Azteken: verschil tussen versies

Huidige versie van 5 aug 2024 om 12:05

Resten van een Azteeks bouwwerk.

De Azteken waren oorspronkelijk een nomadische Indiaanse volksstam: de Chica's.

Vanuit het noordwesten drongen zij door het Hoogland van Mexico en vestigden zich op een eiland in het meer van Texcoco. Voordat de Azteken een machtig rijk werden was Midden-Amerika verdeeld in heel veel verschillende staten en staatjes. De stammen waren trots en onafhankelijk, maar ze deelden vele godsdienstige en kunstzinnige tradities. Het Azteekse rijk besloeg op zijn hoogtepunt in 1519 een gebied van 300.000 vierkante kilometer. Er woonden minimaal 3 miljoen mensen en er werden meer dan 20 verschillende talen gesproken. De hoofdstad Tenochtitlán was een van de grootste steden ter wereld.

Taal: Nahuatl

Nahuatl (uitspraak: ['naː.watɬ], Nahuatl: Nahuatlahtolli, wat 'heldere taal' betekent) is een taal die wordt gesproken door de Nahua, de oorspronkelijke bewoners van Mexico en andere delen van Midden-Amerika. Ook de Tolteken en Azteken spraken deze taal. Tegenwoordig spreken anderhalf miljoen mensen Nahuatl. De meeste van hen wonen in de staten Puebla, Veracruz, Hidalgo, Mexico en Guerrero. Bijna alle Nahuatlsprekers, behalve de heel oude mensen, spreken ook Spaans. Het moderne Nahuatl heeft veel invloed van het Spaans.

Geschiedenis

Kaart van het Azteekse rijk omstreeks 1519.

De Azteken leefden in wat we nu Mexico noemen. Volgens hun legende zouden ze op een dag een arend tegenkomen met een slang in zijn bek op een cactus. Daar op die plaats zouden ze een stad moeten stichten.

Eindelijk kwamen ze de mythische afbeelding tegen en daar stichtten ze een stad. De afbeelding van de adelaar met een slang in zijn bek is nog steeds te zien op de vlag van Mexico. Ze bouwden een groot rijk op, terwijl ze in het begin geen bezittingen hadden. Ze bouwden een stad op waar duizenden mensen woonden. In plaats van straten kwamen er kanalen waar ze op konden varen met kano's. Ze bouwden grote tempels en de grootste tempel was de zonnetempel.

Ze verbouwden groenten en bloemen op vlotten bedekt met slib. De Azteken hadden een hoog ontwikkelde beschaving, maar dat eindigde toen de Spanjaard Hernan Cortés Tenochtitlán ontdekte. Hij werd ontvangen als een god, want volgens de mythe zou er op een dag een god in de stad komen die blank was met blonde haren. Helaas wisten ze niet dat de Spanjaarden hun vijanden zouden worden. Toen was koning Montezuma de koning van de Azteken en hij werd vermoord door zijn eigen volk omdat hij niet goed optrad tegen Cortes. De Spanjaarden verwoestten de hele stad. De Azteken vochten wel terug, maar ze konden niet tegen de vuurwapens van de Spanjaarden. Er braken epidemieën (een beetje vergelijkbaar met de Zwarte Dood uit 1348) uit, deels meegebracht door verkouden Spanjaarden. Dus ze stierven grotendeels uit en Spanje eiste Tenochtitlán op als Spaans gebied. De Spanjaarden vermengden zich met de overgebleven inheemse bevolking.

De Spanjaarden hoorden van El Dorado. Daar zou een land van goud zijn. Vele jaren zijn de Spanjaarden op zoek geweest naar El Dorado. Ze hebben het (natuurlijk) nooit gevonden, maar het koste enorm veel mensenlevens.

Mensoffers

Mensenoffers waren bij de Azteken heel gewoon.

De Azteken hadden veel vijanden omdat ze mensen offerden voor hun goden. Soms werden wel 1000 mensen tegelijk onthoofd en hun hart uit hun lijf getrokken. Daarom voerden ze vaak oorlog. Ze geloofden dat hun goden alleen maar tevreden gesteld konden worden met mensoffers. Het is logisch dat Cortes bang was toen hij daar achter kwam. Ze werden bang dat ze zelf ook als offer zouden worden gebracht als ze niet zouden oppassen. Voor Cortes was het niet moeilijk om met zijn kleine groepje conquistadores veel bondgenoten te vinden bij omliggende volkeren. Zodoende was de hele Azteekse cultuur binnen enkele jaren voorbij. Voor sommigen is Cortes een heilige, maar anderen bekritiseren hem omdat hij een einde heeft gemaakt aan hun cultuur.

Muziek en dans

De Azteken zongen en maakten liederen om de goden te vereren. Muziek was erg belangrijk voor de Azteken. Ze hadden muziekacademies en de leerlingen kregen muziek- en dansles op school. De leraar leerde de kinderen om op een trommel te spelen. De Azteken kenden en maakten al een aantal verschillende instrumenten. Trommels, ratels, raspen, fluiten en trompetten zorgden voor een ritmisch geheel. De trommels werden gemaakt van boomstronken en hertenhuid.

Video

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+[[Bestand:Santa_Cecilia_Acatitlan.jpg|right|250px|miniatuur|Resten van een Azteeks bouwwerk.]]
-[[Afbeelding:Tempel_azteken.jpg|right|250px|thumb|Azteekse tempel]]De '''Azteken''', die in hun eigen taal waarschijnlijk 'mensen van Aztlán' heetten, waren oorspronkelijk een nomadische Indiaanse volksstam:de [[Chica|Chica's]].
+De '''Azteken''' waren oorspronkelijk een nomadische Indiaanse volksstam: de [[Chica|Chica's]].
-Vanuit het noordwesten komend drongen zij in het Hoogland van [[Mexico]] door een vestigden zich op een eiland in het meer van [[Texcoco]]. Voordat de Azteken een machtig rijk worden was [[Midden-Amerika]] verdeel in heel veel verschillende staten en staatjes, rijke en arme, sterke en zwakke. De stammen waren trots en onafhankelijk, maar ze deelden vele godsdienstige ne kunstzinnige tradities. Het Azteekse rijk besloeg op zijn hoogtepunt in 1519 een gebied van 200.000 kilometer. Er woonden minsten 3 miljoen mensen en er werden meer dan 20 verschillende talen gesproken. De hoofdstad Tenochtitlán was een van de grootste en mooiste steden ter wereld.
+Vanuit het noordwesten drongen zij door het Hoogland van [[Mexico (land)|Mexico]] en vestigden zich op een eiland in het meer van [[Texcoco]]. Voordat de Azteken een machtig rijk werden was [[Midden-Amerika]] verdeeld in heel veel verschillende staten en staatjes. De stammen waren trots en onafhankelijk, maar ze deelden vele godsdienstige en kunstzinnige tradities. Het Azteekse rijk besloeg op zijn hoogtepunt in 1519 een gebied van 300.000 vierkante kilometer. Er woonden minimaal 3 miljoen mensen en er werden meer dan 20 verschillende talen gesproken. De hoofdstad Tenochtitlán was een van de grootste steden ter wereld.
+== Taal: Nahuatl ==
+Nahuatl (uitspraak: ['naː.watɬ], Nahuatl: Nahuatlahtolli, wat 'heldere taal' betekent) is een taal die wordt gesproken door de Nahua, de oorspronkelijke bewoners van Mexico en andere delen van Midden-Amerika. Ook de Tolteken en Azteken spraken deze taal. Tegenwoordig spreken anderhalf miljoen mensen Nahuatl. De meeste van hen wonen in de staten Puebla, Veracruz, Hidalgo, Mexico en Guerrero. Bijna alle Nahuatlsprekers, behalve de heel oude mensen, spreken ook Spaans. Het moderne Nahuatl heeft veel invloed van het Spaans.
+==Geschiedenis==
-De Azteken leefden in wat we nu [[Mexico]] noemen.
+[[Bestand:Aztec_empire_1519-nl.svg|left|250px|miniatuur|Kaart van het Azteekse rijk omstreeks 1519.]]
-Op een dag zouden ze een arend tegen komen met een slang in zijn bek op een cactus tegenkomen.
-Daar op die plaats zouden ze een stad moeten stichten.
+De Azteken leefden in wat we nu [[Mexico]] noemen. Volgens hun [[legende]] zouden ze op een dag een [[arend]] tegenkomen met een slang in zijn bek op een [[cactus]]. Daar op die plaats zouden ze een stad moeten stichten.
-Ze waren toen nog nomaden:Chica's.
-Eindelijk kwamen ze de mythische afbeelding tegen en stichtte daar een stad.
+Eindelijk kwamen ze de mythische afbeelding tegen en daar stichtten ze een stad. De afbeelding van de adelaar met een slang in zijn bek is nog steeds te zien op de vlag van [[Mexico]].
+Ze bouwden een groot rijk op, terwijl ze in het begin geen bezittingen hadden. Ze bouwden een stad op waar duizenden mensen woonden. In plaats van straten kwamen er kanalen waar ze op konden varen met kano's. Ze bouwden grote tempels en de grootste tempel was de zonnetempel.
-Maar langzamer aan zorgde ze voor onheil en branden.
-Daarom werden ze verdreven naar een paar eilandjes midden in een meer.
+Ze verbouwden groenten en bloemen op vlotten bedekt met slib. De Azteken hadden een hoog ontwikkelde beschaving, maar dat eindigde toen de [[Spanje|Spanjaard]] [[Hernan Cortés]] [[Tenochtitlán]] ontdekte. Hij werd ontvangen als een god, want volgens de mythe zou er op een dag een god in de stad komen die blank was met blonde haren. Helaas wisten ze niet dat de Spanjaarden hun vijanden zouden worden.
-Wat eilandjes waar bijna niemand kon leven.
+Toen was koning [[Montezuma]] de koning van de Azteken en hij werd vermoord door zijn eigen volk omdat hij niet goed optrad tegen Cortes.
-Maar de Azteken wel. Ze bouwden een groot rijk op, terwijl ze in het begin geen bezittingen hadden. Ze bouwden er een stad op waar duizenden mensen woonden.
-In plaats van straten kwamen er kanalen waar ze op konden varen met kano's.
-Ze bouwden grote tempels en de grootste tempel was de zonnetempel (zie plaatje).
-Ze verbouwden groenten en bloemen op vlotten bedekt met slib.
-De Azteken hadden een hoog ontwikkelde beschaving, maar dat eindigde toen de [[Spanje|Spanjaard]] [[Cortés]] [[Tenochtitlán]] ontdekte.
-Hij werd ontvangen als een god, want volgens de mythe zou er op een dag een god in de stad komen die blank was met blonde haren. Helaas wisten ze niet dat hun vijanden zouden worden.
-Toen was koning [[Montezuma]] de koning van de Azteken en hij werd vermoord door de soldaten van Cortés.
 De Spanjaarden verwoestten de hele stad. De Azteken vochten wel terug, maar ze konden niet tegen de vuurwapens van de Spanjaarden.
-Dus ze stierven uit en Spanje eiste Tenochtitlán op als Spaans gebied.  Wel jammer dat de Azteken daardoor beroemd zijn geworden.
+Er braken epidemieën (een beetje vergelijkbaar met de [[Zwarte Dood]] uit 1348) uit, deels meegebracht door verkouden Spanjaarden. Dus ze stierven grotendeels uit en Spanje eiste Tenochtitlán op als Spaans gebied. De Spanjaarden vermengden zich met de overgebleven inheemse bevolking.
-<br clear="all">
-==Links==
-<youtube>73yfD7pyCQ4</youtube>
-<br> Filmpje van het eiland Tenochtitlan, hoe het eruit had moeten zien.
+De Spanjaarden hoorden van [[El Dorado]]. Daar zou een land van goud zijn. Vele jaren zijn de Spanjaarden op zoek geweest naar El Dorado. Ze hebben het (natuurlijk) nooit gevonden, maar het koste enorm veel mensenlevens.
-==Externe links==
+== Mensoffers ==
-* [http://weetje-middenamerika.yurls.net/ Weetje Midden-Amerika]
+[[Bestand:Codex_Magliabechiano_ (141_cropped).jpg|left|250px|miniatuur|Mensenoffers waren bij de Azteken heel gewoon.]]
+De Azteken hadden veel vijanden omdat ze mensen offerden voor hun goden. Soms werden wel 1000 mensen tegelijk onthoofd en hun hart uit hun lijf getrokken. Daarom voerden ze vaak oorlog. Ze geloofden dat hun goden alleen maar tevreden gesteld konden worden met mensoffers. Het is logisch dat Cortes bang was toen hij daar achter kwam. Ze werden bang dat ze zelf ook als offer zouden worden gebracht als ze niet zouden oppassen. Voor Cortes was het niet moeilijk om met zijn kleine groepje [[conquistadores]] veel bondgenoten te vinden bij omliggende volkeren. Zodoende was de hele Azteekse cultuur binnen enkele jaren voorbij. Voor sommigen is Cortes een [[heilige]], maar anderen bekritiseren hem omdat hij een einde heeft gemaakt aan hun cultuur.
+== Muziek en dans ==
-[[Categorie:Mexico]]
+De Azteken zongen en maakten liederen om de goden te vereren. Muziek was erg belangrijk voor de Azteken. Ze hadden muziekacademies en de leerlingen kregen muziek- en dansles op school. De leraar leerde de kinderen om op een trommel te spelen.
+De Azteken kenden en maakten al een aantal verschillende instrumenten. Trommels, ratels, raspen, fluiten en trompetten zorgden voor een ritmisch geheel. De trommels werden gemaakt van boomstronken en hertenhuid.
+== Video ==
+* [https://www.youtube.com/watch?v=-dc9zJh3p8Y&list=PLi_srCikhtghrNa6Ti1d4aSyPQzQ3JI63&index=33/ Hernan Cortes en de mensoffers van de Azteken]
+* [https://www.youtube.com/watch?v=kaFgG5PJKJw&list=PLi_srCikhtgj2wFZdstYfM4Qq_DmYt8ZY&index=11/ Horror van de Azteken en Cortes (8 minuten versie)]
+[[Categorie:Azteken|Azteken]]
 [[Categorie:Volk]]
+[[fr:Aztèques]]