Arnhem: verschil tussen versies
k (→Feitjes) |
|||
(48 tussenliggende versies door 11 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
+ | {{Infobox gemeente Nederland |
||
− | {{werk}} |
||
− | + | |Naam=Arnhem |
|
+ | |Vlag=[[Bestand:VlagArnhem.svg|125px|center]] |
||
+ | |Wapen=[[Bestand:Coat of arms of Arnhem.svg|125px|center]] |
||
+ | |Locatie=[[Bestand:NL_-_locator_map_municipality_code_GM0202_(2016).png|300px]] |
||
+ | |Provincie=[[Gelderland]] |
||
+ | |Inwoners=157.660 (1609 inw./km²) |
||
+ | |Oppervlakte=101,54 km² |
||
+ | |Hoofdplaats=Arnhem |
||
+ | |Burgemeester=[[Ahmed Marcouch]] ([[PvdA]]) |
||
+ | |Postcode=6800-6846 |
||
+ | |Netnummer=026 |
||
+ | |Website=[https://arnhem.nl/ www.arnhem.nl] |
||
+ | }} |
||
'''Arnhem''' is een [[Nederland]]se stad en gemeente in de [[provincie]] [[Gelderland]]. Arnhem is ook de hoofdstad van Gelderland. Arnhem heeft 142.092 inwoners. Arnhem behoort tot één van de 15 grootste gemeentes van [[Nederland]]. |
'''Arnhem''' is een [[Nederland]]se stad en gemeente in de [[provincie]] [[Gelderland]]. Arnhem is ook de hoofdstad van Gelderland. Arnhem heeft 142.092 inwoners. Arnhem behoort tot één van de 15 grootste gemeentes van [[Nederland]]. |
||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
+ | [[Bestand:Springer-Arnhem.png|miniatuur|Het oude stadhuis van Arnhem in [[1840]]]] |
||
+ | Op 13 juli [[1233]] kreeg Arnhem stadsrechten van graaf [[Otto II van Gelre]], de graaf van [[Zutphen]]. In de [[13e eeuw]] had Arnhem 2000 tot 3000 inwoners, die in de binnenstad woonden. Arnhem had sinds [[1291]] [[stadsmuur|stadsmuren]]. In [[1505]], [[1519]] en [[1533]] werd de stadsmuur uitgebreid en in de [[19e eeuw]] afgebroken. |
||
+ | |||
+ | In [[1543]] was Arnhem al een belangrijke stad in [[Gelre]]. In [[1579]] werd Arnhem officieel de hoofdstad van Gelre. In [[1585]] ging Arnhem, als hoofdstad van het gewest Gelre, bij de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden]] horen. In [[1817]] werd het de hoofdstad van de provincie [[Gelderland]] in het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]]. |
||
+ | |||
+ | In de tweede helft van de 19e eeuw groeide Arnhem snel en was het de snelst groeiende stad van het land. In de [[20e eeuw]] breidde Arnhem zich verder uit. Nu zijn er ook nog plannen; onder andere het bouwen van een nieuwe wijk. Dit wordt ook wel het [[Rijnboogplan]] genoemd. Ook worden het station en omstreken vernieuwd; in het najaar van [[2015]] moet dit klaar zijn. |
||
+ | |||
+ | In de [[Tweede Wereldoorlog]] werd er veel gevochten in Arnhem tijdens de [[Slag om Arnhem]]. De stad werd deels verwoest door bombardementen. In [[1944]] werd ze bovendien geplunderd door de [[Duitsland|Duitsers]]. |
||
+ | |||
+ | Na de oorlog en vooral [[1980]] werden veel oude stadswijken opgeknapt en het centrum en de buitenwijken gerenoveerd, zoals in [[2006]] het [[Musiskwartier (Arnhem)|Musiskwartier]]. Ook werd het [[Station Arnhem Centraal]] gesloopt en geheel opnieuw opgebouwd. Het nieuwe station werd op 19 november [[2016]] geopend. |
||
+ | |||
==Wijken== |
==Wijken== |
||
+ | [[Bestand:Arnhem - Centrum.PNG|miniatuur|Arnhem Centrum]] |
||
+ | Arnhem is onderverdeeld in drie delen; Centrum, Noord en Zuid. Hier zijn weer de volgende wijken in te verdelen: |
||
+ | |||
+ | === Arnhem Centrum === |
||
+ | {| width="70%" |
||
+ | | width="33%" valign="top" align="left" | |
||
+ | * [[Markt (Arnhem)|Markt]] |
||
+ | * [[Weverstraat]] |
||
+ | * [[Rijnstraat (buurt)|Rijnstraat]] |
||
+ | * [[Janssingel]] |
||
+ | * [[Stationsplein (Arnhem)|Stationsplein]] |
||
+ | * [[Utrechtsestraat (Arnhem)|Utrechtsestraat]] |
||
+ | |} |
||
+ | |||
+ | === Arnhem-Noord === |
||
+ | {| width="70%" |
||
+ | | width="33%" valign="top" align="left" | |
||
+ | * '''[[Spijkerkwartier]]''' |
||
+ | ** [[Hommelstraat]] |
||
+ | ** [[Spijkerbuurt]] |
||
+ | ** [[Boulevardwijk]] |
||
+ | * '''[[Arnhemse Broek]]''' |
||
+ | ** [[Bij de John Frostbrug]] |
||
+ | ** [[Statenkwartier (Arnhem)|Statenkwartier]] |
||
+ | ** [[Arnhemse Broek]] |
||
+ | ** [[Van Verscheurbuurt]] |
||
+ | ** [[Kleefse Waard]] |
||
+ | * '''[[Presikhaaf]]-West''' |
||
+ | ** [[Presikhaaf I]] |
||
+ | ** [[Presikhaaf II]] |
||
+ | ** [[Presikhaaf III]] |
||
+ | * '''[[Presikhaaf]]-Oost''' |
||
+ | ** [[Over het Lange Water]] |
||
+ | ** [[Elsweide (Arnhem)|Elsweide]] |
||
+ | ** [[Winkelcentrum Presikhaaf]] |
||
+ | ** [[IJsseloord]] |
||
+ | * '''[[St. Marten (Arnhem)|St. Marten]]/Sonsbeek-Zuid''' |
||
+ | ** [[Sint Marten (Arnhem)|Sint Marten]] |
||
+ | ** [[Graaf Ottoplein e.o.]] |
||
+ | | width="33%" valign="top" align="left" | |
||
+ | * '''[[Klarendal]]''' |
||
+ | ** [[Klarendal-Zuid]] |
||
+ | ** [[Klarendal-Noord]] |
||
+ | ** [[Onder de Linden (Arnhem)|Onder de Linden]] |
||
+ | ** [[Sint Janskerkstraat e.o.]] |
||
+ | * '''[[Velperweg e.o.]]''' |
||
+ | ** [[Velperweg-Noord]] |
||
+ | ** [[Molenbeke]] |
||
+ | ** [[Fabrieksterrein Enka]] |
||
+ | ** [[Plattenburg (Arnhem)|Plattenburg]] |
||
+ | ** [[Angerenstein]] |
||
+ | ** [[Paasberg (Arnhem)|Paasberg]] |
||
+ | * '''[[Alteveer en Cranevelt]]''' |
||
+ | ** [[Sonsbeek-Noord]] |
||
+ | ** [[Hazegrietje]] |
||
+ | ** [[Alteveer (Arnhem)|Alteveer]] en [[Cranevelt]] |
||
+ | * '''[[Geitenkamp (Arnhem)|Geitenkamp]]''' |
||
+ | ** [[Geitenkamp (Arnhem)|Geitenkamp]] |
||
+ | * '''[[Monnikenhuizen]]''' |
||
+ | **[[Monnikenhuizen]] |
||
+ | **[[Saksen Weimar]] |
||
+ | **[[Arnhemse Allee]] |
||
+ | ** [[Klarenbeek (wijk)|Klarenbeek]] |
||
+ | | width="33%" valign="top" align="left" | |
||
+ | * '''[[Burgemeesterswijk (Arnhem)|Burgemeesterswijk]]/[[Hoogkamp]]''' |
||
+ | ** [[Transvaalbuurt (Arnhem)|Transvaalbuurt]] |
||
+ | ** [[Burgemeesterswijk (Arnhem)|Burgemeesterswijk]] |
||
+ | ** [[Gulden Bodem (wijk)|Gulden Bodem]] |
||
+ | ** [[Sterrenberg (Arnhem)|Sterrenberg]] |
||
+ | ** [[Hoogkamp]] |
||
+ | ** [[Park Sonsbeek|Sonsbeek]], [[Zijpendaal]] |
||
+ | * '''[[Schaarsbergen]] e.o.''' |
||
+ | ** [[Bakenberg]] |
||
+ | ** [[Schaarsbergen]] |
||
+ | ** [[Westelijk van Schaarsbergen]] |
||
+ | ** [[Noordoostelijk van Schaarsbergen]] |
||
+ | * '''[[Heijenoord]]/[[Lombok (Arnhem)|Lombok]]''' |
||
+ | ** [[Lombok (Arnhem)|Lombok]] |
||
+ | ** [[Brouwerijweg e.o.]] |
||
+ | ** [[Heijenoord]] |
||
+ | * '''[[Klingelbeek (Arnhem)|Klingelbeek]]''' |
||
+ | ** [[Klingelbeek (Arnhem)|Klingelbeek]] |
||
+ | ** [[Het Dorp (Arnhem)|Het Dorp]], [[Mariëndaal (landgoed)|Mariëndaal]] |
||
+ | |} |
||
+ | |||
+ | === Arnhem-Zuid === |
||
+ | {| width="70%" |
||
+ | | width="33%" valign="top" align="left" | |
||
+ | * '''[[Malburgen (wijk)|Malburgen-West]]''' |
||
+ | ** [[Stadsblokken-Meinerswijk|Meinerswijk]] en [[De Praets]] |
||
+ | ** [[Malburgen-West]] |
||
+ | * '''[[Malburgen (wijk)|Malburgen-Oost (Noord)]]''' |
||
+ | ** [[Groene Weide (wijk)|Groene Weide]] |
||
+ | ** [[Stadseiland]] ([[Kamillehof en Bakenhof]]) |
||
+ | * '''[[Malburgen (wijk)|Malburgen-Oost (Zuid)]]''' |
||
+ | ** [[Immerloo (Arnhem)#Het Duifje|'t Duifje]] |
||
+ | ** [[Immerloo (Arnhem)|Immerloo I]] |
||
+ | ** [[Immerloo (Arnhem)|Immerloo II]] |
||
+ | ** [[Middelgraaflaan e.o.]] |
||
+ | ** [[Zeegsingel e.o.]] |
||
+ | * '''[[De Laar]] ''' |
||
+ | ** [[De Laar-West]] |
||
+ | ** [[De Laar-Oost]] |
||
+ | | width="33%" valign="top" align="left" | |
||
+ | * '''[[Vredenburg/Kronenburg]]''' |
||
+ | ** [[Vredenburg/Kronenburg|Eimersweide]] |
||
+ | ** [[Holthuizen (Arnhem)|Holthuizen]] |
||
+ | ** [[Vredenburg/Kronenburg|Kronenburg]] |
||
+ | ** [[Vredenburg/Kronenburg|Vredenburg]] |
||
+ | * '''[[Elden (Arnhem)|Elden]]''' |
||
+ | ** [[Elden (Arnhem)|Elden]] |
||
+ | * '''[[Elderveld]]''' |
||
+ | ** [[Elderveld-Zuid]] |
||
+ | ** [[Elderveld-Noord]] |
||
+ | ** [[Elderhof]] |
||
+ | * '''[[Rijkerswoerd]]''' |
||
+ | ** [[Rijkerswoerd-Oost]] |
||
+ | ** [[Rijkerswoerd-Midden]] |
||
+ | ** [[Rijkerswoerd-West]] |
||
+ | ** [[Overmaat (Arnhem)|Overmaat]] |
||
+ | | width="33%" valign="top" align="left" | |
||
+ | * '''[[Schuytgraaf]]''' |
||
+ | ** [[Schuytgraaf-Noord]] |
||
+ | ** [[Schuytgraaf-Zuid]] |
||
+ | ** [[Schuytgraaf Centrum]] |
||
+ | |||
+ | |} |
||
+ | |||
==Verkeer & vervoer== |
==Verkeer & vervoer== |
||
+ | [[Bestand:Bruggen Arnhem.PNG|miniatuur|300px|Een overzicht van de ''bruggen in Arnhem over de Nederrijn'': 1. Andrej Sacharovbrug 2. John Frostbrug 3. Nelson Mandelabrug 4. Spoorbrug]] |
||
+ | Je kunt Arnhem op verschillende manieren bereiken; via de [[auto]], het [[openbaar vervoer]] of over het water via de [[Rijn]]. |
||
===Autoverkeer=== |
===Autoverkeer=== |
||
+ | Je kunt Arnhem goed bereiken met de auto, want er gaan veel wegen van/naar Arnhem. De wegen [[Rijksweg 12|A12]], [[Rijksweg 50|A50]], [[Rijksweg 15|A15]], [[Provinciale weg 325|A325]], [[Provinciale weg 348|A348]], [[Provinciale weg 224|N224]], [[Provinciale weg 225|N225]], [[Provinciale weg 310|N310]], [[Provinciale weg 325|N325]] en de [[Provinciale weg 784|N784]] zijn belangrijke wegen die van/naar Arnhem lopen. |
||
+ | |||
+ | De [[Rijksweg 12|A12]] is de belangrijkste weg. Deze loopt van [[Den Haag]] via [[Utrecht (stad)|Utrecht]] en Arnhem naar de [[Bergh Autoweg|Duitse grens]] waar de weg overgaat in de [[Bundesautobahn 3|A3]]. |
||
+ | |||
===Water=== |
===Water=== |
||
+ | Er lopen ook veel [[rivier]]en langs en door Arnhem. De [[Rijn]] is een rivier die vanuit [[Duitsland]] naar [[Rotterdam]] loopt en langs Arnhem komt. Ook begint bij Arnhem de [[IJssel]]; deze rivier loopt via [[Zutphen]], [[Deventer]] en [[Zwolle]] naar [[Kampen (Overijssel)|Kampen]] in [[Overijssel]] waar de IJssel uitmondt op het [[IJsselmeer]]. |
||
+ | |||
+ | Arnhem staat ook erg bekend om zijn bruggen over de Rijn. Het zijn er vier; de [[John Frostbrug]], [[Nelson Mandelabrug (Arnhem)|Nelson Mandelabrug]], [[Andrej Sacharovbrug]] en een spoorbrug. |
||
+ | |||
===Openbaar vervoer=== |
===Openbaar vervoer=== |
||
+ | Arnhem is de enige stad in [[Nederland]] met een [[Arnhemse trolleybus|trolleybusnet]]. Het is ook het grootste netwerk van West-[[Europa (werelddeel)|Europa]]. Er rijden ook [[dieselbus]]sen in de stad, maar de belangrijkste bestemmingen (zoals [[Burgers' Zoo]] en het [[Nederlands Openluchtmuseum|Openluchtmuseum]]) worden gereden door de trolleybussen. [[Vervoersmaatschappij]] [[Breng]] verzorgt het busvervoer in de stad sinds [[2009]]. Hiervoor zorgde [[Connexxion]] voor het vervoer. |
||
+ | |||
+ | Arnhem heeft totaal vier stations; [[Station Arnhem Centraal|Arnhem Centraal]] ([[1845]]), [[Station Arnhem Velperpoort|Arnhem Velperpoort]] ([[1953]]), [[Station Arnhem Zuid|Arnhem Zuid]] ([[2005]]) en [[Station Arnhem Presikhaaf|Arnhem Presikhaaf]] ([[1969]]). |
||
====Arnhemse trolleybus==== |
====Arnhemse trolleybus==== |
||
+ | {{Zie hoofdartikel|Arnhemse trolleybus}} |
||
− | [[Afbeelding:Trolleybus.jpg|thumb|left|220px|Een Trolleybus]] |
||
+ | Arnhem is ook erg bekend door de [[trolleybus]]sen die in de stad en omstreken rijden. Ze rijden bijvoorbeeld naar [[Oosterbeek]] en [[Velp (Gelderland)|Velp]]. |
||
− | {{Zie hoofdartikel|Arnhems trolleybusnet}} |
||
==Politiek== |
==Politiek== |
||
+ | De [[burgemeester]] van Arnhem is [[Herman Kaiser]]. Hij is van het [[CDA]]. |
||
+ | ===Gemeente Arnhem=== |
||
+ | Arnhem heeft ook een eigen [[Nederlandse gemeente|gemeente]]. Hieronder vallen Arnhem, [[Elden (Arnhem)|Elden]] en [[Schaarsbergen]]. Elden was vroeger een [[dorp]], maar nu is het een wijk van Arnhem. Schaarsbergen is nog wel een dorp, maar wordt door veel mensen als een stadswijk gezien. |
||
+ | |||
+ | ===Gemeenteraad=== |
||
+ | Samenstelling van de Arnhemse gemeenteraad sinds 1994 (collegepartijen vetgedrukt): |
||
+ | {| class="wikitable" |
||
+ | ! colspan="16" |'''Gemeenteraadszetels''' |
||
+ | |- |
||
+ | |'''Partij'''||'''1994'''||'''1998'''||'''2002'''||'''2006'''||'''2010'''||'''2014'''||'''2018''' |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Democraten 66|D66]]||7||2||2||1||'''4'''||'''8'''||5 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]||2||4||3||6||'''7'''||'''8'''||3 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]||9||10||8||'''13'''||7||5||4 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]||6||7||6||5||'''6'''||4||6 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[GroenLinks]]||4||5||4||'''4'''||'''5'''||4||'''7''' |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]||7||6||5||'''4'''||3||'''3'''||2 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Zuid Centraal|Arnhem Centraal]]<sup>1</sup>||-||3||5||3||3||2||3 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[ChristenUnie]]<sup>2</sup>||1||1||1||1||1||2||2 |
||
+ | |- |
||
+ | |Arnhemse Ouderen Partij||-||-||-||-||-||1||1 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Partij voor de Dieren]]||-||-||-||-||-||1||2 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Partij voor de Vrijheid|PVV]]||-||-||-||-||-||-||2 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[DENK|DENK Verenigd Arnhem]]<sup>3</sup>||-||-||-||-||-||1||2 |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Trots op Nederland]]||-||-||-||-||1||-||- |
||
+ | |- |
||
+ | |Pro Arnhem<sup>4</sup>||-||-||4||2||2||-||- |
||
+ | |- |
||
+ | |Stadspartij||2||1||1||-||-||-||- |
||
+ | |- |
||
+ | |[[Centrum Democraten|CD]]||1||-||-||-||-||-||- |
||
+ | |- |
||
+ | |'''Totaal'''||'''39'''||'''39'''||'''39'''||'''39'''||'''39'''||'''39'''||'''39''' |
||
+ | |} |
||
+ | * Christenunie deed in 1994 en 1998 mee als combinatie [[Reformatorische Politieke Federatie|RPF]]/[[Gereformeerd Politiek Verbond|GPV]] |
||
+ | *In 2002 nam Pro Arnhem deel aan de verkiezingen onder de naam ''Leefbaar Arnhem''. |
||
+ | |||
+ | ===College van B&W=== |
||
+ | * Burgemeester: Herman Kaiser (CDA) |
||
+ | * Wethouders: Martijn Leisink ([[Democraten 66|D66]]), Hans Giesing (D66), Gerrie Elfrink ([[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]), Alex Mink (SP), Henk Kok ([[GroenLinks]]) en Ine van Burgsteden ([[CDA]]). |
||
+ | * Secretaris: C. van der Wiel |
||
+ | |||
+ | ===Burgemeesters=== |
||
+ | {{Zie hoofdartikel|Lijst van burgemeesters in Arnhem}} |
||
+ | |||
==Stedenbanden== |
==Stedenbanden== |
||
+ | Arnhem heeft een stedenband met: |
||
+ | * {{GB}} - [[Coventry]] |
||
+ | * {{GB}} - [[Croydon (Londen)|Croydon]], sinds 1985 |
||
+ | * {{DE}} - [[Gera (stad)|Gera]], sinds 1987 |
||
+ | * {{CZ}} - [[Hradec Králové]] |
||
+ | * {{ZA}} - [[Kimberley (Zuid-Afrika)|Kimberley]] |
||
+ | * {{PE}} - [[Villa El Salvador]], sinds 1989 ''(particulier)'' |
||
+ | * {{CN}} - [[Wuhan]], sinds 1999 |
||
+ | |||
==Aangrenzende gemeenten== |
==Aangrenzende gemeenten== |
||
+ | {{Tabel windroos |
||
− | ==Feitjes== |
||
+ | | NW = [[Ede (gemeente)|Ede]] |
||
− | * Arnhem kreeg in het jaar 1233 [[stadsrechten]]. Dat wil zeggen dat Arnhem toen stad mocht worden genoemd. |
||
+ | | N = [[Apeldoorn (gemeente)|Apeldoorn]] |
||
− | * In de [[Tweede Wereldoorlog]] werd in Arnhem flink gevochten. Deze operatie werd [[Market Garden]] genoemd. |
||
+ | | NO = [[Rozendaal]] |
||
− | * Arnhem heeft als enige stad in Nederland [[Trolleybus]]sen. Dit zijn bussen die niet het [[milieu]] vervuilen, want ze rijden op [[stroom]]. Boven de weg in Arnhem hangen dan ook stroomdraden, die de bussen voorzien van stroom. ''zie [[Arnhems trolleybusnet]]'' |
||
+ | | W = [[Renkum]] |
||
− | * De [[burgemeester]] van Arnhem is [[Herman Kaiser]]. |
||
+ | | O = [[Rheden (gemeente)|Rheden]] |
||
− | * De [[dichter]] [[Loesje]] is ook begonnen in Arnhem. |
||
+ | | ZW = [[Overbetuwe]] |
||
+ | | Z = [[Lingewaard]] |
||
+ | | ZO = [[Westervoort]] |
||
+ | }} |
||
+ | ==Galerij== |
||
− | [[Afbeelding:Arnhem sateliet.jpg|150px|left|thumb|Satelietfoto van Arnhem]] |
||
+ | Voor meer foto's zie [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Arnhem?uselang=nl#mw-subcategories Commons] |
||
+ | <gallery> |
||
+ | File:Arnhem-Trolleybus-4-wheel-steering.jpg |Een [[trolleybus]] |
||
+ | </gallery> |
||
+ | ==Externe links== |
||
− | * De nieuwste en grootste wijk van Arnhem is de Schuytgraaf. |
||
+ | * [https://arnhem.nl/ Website van de gemeente] |
||
− | * De 3 grootste top-attracties van Arnhem zijn: Burgers Zoo, Nederlands Openluchtmuseum en het Watermuseum. |
||
− | * Arnhem mocht de titel Beste Binnenstad 2008 - 2009 bemachtigen. |
||
− | * Arnhem verdeel je in 3 stuken: Arnhem-Noord, -Zuid en -Centrum. |
||
− | * Arnhem ligt aan de [[Rijn]]. |
||
− | * In Arnhem-Zuid staat het [[Gelredome]], het stadion die zowel voor (inter)nationale optredens, als voor thuiswedstrijden van [[Vitesse]] wordt gebruikt. |
||
+ | {{Wikipedia|Arnhem}} |
||
− | ==Websites== |
||
+ | {{Navigatie gemeente Arnhem}} |
||
− | * [http://www.arnhem.nl Website van de gemeente]. |
||
+ | {{Navigatie wijken Arnhem}} |
||
{{Navigatie provincie Gelderland}} |
{{Navigatie provincie Gelderland}} |
||
{{Navigatie Hanze}} |
{{Navigatie Hanze}} |
||
Regel 41: | Regel 275: | ||
[[Categorie:Plaats in Gelderland]] |
[[Categorie:Plaats in Gelderland]] |
||
[[Categorie:Gemeente in Gelderland]] |
[[Categorie:Gemeente in Gelderland]] |
||
+ | [[Categorie:Hanzestad]] |
||
+ | |||
+ | [[fr:Arnhem]] |
Huidige versie van 18 apr 2024 om 13:37
Arnhem | |
---|---|
Provincie | Gelderland |
Inwoners | 157.660 (1609 inw./km²) |
Oppervlakte | 101,54 km² |
Hoofdplaats(en) | Arnhem |
Burgemeester | Ahmed Marcouch (PvdA) |
Postcode(s) | 6800-6846 |
Netnummer(s) | 026 |
Website | www.arnhem.nl |
Portaal Nederland |
Arnhem is een Nederlandse stad en gemeente in de provincie Gelderland. Arnhem is ook de hoofdstad van Gelderland. Arnhem heeft 142.092 inwoners. Arnhem behoort tot één van de 15 grootste gemeentes van Nederland.
Geschiedenis
Op 13 juli 1233 kreeg Arnhem stadsrechten van graaf Otto II van Gelre, de graaf van Zutphen. In de 13e eeuw had Arnhem 2000 tot 3000 inwoners, die in de binnenstad woonden. Arnhem had sinds 1291 stadsmuren. In 1505, 1519 en 1533 werd de stadsmuur uitgebreid en in de 19e eeuw afgebroken.
In 1543 was Arnhem al een belangrijke stad in Gelre. In 1579 werd Arnhem officieel de hoofdstad van Gelre. In 1585 ging Arnhem, als hoofdstad van het gewest Gelre, bij de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden horen. In 1817 werd het de hoofdstad van de provincie Gelderland in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
In de tweede helft van de 19e eeuw groeide Arnhem snel en was het de snelst groeiende stad van het land. In de 20e eeuw breidde Arnhem zich verder uit. Nu zijn er ook nog plannen; onder andere het bouwen van een nieuwe wijk. Dit wordt ook wel het Rijnboogplan genoemd. Ook worden het station en omstreken vernieuwd; in het najaar van 2015 moet dit klaar zijn.
In de Tweede Wereldoorlog werd er veel gevochten in Arnhem tijdens de Slag om Arnhem. De stad werd deels verwoest door bombardementen. In 1944 werd ze bovendien geplunderd door de Duitsers.
Na de oorlog en vooral 1980 werden veel oude stadswijken opgeknapt en het centrum en de buitenwijken gerenoveerd, zoals in 2006 het Musiskwartier. Ook werd het Station Arnhem Centraal gesloopt en geheel opnieuw opgebouwd. Het nieuwe station werd op 19 november 2016 geopend.
Wijken
Arnhem is onderverdeeld in drie delen; Centrum, Noord en Zuid. Hier zijn weer de volgende wijken in te verdelen:
Arnhem Centrum
Arnhem-Noord
|
Arnhem-Zuid
Verkeer & vervoer
Je kunt Arnhem op verschillende manieren bereiken; via de auto, het openbaar vervoer of over het water via de Rijn.
Autoverkeer
Je kunt Arnhem goed bereiken met de auto, want er gaan veel wegen van/naar Arnhem. De wegen A12, A50, A15, A325, A348, N224, N225, N310, N325 en de N784 zijn belangrijke wegen die van/naar Arnhem lopen.
De A12 is de belangrijkste weg. Deze loopt van Den Haag via Utrecht en Arnhem naar de Duitse grens waar de weg overgaat in de A3.
Water
Er lopen ook veel rivieren langs en door Arnhem. De Rijn is een rivier die vanuit Duitsland naar Rotterdam loopt en langs Arnhem komt. Ook begint bij Arnhem de IJssel; deze rivier loopt via Zutphen, Deventer en Zwolle naar Kampen in Overijssel waar de IJssel uitmondt op het IJsselmeer.
Arnhem staat ook erg bekend om zijn bruggen over de Rijn. Het zijn er vier; de John Frostbrug, Nelson Mandelabrug, Andrej Sacharovbrug en een spoorbrug.
Openbaar vervoer
Arnhem is de enige stad in Nederland met een trolleybusnet. Het is ook het grootste netwerk van West-Europa. Er rijden ook dieselbussen in de stad, maar de belangrijkste bestemmingen (zoals Burgers' Zoo en het Openluchtmuseum) worden gereden door de trolleybussen. Vervoersmaatschappij Breng verzorgt het busvervoer in de stad sinds 2009. Hiervoor zorgde Connexxion voor het vervoer.
Arnhem heeft totaal vier stations; Arnhem Centraal (1845), Arnhem Velperpoort (1953), Arnhem Zuid (2005) en Arnhem Presikhaaf (1969).
Arnhemse trolleybus
Arnhem is ook erg bekend door de trolleybussen die in de stad en omstreken rijden. Ze rijden bijvoorbeeld naar Oosterbeek en Velp.
Politiek
De burgemeester van Arnhem is Herman Kaiser. Hij is van het CDA.
Gemeente Arnhem
Arnhem heeft ook een eigen gemeente. Hieronder vallen Arnhem, Elden en Schaarsbergen. Elden was vroeger een dorp, maar nu is het een wijk van Arnhem. Schaarsbergen is nog wel een dorp, maar wordt door veel mensen als een stadswijk gezien.
Gemeenteraad
Samenstelling van de Arnhemse gemeenteraad sinds 1994 (collegepartijen vetgedrukt):
Gemeenteraadszetels | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Partij | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 2014 | 2018 | ||||||||
D66 | 7 | 2 | 2 | 1 | 4 | 8 | 5 | ||||||||
SP | 2 | 4 | 3 | 6 | 7 | 8 | 3 | ||||||||
PvdA | 9 | 10 | 8 | 13 | 7 | 5 | 4 | ||||||||
VVD | 6 | 7 | 6 | 5 | 6 | 4 | 6 | ||||||||
GroenLinks | 4 | 5 | 4 | 4 | 5 | 4 | 7 | ||||||||
CDA | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 3 | 2 | ||||||||
Arnhem Centraal1 | - | 3 | 5 | 3 | 3 | 2 | 3 | ||||||||
ChristenUnie2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | ||||||||
Arnhemse Ouderen Partij | - | - | - | - | - | 1 | 1 | ||||||||
Partij voor de Dieren | - | - | - | - | - | 1 | 2 | ||||||||
PVV | - | - | - | - | - | - | 2 | ||||||||
DENK Verenigd Arnhem3 | - | - | - | - | - | 1 | 2 | ||||||||
Trots op Nederland | - | - | - | - | 1 | - | - | ||||||||
Pro Arnhem4 | - | - | 4 | 2 | 2 | - | - | ||||||||
Stadspartij | 2 | 1 | 1 | - | - | - | - | ||||||||
CD | 1 | - | - | - | - | - | - | ||||||||
Totaal | 39 | 39 | 39 | 39 | 39 | 39 | 39 |
- Christenunie deed in 1994 en 1998 mee als combinatie RPF/GPV
- In 2002 nam Pro Arnhem deel aan de verkiezingen onder de naam Leefbaar Arnhem.
College van B&W
- Burgemeester: Herman Kaiser (CDA)
- Wethouders: Martijn Leisink (D66), Hans Giesing (D66), Gerrie Elfrink (SP), Alex Mink (SP), Henk Kok (GroenLinks) en Ine van Burgsteden (CDA).
- Secretaris: C. van der Wiel
Burgemeesters
Stedenbanden
Arnhem heeft een stedenband met:
- Verenigd Koninkrijk - Coventry
- Verenigd Koninkrijk - Croydon, sinds 1985
- Duitsland - Gera, sinds 1987
- Tsjechië - Hradec Králové
- Zuid-Afrika - Kimberley
- Peru - Villa El Salvador, sinds 1989 (particulier)
- China - Wuhan, sinds 1999
Aangrenzende gemeenten
Aangrenzende gemeenten | ||
---|---|---|
Ede | Apeldoorn | Rozendaal |
Renkum | Rheden | |
Overbetuwe | Lingewaard | Westervoort |
Galerij
Voor meer foto's zie Commons
Een trolleybus
Externe links
De eerste versie van deze tekst (of een deel daarvan) is afkomstig van Wikipedia.
De tekst is vrijgegeven onder de CC BY-SA 3.0-licentie. |
Plaatsen in de gemeente Arnhem | |||
---|---|---|---|
Stad: Arnhem Dorpen: Elden · Schaarsbergen Buurtschappen: De Praets · 't Vlot · Terlet (deels) |
Wijken en buurten in Arnhem | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Gemeenten in de provincie Gelderland | |||
---|---|---|---|
Aalten · Apeldoorn · Arnhem · Barneveld · Berg en Dal · Berkelland · Beuningen · Bronckhorst · Brummen · Buren · Culemborg · Doesburg · Doetinchem · Druten · Duiven · Ede · Elburg · Epe · Ermelo · Harderwijk · Hattem · Heerde · Heumen · Lingewaard · Lochem · Maasdriel · Montferland · Neder-Betuwe · Nijkerk · Nijmegen · Nunspeet · Oldebroek · Oude IJsselstreek · Overbetuwe · Putten · Renkum · Rheden · Rozendaal · Scherpenzeel · Tiel · Voorst · Wageningen · West Betuwe · West Maas en Waal · Westervoort · Wijchen · Winterswijk · Zaltbommel · Zevenaar · Zutphen |
Hoofdsteden van de provincies van Nederland | |||
---|---|---|---|
Arnhem (Gelderland) · Assen (Drenthe) · Groningen (Groningen) · Den Haag (Zuid-Holland) · Haarlem (Noord-Holland) · Leeuwarden (Friesland) · Lelystad (Flevoland) · Maastricht (Limburg) · Middelburg (Zeeland) · 's-Hertogenbosch (Noord-Brabant) · Utrecht (Utrecht) · Zwolle (Overijssel) |