 hoofdstukken bestaat, bevat bijna 150 wetten.

Hier een heel korte samenvatting van de jeugdsite van het openbare ministerie (genaamd “vetverkeerd”; die website zelf bestaat overigens niet meer):

  • Hoofdstuk 1 van de Grondwet bevat wetten waarin staat opgeschreven welke belangrijke rechten de burgers van Nederland hebben.
  • In hoofdstuk 2 is geregeld dat Nederland een koningin heeft. Verder staat er in hoe de ministers hun werk moeten doen.
  • Hoofdstuk 3 gaat over de volksvertegenwoordigers. Er staat hoe deze mannen en vrouwen worden gekozen en hoe ze als volksvertegenwoordiger moeten werken.
  • In hoofdstuk 4 worden allemaal zaken geregeld over organisaties die advies moeten geven aan de overheid en die erop moeten letten dat de overheid haar werk goed doet.
  • In hoofdstuk 5 wordt van alles geregeld over de wetgeving en het bestuur.
  • In hoofdstuk 6 van de Grondwet staan allemaal regels over hoe de rechtspraak in Nederland werkt.
  • Hoofdstuk 7 gaat over de provincies, de dorpen en de steden.
  • Hoofdstuk 8 bevat de wetten waarin staat hoe de Grondwet gewijzigd moet worden.

Rechten

Gelijke behandeling, discrimineren mag niet

In Artikel 1 van de Grondwet staat bijvoorbeeld dat je niet mag discrimineren. In Nederland is iedereen gelijk en heeft iedereen recht op een gelijke behandeling. Dat houdt in dat je mensen niet mag uitschelden of dingen verbieden omdat ze een ander geloof of huidskleur hebben of omdat ze homoseksueel zijn.

Vrijheid van meningsuiting

Dat staat in artikel 7: Dat betekent dat je in Nederland mag zeggen hoe je over van alles denkt zolang je geen leugens vertelt en ook niemand beledigt.

Verder staat in het Grondwet bijvoorbeeld ook dat je vrij bent om een eigen godsdienst of politieke partij te kiezen, dat niemand je spullen mag afpakken of zomaar je huis mag binnenkomen.

En dat iedereen recht heeft op een eerlijk proces. Niemand kan zonder proces worden veroordeeld en er wordt rechtgesproken door onafhankelijke rechters.

Plichten

Plichten van de burgers

Maar in de Grondwet staan ook plichten: bijvoorbeeld voor de burgers de leerplicht (dus de plicht om naar school te gaan!), de plicht om je aan verkeersregels te houden en de plicht om belasting te betalen.

Plichten van de overheid

De overheid moet bijvoorbeeld ervoor zorgen dat zoveel mogelijk mensen werk hebben, het milieu beschermd wordt, de inwoners van Nederland gezond kunnen leven en dat er voldoende scholen zijn.

Burgerlijk recht

Het burgerlijke recht is afgeleid van de Code Civiel uit de tijd van Napoleon [1]. Eerst was het Nederlandse wetboek niet meer dan een vertaling van het Franse wetboek. Maar in de tweede helft van de 20e eeuw is het Nederlandse wetboek herschreven. Dat gebeurde onder leiding van hoogleraar Eduard Maurits Meijers die in 1954 overleed.

Een andere naam voor burgerlijk recht is civiel recht. Het regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers. Stel je koopt iets: dan moet je betalen. Als je iets huurt heb je bepaalde rechten. Als je ergens werkt mogen ze je niet zomaar ontslaan. Kopen, huren, trouwen, werken maar ook scheiden, staken, erven, iets beschadigen zijn bijvoorbeeld dingen waar rechten aan vastzitten.

Vaak is iedereen ook gewoon tevreden: je leent een boek van de bibliotheek en als je het boek kwijt raakt of kapot maakt dan moet je daarvoor betalen. Normaal doe je dat natuurlijk ook zonder problemen. Maar toch is dat niet altijd zo en soms zijn de twee partijen het niet eens en dan gaan ze naar de rechter. Die moet dan de beslissing nemen. Bij een civiele zaak staan dus twee partijen tegenover elkaar. De eiser en de gedaagde. De eiser stapt naar de rechter en de gedaagde is de tegenpartij van wie iets wordt geëist. Meestal hebben beide partijen een advocaat. De rechter luistert naar de eiser en de gedaagde en neemt daarna zijn beslissing. Daarbij gebruikt hij het burgerlijke wetboek.

Strafrecht

In het strafrecht zijn de wetten vastgelegd waaraan je je als burger moet houden. Doe je dat niet dan heb je een strafbaar feit gepleegd. Bijvoorbeeld: een fiets stelen, discrimineren, afpersen, bedreigen, iemand beroven, wildplassen of dronken achter het stuur zitten. Ook downloaden of illegale cd’s verspreiden is verboden, want dan verdient de winkel niks meer en gaat het slecht met de economie.

Deze strafbare feiten worden opgesplitst in twee groepen: overtredingen en misdrijven.

  • Een overtreding is als je iets gedaan hebt wat niet zo heel ernstig is. Bijvoorbeeld zwartrijden in de trein.
  • Een misdrijf is als je een zwaardere overtreding hebt begaan. Bijvoorbeeld een beroving.

De officier van justitie bepaalt of de zaak voor de rechter moet komen en vraagt de rechter om een bepaalde straf, wat dan de eis is. Bij het strafrecht staan dus net als bij het civiele recht twee partijen tegenover elkaar. Alleen is het nu niet burger tegen burger, maar de officier van justitie namens het Openbaar Ministerie tegen de verdachte burger met zijn advocaat.

Je kunt als straf geldboetes, gevangenis of dienstverlening krijgen. Dienstverlening betekent dat je moet werken zonder er geld voor te krijgen. In het Wetboek van Strafrecht staan de maximale straffen waaruit de rechter een keuze kan maken.

Jeugdstrafrecht

Jeugdstrafrecht wordt gebruikt voor kinderen van 12 tot 18 jaar.

Ben je jonger dan 12 jaar, dan kan je niet strafrechtelijk worden vervolgd. Dat houdt in, dat je geen straffen van de overheid kan krijgen maar natuurlijk mag de politie je fouilleren, op het politiebureau vasthouden (bij kinderen max. 6 uur) en er kan bij jou thuis huiszoeking worden gedaan (dan komen er agenten die je huis gaan onderzoeken om te kijken of je iets verdachts hebt).

Ben je van 12 tot 18 jaar en je hebt een strafbaar feit begaan, dan gaat de officier van justitie een kinderrechter inschakelen die het jeugdstrafrecht toepast. Je kunt dan verschillende soorten jeugdstraffen krijgen, zoals een geldboete, een taakstraf of het kan veel erger zijn: je kan in een kindergevangenis terecht komen. Voor kinderen van 12 tot 16 jaar is de vrijheidsstraf maximaal een jaar en voor jongeren van 16 tot 18 jaar maximaal twee jaar. Maar omdat men uit ervaring weet dat vrijheidsstraffen voor jongeren niet erg leerzaam zijn, leggen kinderrechters het liefst een andere straf op. Dat kan een werkstraf zijn, waarbij je voor een bepaald aantal uren onbetaald werk moet doen of een leerstraf, waarbij je een cursus moet volgen om te leren je gedrag te veranderen.

Ben je van 12 tot 18 jaar en heb je bijvoorbeeld wat gestolen of vernield, overlast veroorzaakt op straat of veel gespijbeld dan kan je naar Halt worden verwezen. Een Halt-straf bestaat uit gesprekken, een leerstraf, excuus aanbieden aan het slachtoffer, de schade vergoeden en soms krijg je ook nog een werkstraf. Een Halt-straf duurt maximaal 20 uur. Wanneer je daarmee akkoord gaat en je aan alle gemaakte afspraken houdt wordt er geen proces-verbaal naar de officier van justitie gestuurd en komt er ook geen registratie bij Justitie.

Het kan ook zijn dat je in de problemen bent gekomen, omdat het bij jou thuis niet goed gaat. In dat geval kan de officier van justitie de kinderbescherming erbij halen. Die doet dan wat ze kan voor je, zodat het er bij jou thuis weer normaal aan toe gaat, of dat je, als dat nodig is, uit huis wordt geplaatst.

Ben je 18 jaar of ouder, dan is het gewone strafrecht voor volwassenen van toepassing.

Bij uitzondering (als het heel erg is wat je gedaan hebt) kan de rechter ook aI als je 16 jaar of ouder bent, soms besluiten dat je wél volgens het volwassenenstrafrecht behandeld wordt. Andersom komt het ook voor dat jongeren van 18 tot 21 jaar nog zo kinderlijk zijn dat de rechter op hen het jeugdstrafrecht toepast.

De rechtszaak

In Nederland heb je verschillende personen tijdens een rechtszaak.

Rechter(s)

Rechters zijn in een rechtszaal eigenlijk de hoofdpersoon, omdat een rechter bepaalt wie er schuldig is en wat zijn straf is.

Een straf kan zijn: gevangenis, boete, of een werkstraf. Dan moet je werken maar je krijgt er geen geld voor. Een rechter bepaalt ook hoe lang de straf is. Hierbij moet hij zich houden aan het Nederlandse recht. De rechter mag dus geen wetten veranderen of overtreden. De maximale hoogte van een straf staat in de wetten. De rechter mag niet hoger gaan. Ook niet als hij vindt dat de straf die hij wel kan geven niet voldoende is. Lager mag een rechter natuurlijk wel gaan.

Verdachte

Een verdachte is iemand waarvan men denkt dat hij een strafbaar feit / misdaad heeft gepleegd.

Nadat een verdachte is meegenomen naar het politiebureau wordt hij zo snel mogelijk voorgeleid voor het hoofd van de politie, de officier van justitie, die de verdachte officieel beschuldigt.

Dan begint het verhoor. De officier van justitie heeft nu 6 uur de tijd om aan antwoorden te komen. Maar er mag nooit geweld gebruikt worden zodat de verdachte antwoorden geeft. Elke verdachte heeft recht op privacy en hoeft dus geen antwoord te geven.

Als hij vermoedelijk een zwaar misdrijf heeft gepleegd wordt hij vastgehouden, tot hij voor een rechter komt.

Officier van Justitie

De officier van justitie is een ambtenaar in dienst bij de koning en werkt bij de rechtbank. Hij is een vertegenwoordiger van het openbaar ministerie en geeft daarom ook leiding over het werk van de politie en recherche. Dat betekent dus dat hij verantwoordelijk is voor het vervolgen van strafbare feiten, het opsporen van de dader en de verdachte voor de rechter brengen.

Maar ook in de rechtszaal is de officier van justitie een belangrijke persoon. Hij klaagt de verdachte in de naam van het openbaar ministerie aan en weet welke straf bij welke overtreding hoort. Hij eist bij de rechter de straf maar de rechter moet niet per se akkoord gaan. Een rechter mag altijd nog de straf zelf kiezen. De officier van justitie zorgt dan wel weer ervoor dat de opgelegde straf wordt uitgevoerd. Een officier van justitie mag net zo als de politie dwangmiddelen toepassen zoals fouilleren of vasthouden op het politiebureau.

Advocaat

Als je het met iemand niet eens bent over iets kun je eventueel een advocaat gebruiken. Dat is niet nodig bij meningsverschillen of kleine ruzies, maar als de ruzies wat groter zijn en het gaat om belangrijke dingen is een advocaat wel nodig.

Als een echtpaar gaat scheiden dan wordt er meestal een advocaat ingeschakeld die probeert ervoor te zorgen dat degene die hem heeft ingehuurd zoveel mogelijk zijn zin krijgt. Dat kan geld of spullen zijn en de kinderen willen natuurlijk bij hun vader en moeder blijven wonen maar dat kan dan niet meer.

Een advocaat is dus iemand die zijn cliënt helpt of voor de rechtbank verdedigt. Een advocaat kan niet zomaar helpen in een rechtszaak hij moet natuurlijk weten waarom en hoe hij iemand verdedigt. Daarom gaan de advocaat en zijn cliënt eerst gesprekken met elkaar voeren en de cliënt vertelt daarbij van zijn probleem.

Getuige

Een getuige is iemand, die bij een gebeurtenis aanwezig is geweest en die daarom kan navertellen wat hij heeft gezien of gehoord. Als je opgeroepen wordt als getuige, ben je verplicht om te komen en de vragen te beantwoorden. Als je niet komt opdagen krijg je een geldboete en kan je zelfs door de politie gedwongen worden om te komen en te getuigen.

Als getuige bij een politieonderzoek is het belangrijk dat je zoveel mogelijk details vertelt van wat je gezien of gehoord hebt. Je kunt daar gerust de tijd voor nemen. Waarschijnlijk word je gevraagd om je verhaal een paar keer te vertellen. Alles wat je zegt wordt in een protocol opgeschreven en aan het eind van het gesprek vraagt de politie je de verklaring zorgvuldig te lezen. Als je geen op- of aanmerkingen hebt, kun je de verklaring ondertekenen. Dit betekent dat je het eens bent met de tekst. Als de verdachte voor je een onbekende is, kan de politie je vragen foto's van mogelijke verdachten te bekijken. Ook kan je worden gevraagd om naar videobeelden te kijken. Of de politie vraagt je mee te werken aan het maken van een compositietekening.

Wanneer de vermoedelijke dader is aangehouden, kun je gevraagd worden naar het bureau te komen. Daar wordt je gevraagd om te kijken of je de verdachte herkent. Dat gebeurt met een confrontatiespiegel: een spiegel waar maar aan een kant doorheen kan worden gekeken. Je ziet de verdachte wel; hij/zij ziet jou niet. Maar je kunt het nooit zeker weten omdat een getuige natuurlijk ook kan liegen, als hij wil dat de verdachte vrijkomt. Daarom zijn er ook vaak meerdere getuigen.

De rechten van het kind

(Zie ook: Kinderrechten)

De beschermde rechten van het kind zijn:

  • voorrang voor het belang van het kind
  • recht op:
  • bijzondere bescherming van:
    • pleegkinderen, adoptiekinderen, vluchtelingen
    • gehandicapte kinderen
    • minderheden
    • kinderen tijdens gewapende conflicten
    • verwaarloosde of misbruikte kinderen
    • kinderen die vervolgd worden voor een strafbaar feit
  • bescherming tegen:
    • discriminatie
    • wederrechtelijk overbrengen naar een ander land
    • geweld, misbruik, verwaarlozing
    • economische uitbuiting
    • verdovende middelen of drugs
    • seksuele exploitatie en seksueel misbruik
    • ontvoering en kinderhandel
    • foltering, doodstraf, levenslange gevangenisstraf, willekeurige vrijheidsberoving


12+-ers mogen: praten over je behandeling als je ziek bent, een paspoort aanvragen en de rechter vertellen waar je wilt wonen als je ouders gaan scheiden.

13+-ers mogen: lichte werkjes doen bij je ouders op het land of in een winkel.

14+-ers mogen: oefenen voor hun zweefvliegbrevet.

15+-ers mogen: bijbaantjes doen, werken in vakantie en weekend, bepalen of je wel of niet geadopteerd wil worden.

16+-ers mogen: brommers besturen(met helm op), een zweefvliegbrevet halen, beslissen over je medische behandeling, een tractor rijbewijs halen, drie of vier dagen per week werken (als je niet meer leerplichtig bent) en een eigen zaak beginnen.

17+-ers mogen: vijf dagen per week werken (als je niet meer leerplichtig bent; al een diploma hebt).

18+-ers mogen: stemmen en je verkiesbaar stellen, trouwen, je rijbewijs halen, alcoholische dranken bestellen en bij de politie solliciteren.

Bronnen

Boeken:

  • De Jeugdgevangenis, Moniek van Zijl, Uitgeverij Wolters Noordhoff, Houten/Groningen 2005
  • Kinderen hebben Rechten, Anke Heesbeen, Uitgeverij Educatieve Partners Nederland, Houten 1997
  • De Kinderrechter, Edith Schreuder, Uitgeverij Educatieve Partners Nederland, Houten 1998
  • Zo word je Advocaat, Karin van Hoof, Uitgeverij Wolters Noordhoff, Houten/Groningen 2005
  • Misdaad en Straf, Alison Brownlie, Uitgeverij Corona, Harmelen 1999
  • Kinderrechten, Adam Hubbert, Uitgeverij Biblion, Leidschendam 2003
  • Bureau Halt, Yvonne van Osch, Uitgeverij Wolters Noordhoff, Houten/Groningen 2002
  • Politie, Yono Severs, Uitgeverij Ellessy, Arnhem 2004
  • Het Leven van de Romeinen, John Guy, Uitgeverij Corona, Harmelen 1999
  • Het Oude Rome, Anita Ganeri, Uitgeverij Corona, Harmelen 2000
  • Een passende Straf?, Alison Cooper, Uitgeverij Corona, Harmelen 1996

Meer informatie

Rechtvoorjou.nl

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Rechtspraak&oldid=885214"