Opslagmedium

Een opslagmedium is een voorwerp waarin gegevens kunnen worden opgeslagen ('geschreven') en die via een 'afspeler' weer 'gelezen' kunnen worden. Zeg maar een soort geheugen, want je kunt het bewaren. Een van de eerste opslagmedia waren kleitabletten en later de papyrusrollen waar tekst op werd gezet. Zo'n opslagmedium kun je meenemen en elders lezen. Jijzelf bent dan de 'afspeler' die de codes (in dit geval de letters en taal) moet kennen om de inhoud te kunnen lezen en begrijpen. Een stukje papier waarop je schrijft is dus ook een opslagmedium, net als alle andere geschreven of gedrukte teksten zoals boeken en tijdschriften. Een bijzondere vorm is de schilder- en tekenkunst waarbij met tekeningen, etsen en schilderijen en dergelijke beelden worden vastgelegd. Een beeldhouwwerk is feitelijk ook een opslagmedium.

De speeldoos kwam veel later. Hele grote exemplaren werden gebruikt om een carillon te laten spelen. Het medium is hierbij een ronddraaiende cylinder of rol met daarop pennetjes. Bij een speeldoosje zetten deze pennetjes lipjes van verschillende lengte op een soort kam, om beurten zo'n lipje in beweging zodat je muziek hoort. In een kerktoren is het een grote trommel die ronddraait met daarop pennen die verschillende mechaniekjes in beweging zetten die de klokken van het carillon doen spelen. De plaatsing van de pennen vormt de code. Lang werd er gezocht naar manieren om het geluid in de zin van gesproken woord of muziek te kunnen opslaan en later weer afspelen en beluisteren. Dat werd eerst de wasrol van de fonograaf die door Thomas Edison was uitgevonden en later de grammofoonplaat. De golfjes die in de groeven van de wasrol en de grammofoonplaat werden 'gebeiteld' of 'geschreven' door een naald vormen de code. De afspeler 'leest' ook weer met een naald de golfjes en zet dit via een grote hoorn om in geluid. Iets eerder ontstonden de draaiorgelboeken en andere gelijksoortige media met gaatjes. Nu zijn het de gaatjes (open-dicht = aan-uit) die de code vormen en iets doen laten spelen. Naast het draaiorgel kreeg je allerlei apparaten die muziek maakten zoals een pianola. In bijvoorbeeld het museum van Speelklok tot pierement in Utrecht kun je die bewonderen. Ook ponskaarten zorgden voor patronen in een weefsel dat op een weefgetouw werd gemaakt. Soortgelijke ponskaarten of de ponsbanden werden gebruikt bij computers om gegevens in te voeren, te bewaren of om over te seinen. De uitvinding van de fotografie zorgt ervoor dat ook beelden kunnen worden vastgelegd en bewaard. De film is er een afgeleide van.

Vanaf dan gaat het los. Met de komst van de magneetband, de floppy of floppydisk (diskette), de harde schijf, de CD en DVD, de USB-stick en de HDD en SSD wordt het mogelijk om informatie, beeld en geluid (muziek) elektronisch vast te leggen. De basis hierbij zijn de zogeheten enen-en-nullen (bits en bytes) die als een soort minischakelaartjes aan en uit gaan. Een vrijwel onzichtbare manier van coderen. In zekere zin kun je de cloud ook als opslagmedium zien.