Steenkool

Steenkool is koolstof dat in de vorm van brokken uit de grond werd gehaald. Nederlandse steenkool werd vooral gewonnen in Zuid-Limburg in de mijnen Oranje Nassau, Oranje Nassau 2, Oranje Nassau 3, het Emma en nog veel meer mijnen.

Het ontstaan van steenkool

De geologische geschiedenis van de aarde is in verschillende tijdperken verdeeld.
Een van deze tijdperken wordt steenkooltijdperk of Carboon genoemd. De in Zuid-Limburg voorkomende steenkool is in het steenkooltijdperk gevormd. Algemeen wordt aangenomen dat steenkool is ontstaan uit plantenresten. In het dak, alsook in de vloer van een koollaag worden plantenafdrukken gevonden.

Waar nu steenkool te vinden is groeiden heel lang geleden bomen, varens en struiken zeer dicht op elkaar. Aardbevingen hebben deze plantengroei laten verdwijnen. Bomen, varens en struiken werden bedekt met zand, modder en rotsen. Na verloop van tijd is dit meerdere malen gebeurd. De bomen en planten waren begraven op diepten van 400 à 4000 meter.Door de grote druk van de grond en de hevige warmte uit de ondergrond, veranderde deze plantenmassa langzaam. Stilaan werden kolen gevormd. Dit proces doorloopt een periode van miljoenen jaren. Ondergronds zijn er haaientanden gevonden. Dit toont aan dat er vroeger zee is geweest op die plaats.

De sluiting van de steenkoolmijnen

De meeste mijnen waar steenkool werd opgegraven (Vooral in Zuid-Limburg) zijn gesloten doordat de bovenste laag waar de meeste steenkool te vinden was al opgegraven was, er kwamen olie en gas om de steenkool te vervangen. Het was heel vies werk, na een dag werken waren de mijnwerkers meestal zwart. Ook een reden voor het sluiten van de mijnen die steenkool opgroeven is dat het mensenlevens kostte, doordat er zoveel giftige gassen rondhingen.

Energie uit steenkool

Ontginning

Met heel grote machines werden de schachten gegraven of geboord. Daarin werd de steenkool opgegraven. De tunnels waar de mensen in moesten werken of beter gezegd steenkool moesten vinden waren ca. 60 cm hoog en 60 cm breed. De gemiddelde dagtemperatuur was 40 à 50 graden Celsius. Hoe dat kwam? Wel dat is simpel! Ze zaten 800 meter onder de grond. Dat wil zeggen dat ze veel dichter bij de aardkern waren: Hoe hoger hoe kouder! Hoe lager hoe warmer! Hieronder zie je één van die megamachines!

Vindplaats

Steenkool vinden we diep in de bodem, op ongeveer 700 à 800 meter diep. Een streek waar men steenkool ontgint noemt men een steenkoolbekken. In België hebben we twee steenkoolbekkens:

• Zuidelijke bekken rond Luik en Charleroi
• Kempens bekken in Beringen, Genk, Houthalen en Zolder

Nadelen

• ontploffingen door mijngas: Mijngas is zeer gevaarlijk: het is kleurloos, reukloos, onzichtbaar, giftig en zeer explosief. Elke ploeg heeft een mijnlamp bij. Ze wordt niet alleen gebruikt voor verlichting maar ook om mijngas op te sporen. Zodra er gas in de lucht was, ontstaat er een lichtkrans rond de vlam. Er volgt een kleine ontploffing in de lamp en ze dooft uit.

Hierdoor weten de mijnwerkers dat ze de plek moeten ontruimen en vluchten.

• instortingen: Door het zwakke gesteente verschuift de grond en kan een gang gemakkelijk instorten.
• overstromingen: Door een insijpelend grondwater. Er staan pompen die het water weg pompen. Het kan gebeuren dat de pompen uitvallen en dan is er kans op overstroming De pompen werken dag en nacht omdat het water dag en nacht blijft insijpelen.
• stoflong: In de mijn was verschrikkelijk veel stof dat de longen van de mijnwerkers aantastte. Mijnwerkers moesten heel voorzichtig te werk gaan. Er zijn verschrikkelijk veel katrollen en kettingen in een mijn aanwezig. Het gebeurde veel te dikwijls dat een mijnwerker een hand of een vinger kwijt raakte.

Toekomst

Steenkoolmijnen zijn inmiddels gesloten, omdat het er te gevaarlijk is. Er is nog wel genoeg steenkool, namelijk nog voor zo'n 300 jaar. Maar steenkool brengt wel nadelen met zich mee. Om van steenkool energie te maken, moeten we het verbranden. Maar daarbij komt heel veel koolstofdioxide vrij. En dat is slecht voor het milieu. Koolstofdioxide is een broeikasgas en veel broeikasgassen zorgen voor het versterkt broeikaseffect. Dat betekent dat het steeds warmer wordt op aarde.

Steenkool is de meest vervuilende manier om energie van te maken. Je kunt ook energie halen uit aardolie en aardgas, maar ook dat is niet goed voor het milieu. Daarom kunnen we het beste overstappen op duurzame energie, zoals energie van de zon, de wind of water.

Externe links, bronnen, afbeeldingen

• Vlaams mijnmuseum
• Website over mijnen
• YouTube-filmpje over de sluiting van de oranje nassaumijn.