Beeldbuis

Een analoge kleurenbeeldbuis

Een beeldbuis, of officieel een kathodestraalbuis of cathode ray tube (CRT) is het elektronische gedeelte van een ouderwetse analoge televisie of computerscherm of monitor. Die herken je vooral aan de uitbouw aan de achterkant van het eigenlijke scherm.

De uitvinding van de kathodestraalbuis wordt toegeschreven aan Karl Ferdinand Braun, die het ontwikkelde in 1897.

Op de tekening zie je de beeldbuis van achteren. Bij 1) zit het elektronenkanon. Daar wordt een straal of bundel elektronen gevormd die het eigenlijke beeldsignaal vormt, dat in feite afkomstig is van de zender of bij een computerscherm afkomstig is van de computer. Het signaal bestaat uit pulsjes van aan en uit. Bij een zwart/wit heb je alleen licht en donker (aan en uit) en bij kleur is dat voor de drie kleuren rood, groen en blauw.

Bij 2) wordt bij een kleurentelevisie de straal gesplitst in een bundel rood, groen en blauw. Bij 3) worden de drie bundels afgebogen van links naar rechts en van boven naar beneden. Vergelijk dit met de beweging van een verfspuit waarmee een vlak wordt ingespoten ook in regels van links naar rechts en telkens een regel van boven naar beneden. In werkelijkheid gaat dat 'schrijven' of opbouwen van het beeld heel snel. Bij 4) komen de elektronen terecht op een scherm nadat ze een soort zeef (schaduwmasker) gepasseerd zijn. Die zeef vormt de beeldpunten. Als een elektron het scherm raakt, dan verschijnt daar een lichtvlekje. Bij een zwart/wit televisie is dat wit, bij een kleurentelevisie is dat rood, groen of blauw of een mengkleur daarvan. Dit noem je Additieve- of RGB-kleurmenging. Dat oplichten gebeurt omdat er op het scherm een fluorescerende fosforlaag zit (vergelijkbaar met "glow in the dark").

• 

  'schrijven' van het beeld

• 

  Kleine beeldbuis

• 

  Beeldbuis met lichtvlekjes die het beeld vormen

• 

  Vier klassieke beeldbuis-televisies