Jodenvervolging: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Jodenvervolgingen is verplaatst naar Jodenvervolging)
k
 
(40 tussenliggende versies door 20 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
[[Bestand:Guido Reni - Moses with the Tables of the Law - WGA19289.jpg|miniatuur|Mozes en de Tien Geboden]]'''Jodenvervolging''' is er altijd al geweest. Veel mensen onderdrukten of gebruikten geweld tegen de [[Joden]]. In de [[Bijbel]] was er al geweld tegen de [[Hebreeën]], de voorlopers van de joden. Dit staat beschreven in het boek [[Exodus]], het tweede boek van het [[Oude Testament]], de joodse [[Tenach]]. In de Oudheid was er al geweld tegen de Joden. De bekendste Jodenvervolging was die in de [[Tweede Wereldoorlog]], de [[Holocaust]] door [[Adolf Hitler]]. Hierin werden een groot aantal Joden, homoseksuelen, Slavische volken zoals Polen en Oekraïners, fundamentalistische christenen, zoals Jehova's Getuigen, zigeuners en gehandicapten vervoerd naar [[concentratiekamp]]en of [[vernietigingskamp]]en.
De '''jodenvervolgingen''' ook wel bekend als de '''Holocaust''' is de naam voor de moord op miljoenen joden en zigeuners in de tweede wereldoorlog.
 
  +
[[Bestand:Rembrandt Harmensz van Rijn - Ahasuerus, Haman and Esther - Google Art Project.jpg|miniatuur| Schilderij van [[Rembrandt]] over Esther]]
  +
==Jodenvervolging in de tijd van de joodse Bijbel==
  +
Dat het [[antisemitisme]] (ook wel een ander woord voor Jodenhaat) een grote rol speelde in het denken van [[Adolf Hitler]], dat is duidelijk. De Jodenhaat is alleen niet begonnen bij Hitler. Sinds hun bestaan werden Joden al gediscrimineerd en vervolgd, meestal vanwege hun andere gebruiken. Meestal wordt dat veroorzaakt doordat Joden eigen gebruiken hebben en vanaf hun geboorte al een sterke band hebben met elkaar. Deze band is te zien met de [[besnijdenis]] van jongens. In de [[Tora]] worden de gebruiken beschreven. Daar staat ook het verhaal van de Egyptische [[farao]] die vindt dat er te veel Hebreeën zijn en ze wil uitroeien. Juist dan krijgt [[Mozes]] een opdracht van [[God]] om het volk te redden uit de slavernij.
  +
Als het joodse volk leeft in het beloofde land, wordt ze vaak aangevallen. Oorlogjes waren normaal in die tijd. Toen echter de koning van de Assyriërs, [[Sargon II]] een groot deel van het [[Beloofde Land]] in 721 voor [[Christus]] veroverde, liet hij de meeste joden vermoorden. Ruim 100 jaar later wordt het restant van het joodse volk verslagen door de Babylonische koning [[Nebukadnezar]]. De belangrijkste mensen worden gedeporteerd. Dit wordt de [[Babylonische ballingschap]] genoemd.
  +
Als de joden in de 5e eeuw voor Christus worden overheerst door de Perzen, is er opnieuw een plan om de joden uit te roeien. Het is te danken aan het heldhaftige optreden van koningin [[Esther]] dat dit voorkomen is. Daarom is een Bijbelboek genoemd naar Ester. Het [[Poerim]] is een joods feest waarin deze periode nog ieder jaar wordt herdacht.
   
  +
==Jodenvervolging na de tijd van de joodse Bijbel==
==De vervolgingen==
 
  +
In de 2e eeuw voor Christus is er opnieuw een koning die de joden helemaal wil uitroeien. Dat was [[Antiochius IV]]. Hij wilde de joodse tempel af laten breken, alle joodse wetten verbieden en liet duizenden joden vermoorden. Het heeft geleid tot verzet onder leiding van de [[Makkabeeën]].
Er zijn in de [[Tweede Wereldoorlog]] wel 6 [[miljoen]] joden gestorven. <BR>
 
  +
Toen [[Jezus Christus]] geboren werd, hoopten de joden die die hen zou redden van de overheersing van de [[Romeinse Rijk|Romeinen]]. Op [[palmzondag]] werd Jezus daarom binnengehaald als zoon van David, ofwel koning der joden. Tot teleurstelling van de joodse bevolking wilde Jezus de Romeinen helemaal niet bevechten. Na de [[joodse opstand]] in het jaar 70 en 132-135 na Christus wilden ook de Romeinen de joden met de joodse cultuur vernietigen. Het leidde tot de [[diaspora]], ofwel de joden moesten hun beloofde land verlaten om elders in de wereld als een minderheid te leven. Al het goud van de joodse tempel werd gebruikt voor de bouw van de grootste [[arena]] in [[Rome]], het [[Colosseum]]. Daar werden ook joodse slaven voor gebruikt. Tot aan de stichting van de staat [[Israel]] in 1948, zijn de joden steeds minderheden geweest. Joden gingen het liefst bij elkaar wonen. Dat werden sinds de 14e eeuw [[ghetto]]'s genoemd. In Arabische landen werden joden net als christenen, behandeld als dhimmi's. Dat betekende dat ze wel hun geloof aan mochten hangen, maar dat ze meer belasting moesten betalen, hun geloof stil moesten houden, geen nieuwe [[kerk]]en of [[synagoge]]n bouwen, etc. In veel Arabische landen is dat nog steeds zo.
[[Afbeelding:Jodenster.gif|200px]]Je moest als jood een gele ster dragen, een jodenster. De sterren kostte 5 ct <BR>
 
  +
[[Bestand:Children rounded up for deportation.JPG|miniatuur|Joodse kinderen moeten klaar staan voor vervoer naar een concentratiekamp]]
Als jood mocht je bijna niets, zoals bijvoorbeeld niet in de bioscoop, niet met de tram mee, je mocht geen fiets hebben, en nog meer van dat soort regels.
 
  +
== Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog ==
  +
Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] hebben de Duitse Joden gestreden voor hun vaderland, twaalfduizend Joden stierven voor hun vaderland. Toch werden de Joden er van beschuldigd dat zij niet genoeg van hun vaderland hielden en dat zij niet genoeg zouden hebben meegestreden tijdens de oorlog. Ze werden ervan beschuldigd dat ze Duitsland de oorlog lieten verliezen. Dat was vanwege de socialistische opstanden in Duitsland en de ondertekening van de vrede aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Ook omdat [[Karl Marx]] een jood was, en Hitler zeer tegen Marxisme en communisme was, kregen de joden de schuld van alle ellende aan het einde van de Eerste Wereldoorlog.
   
  +
Volgens Hitler zijn er hoge en lage rassen in de samenleving. Volgens hem behoren de Duitsers tot de hoge ras en de Joden tot het lage ras. Hij zag daarin een directe relatie met de [[evolutietheorie]] van [[Darwin]]
Joden werden met [[trein]]en vervoerd naar een [[concentratiekamp]], in Nederland gingen de meeste joden eerst naar het [[doorvoerkamp]] [[Kamp Westerbork|Westerbork]], en daarna naar een werkkamp of vernietigingskamp, meestal in Polen of Duitsland.
 
   
  +
Hitler wil een zuiver ras. Dit betekent volgens hem dat mensen met erfelijke ziektes niet tot dit ‘zuivere ras’ behoren, deze mensen ziet hij als schadelijk. Mensen met erfelijke ziektes zijn bijvoorbeeld: mensen met een lichamelijke of geestelijke handicap, alcoholisten en ‘onverbeterlijke’ misdadigers. Wanneer de nazi’s de macht grijpen, worden mensen gedwongen gedood. Dit om ‘zuiver ras’ te creëren
Hitler beloofde dat alle mensen werk kregen, en omdat er veel armoede was in Duitsland, stemde ze op Hitler en zijn partij. En werk kregen ze ook: de mannen gingen in het leger en de vrouwen maakten wapens. Hitler was de leider van [[Duitsland]].
 
   
  +
In 1933 krijgt Hitler de macht en krijgt hij de kans om zijn ideeën uit te voeren. In de jaren 30 wordt er alles aan gedaan door Hitler om de Joden uit de Duitse samenleving te verwijderen. In de oorlog wordt er overgegaan op massamoord. Bijna zes miljoen Joden worden tijdens de [[Holocaust]] vermoord.
In 1939 viel Hitler [[Polen]] aan. In 1940 viel Duitsland: [[Nederland]], [[Frankrijk]], [[België]], [[Finland]] en [[Griekenland]] aan. [[Tsjecho-Slowakije]] (nu [[Tsjechië]]), [[Bulgarije]], [[Hongarije]] en [[Italië]] waren bondgenoten van Duitsland.
 
   
  +
Met de komst van de ‘[[Neurenberger rassenwetten]]’, in september 1935, werden de Joden buiten de Duitse volksgemeenschap geplaatst. Joden kregen het label ‘Duits onderdaan’.[[Bestand:Jodenster. 1942. Nederland.png|miniatuur|Joden werden verplicht tot het dragen van een Jodenster.]]De Neurenberger (rassen)wetten bestaan uit drie wetten:
Er zijn in totaal 29 miljoen mensen, joden, zigeuners, soldaten en andere gevangenen, dood gegaan in de oorlog door kou, honger, verzet.
 
  +
# De Burgerschapswet: Deze wet ging over regels rondom het Duitse staatsburgerschap. Deze wet bepaalde ook wie er Duitser was en wie niet. Men was Duitser als hij/zij Duits bloed had en door zijn/haar daden het vaderland diende.
  +
# De Wet ter Bescherming van het Duitse Bloed en de Duitse Eer: Deze wet verbood het hebben van seksuele relaties en huwelijken tussen niet-Joodse Duitsers en Joden. Bestaande huwelijken bleven geldig.
  +
# De Rijksvlaggenwet: Deze wet hield in dat de hakenkruisvlag de officiële Duitse Rijksvlag werd.
  +
  +
De Duitse staat organiseerde in de nacht van 9 op 10 november 1938 de ‘[[Kristallnacht]]’. Meer dan 100 Joden werden vermoord en een grote groep Joodse mannen werd in [[concentratiekampen]] gevangengezet. Duizenden synagogen, Joodse winkels, scholen, begraafplaatsen en ziekenhuizen werden vernield of in brand gestoken.
  +
  +
Vanaf 3 mei 1942 moesten alle joden vanaf zes jaar oud in Nederland verplicht een gele zeshoekige ster dragen op hun kleding, dit is ook wel de [[Jodenster]]. De Jodenster werd bijna overal in het nazirijk ingevoerd.
  +
  +
Onder leiding van de nazi’s (leider van nazi-Duitsland was Hitler) werden velen deportaties (verplaatsing van mensen naar concentratiekampen) uitgevoerd. Bijna 107.000 mensen zijn met 97 transporten vanuit kamp [[Kamp Westerbork|Westerbork]] gedeporteerd. Het eerste transport naar [[Auschwitz-Birkenau]] vond plaats op 15 juli 1942. Vanaf 2 maart 1943 tot 16 november 1943 was er sprake van een wekelijks ritme: iedere dinsdag vertrok een trein met duizend tot soms meer dan drieduizend personen. De deportaties werden georganiseerd vanuit [[Berlijn]]. Meestal gingen de deportaties naar [[Auschwitz (concentratiekamp)|Auschwitz]] of [[Sobibor]], af en toe naar [[Bergen-Belsen]] en [[Theresienstadt]] en soms een ander kamp.
  +
  +
==Video==
  +
* [https://www.youtube.com/watch?v=gBgSwiDfRhM&list=PLi_srCikhtggb0XZKcFfRUFK8Zew21W5y&index=69/ Esther, de vrouw die al in Perzische Rijk een jodenvervolging wist te voorkomen]
  +
* [https://www.youtube.com/watch?v=H0VI1ubQ8xc&list=PLi_srCikhtghrNa6Ti1d4aSyPQzQ3JI63&index=7/ Het Colosseum, gebouwd door joodse slaven]
  +
* [https://www.youtube.com/watch?v=JbQtMnKNrLY&list=PLi_srCikhtggb0XZKcFfRUFK8Zew21W5y&index=59/ Mozes bevrijdt het joodse volk uit de slavernij]
  +
  +
== Literatuurlijst ==
  +
* ''Adolf Hitler en zijn passie voor kunst''. (2019, [[X-apple-data-detectors://0|5 juni]]). Geraadpleegd op 4 november 2019, van [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/adolf-hitler-en-zijn-passie-voor-kunst is geschiedenis].
  +
* Broek, G. (2019, 23 september). ''De (on)mogelijkheden om te vluchten. Joodse emigratie 1933-1942''. Geraadpleegd op 4 november 2019, van [https://www.annefrank.org/nl/anne-frank/verdieping/de-on-mogelijkheden-om-te-vluchten-joodse-emigratie-1933-1942/ Annefrank.org].
  +
* Herinneringscentrum kamp Westerbork. (z.d.). ''Deportaties - Kamp Westerbork''. Geraadpleegd op 4 november 2019, van [https://kampwesterbork.nl/jodenvervolging/deportaties kamp Westerbork].
  +
* Hilberg, R. (1961). ''The Destruction of the European Jews''. United States: Yale University Press.
  +
* Stichting Duitsland Instituut. (z.d.). ''Uitsluiting en vervolging''. Geraadpleegd op 4 november 2019, van [https://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/64/uitsluiting-en-vervolging Duitslandinstituut].
  +
* Van Renselaar, C. (2000). ''Roof en restitutie van het bezit van de joden in Nederland 1940-1999: uitkomsten van recent onderzoek''. Geraadpleegd van [https://www.dnb.nl/en/binaries/wo0630_tcm47-145939.pdf DNB].
  +
* ''Waarom haatte Hitler de Joden?'' (2019, 23 september). Geraadpleegd op 4 november 2019, van [https://www.annefrank.org/nl/anne-frank/verdieping/waarom-haatte-hitler-de-joden/ Annefrank.org].
  +
* Welgraven, C. (2011 juni). ''Wist Wilhelmina van de Jodenvervolging?'' Geraadpleegd op 4 november 2019, van [https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/27790/wist-wilhelmina-van-de-jodenvervolging.html historischnieuwsblad].
  +
* Wikipedia-bijdragers. ([[X-apple-data-detectors://18|2019, 21 april]]). ''Geschiedenis van de Joden in Duitsland - Wikipedia''. Geraadpleegd op 4 november 2019, van [[:nl:Geschiedenis_van_de_Joden_in_Duitsland|Wikipedia]].
  +
* Wikipedia-bijdragers. (2019b, [[X-apple-data-detectors://21|23 juni]]). ''Rassenwetten van Neurenberg - Wikipedia''. Geraadpleegd op 4 november 2019, van [[:nl:Rassenwetten_van_Neurenberg|Wikipedia]].
  +
* Wikipedia-bijdragers. (2019c, 3 november). ''Adolf Hitler''. Geraadpleegd op 4 november 2019, van [[:nl:Adolf_Hitler|Wikipedia]].
   
[[Categorie:De Tweede Wereldoorlog]]
 
 
[[Categorie:Jodendom]]
 
[[Categorie:Jodendom]]
  +
[[Categorie:Misdaad]]

Huidige versie van 7 mei 2024 om 18:21

Mozes en de Tien Geboden

Jodenvervolging is er altijd al geweest. Veel mensen onderdrukten of gebruikten geweld tegen de Joden. In de Bijbel was er al geweld tegen de Hebreeën, de voorlopers van de joden. Dit staat beschreven in het boek Exodus, het tweede boek van het Oude Testament, de joodse Tenach. In de Oudheid was er al geweld tegen de Joden. De bekendste Jodenvervolging was die in de Tweede Wereldoorlog, de Holocaust door Adolf Hitler. Hierin werden een groot aantal Joden, homoseksuelen, Slavische volken zoals Polen en Oekraïners, fundamentalistische christenen, zoals Jehova's Getuigen, zigeuners en gehandicapten vervoerd naar concentratiekampen of vernietigingskampen.

Schilderij van Rembrandt over Esther

Jodenvervolging in de tijd van de joodse Bijbel

Dat het antisemitisme (ook wel een ander woord voor Jodenhaat) een grote rol speelde in het denken van Adolf Hitler, dat is duidelijk. De Jodenhaat is alleen niet begonnen bij Hitler. Sinds hun bestaan werden Joden al gediscrimineerd en vervolgd, meestal vanwege hun andere gebruiken. Meestal wordt dat veroorzaakt doordat Joden eigen gebruiken hebben en vanaf hun geboorte al een sterke band hebben met elkaar. Deze band is te zien met de besnijdenis van jongens. In de Tora worden de gebruiken beschreven. Daar staat ook het verhaal van de Egyptische farao die vindt dat er te veel Hebreeën zijn en ze wil uitroeien. Juist dan krijgt Mozes een opdracht van God om het volk te redden uit de slavernij. Als het joodse volk leeft in het beloofde land, wordt ze vaak aangevallen. Oorlogjes waren normaal in die tijd. Toen echter de koning van de Assyriërs, Sargon II een groot deel van het Beloofde Land in 721 voor Christus veroverde, liet hij de meeste joden vermoorden. Ruim 100 jaar later wordt het restant van het joodse volk verslagen door de Babylonische koning Nebukadnezar. De belangrijkste mensen worden gedeporteerd. Dit wordt de Babylonische ballingschap genoemd. Als de joden in de 5e eeuw voor Christus worden overheerst door de Perzen, is er opnieuw een plan om de joden uit te roeien. Het is te danken aan het heldhaftige optreden van koningin Esther dat dit voorkomen is. Daarom is een Bijbelboek genoemd naar Ester. Het Poerim is een joods feest waarin deze periode nog ieder jaar wordt herdacht.

Jodenvervolging na de tijd van de joodse Bijbel

In de 2e eeuw voor Christus is er opnieuw een koning die de joden helemaal wil uitroeien. Dat was Antiochius IV. Hij wilde de joodse tempel af laten breken, alle joodse wetten verbieden en liet duizenden joden vermoorden. Het heeft geleid tot verzet onder leiding van de Makkabeeën. Toen Jezus Christus geboren werd, hoopten de joden die die hen zou redden van de overheersing van de Romeinen. Op palmzondag werd Jezus daarom binnengehaald als zoon van David, ofwel koning der joden. Tot teleurstelling van de joodse bevolking wilde Jezus de Romeinen helemaal niet bevechten. Na de joodse opstand in het jaar 70 en 132-135 na Christus wilden ook de Romeinen de joden met de joodse cultuur vernietigen. Het leidde tot de diaspora, ofwel de joden moesten hun beloofde land verlaten om elders in de wereld als een minderheid te leven. Al het goud van de joodse tempel werd gebruikt voor de bouw van de grootste arena in Rome, het Colosseum. Daar werden ook joodse slaven voor gebruikt. Tot aan de stichting van de staat Israel in 1948, zijn de joden steeds minderheden geweest. Joden gingen het liefst bij elkaar wonen. Dat werden sinds de 14e eeuw ghetto's genoemd. In Arabische landen werden joden net als christenen, behandeld als dhimmi's. Dat betekende dat ze wel hun geloof aan mochten hangen, maar dat ze meer belasting moesten betalen, hun geloof stil moesten houden, geen nieuwe kerken of synagogen bouwen, etc. In veel Arabische landen is dat nog steeds zo.

Joodse kinderen moeten klaar staan voor vervoer naar een concentratiekamp

Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog hebben de Duitse Joden gestreden voor hun vaderland, twaalfduizend Joden stierven voor hun vaderland. Toch werden de Joden er van beschuldigd dat zij niet genoeg van hun vaderland hielden en dat zij niet genoeg zouden hebben meegestreden tijdens de oorlog. Ze werden ervan beschuldigd dat ze Duitsland de oorlog lieten verliezen. Dat was vanwege de socialistische opstanden in Duitsland en de ondertekening van de vrede aan het einde van de Eerste Wereldoorlog. Ook omdat Karl Marx een jood was, en Hitler zeer tegen Marxisme en communisme was, kregen de joden de schuld van alle ellende aan het einde van de Eerste Wereldoorlog.

Volgens Hitler zijn er hoge en lage rassen in de samenleving. Volgens hem behoren de Duitsers tot de hoge ras en de Joden tot het lage ras. Hij zag daarin een directe relatie met de evolutietheorie van Darwin

Hitler wil een zuiver ras. Dit betekent volgens hem dat mensen met erfelijke ziektes niet tot dit ‘zuivere ras’ behoren, deze mensen ziet hij als schadelijk. Mensen met erfelijke ziektes zijn bijvoorbeeld: mensen met een lichamelijke of geestelijke handicap, alcoholisten en ‘onverbeterlijke’ misdadigers. Wanneer de nazi’s de macht grijpen, worden mensen gedwongen gedood. Dit om ‘zuiver ras’ te creëren

In 1933 krijgt Hitler de macht en krijgt hij de kans om zijn ideeën uit te voeren. In de jaren 30 wordt er alles aan gedaan door Hitler om de Joden uit de Duitse samenleving te verwijderen. In de oorlog wordt er overgegaan op massamoord. Bijna zes miljoen Joden worden tijdens de Holocaust vermoord.

Met de komst van de ‘Neurenberger rassenwetten’, in september 1935, werden de Joden buiten de Duitse volksgemeenschap geplaatst. Joden kregen het label ‘Duits onderdaan’.

Joden werden verplicht tot het dragen van een Jodenster.

De Neurenberger (rassen)wetten bestaan uit drie wetten:

  1. De Burgerschapswet: Deze wet ging over regels rondom het Duitse staatsburgerschap. Deze wet bepaalde ook wie er Duitser was en wie niet. Men was Duitser als hij/zij Duits bloed had en door zijn/haar daden het vaderland diende.
  2. De Wet ter Bescherming van het Duitse Bloed en de Duitse Eer: Deze wet verbood het hebben van seksuele relaties en huwelijken tussen niet-Joodse Duitsers en Joden. Bestaande huwelijken bleven geldig.
  3. De Rijksvlaggenwet: Deze wet hield in dat de hakenkruisvlag de officiële Duitse Rijksvlag werd.

De Duitse staat organiseerde in de nacht van 9 op 10 november 1938 de ‘Kristallnacht’. Meer dan 100 Joden werden vermoord en een grote groep Joodse mannen werd in concentratiekampen gevangengezet. Duizenden synagogen, Joodse winkels, scholen, begraafplaatsen en ziekenhuizen werden vernield of in brand gestoken.

Vanaf 3 mei 1942 moesten alle joden vanaf zes jaar oud in Nederland verplicht een gele zeshoekige ster dragen op hun kleding, dit is ook wel de Jodenster. De Jodenster werd bijna overal in het nazirijk ingevoerd.

Onder leiding van de nazi’s (leider van nazi-Duitsland was Hitler) werden velen deportaties (verplaatsing van mensen naar concentratiekampen) uitgevoerd. Bijna 107.000 mensen zijn met 97 transporten vanuit kamp Westerbork gedeporteerd. Het eerste transport naar Auschwitz-Birkenau vond plaats op 15 juli 1942. Vanaf 2 maart 1943 tot 16 november 1943 was er sprake van een wekelijks ritme: iedere dinsdag vertrok een trein met duizend tot soms meer dan drieduizend personen. De deportaties werden georganiseerd vanuit Berlijn. Meestal gingen de deportaties naar Auschwitz of Sobibor, af en toe naar Bergen-Belsen en Theresienstadt en soms een ander kamp.

Video

Literatuurlijst

  • Adolf Hitler en zijn passie voor kunst. (2019, 5 juni). Geraadpleegd op 4 november 2019, van is geschiedenis.
  • Broek, G. (2019, 23 september). De (on)mogelijkheden om te vluchten. Joodse emigratie 1933-1942. Geraadpleegd op 4 november 2019, van Annefrank.org.
  • Herinneringscentrum kamp Westerbork. (z.d.). Deportaties - Kamp Westerbork. Geraadpleegd op 4 november 2019, van kamp Westerbork.
  • Hilberg, R. (1961). The Destruction of the European Jews. United States: Yale University Press.
  • Stichting Duitsland Instituut. (z.d.). Uitsluiting en vervolging. Geraadpleegd op 4 november 2019, van Duitslandinstituut.
  • Van Renselaar, C. (2000). Roof en restitutie van het bezit van de joden in Nederland 1940-1999: uitkomsten van recent onderzoek. Geraadpleegd van DNB.
  • Waarom haatte Hitler de Joden? (2019, 23 september). Geraadpleegd op 4 november 2019, van Annefrank.org.
  • Welgraven, C. (2011 juni). Wist Wilhelmina van de Jodenvervolging? Geraadpleegd op 4 november 2019, van historischnieuwsblad.
  • Wikipedia-bijdragers. (2019, 21 april). Geschiedenis van de Joden in Duitsland - Wikipedia. Geraadpleegd op 4 november 2019, van Wikipedia.
  • Wikipedia-bijdragers. (2019b, 23 juni). Rassenwetten van Neurenberg - Wikipedia. Geraadpleegd op 4 november 2019, van Wikipedia.
  • Wikipedia-bijdragers. (2019c, 3 november). Adolf Hitler. Geraadpleegd op 4 november 2019, van Wikipedia.
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Jodenvervolging&oldid=859395"