Michaël I van Roemenië

Michaël I (Sinaia, 25 oktober 1921 – Aubonne, 5 december 2017) was koning van Roemenië tussen 1927 en 1930 en tussen 1940 en 1947. Michaël regeerde twee aparte periodes. Tijdens de eerste periode was minderjarig, waardoor drie regenten in zijn plaats regeerden. Tijdens de tweede periode regeerde hij zelf. Michaël I was de laatste koning van Roemenië.

De kroonprins volgde zijn opa, koning Ferdinand I, op 4-jarige leeftijd op. Een groep van regenten zou voor hem regeren tot dat hij 18 jaar oud was. Eigenlijk zou zijn vader, Carol II, moeten regeren. Zijn vader echter met zijn vrouw naar het buitenland gevlucht. In 1930 werd duidelijk dat de regenten niet in staat waren te regeren, waarna Carol II terugkeerde naar Roemenië. Hij regeerde tot aan 1940, toen Carol II gedwongen moest aftreden. Michaël I werd hierdoor opnieuw koning. Tijdens de Tweede Wereldoorlog koos Roemenië de kant van Duitsland. Michaël I leidde in 1944 een staatsgreep tegen de pro-Duitse regering. Na de oorlog kwam Roemenië onder de invloedsfeer van de Sovjet-Unie. Michaël I mocht koning blijven, maar kreeg steeds meer conflicten met de communisten. In 1947 moest hij daardoor gedwongen aftreden en de monarchie werd afgeschaft.

Na de val van het communisme in 1989 deed Michaël I een poging om opnieuw koning te worden van Roemenië. Deze poging faalde en Roemenië werd een republiek. Wel mocht de voormalige koning terugkeren naar het land en kreeg weer de Roemeense nationaliteit.

Levensloop

Michaël op jongere leeftijd

Jeugd en eerste koningschap

Michaël werd geboren in het kasteel Peleș in 1921. Hij was de zoon van prins Carol en Helena van Griekenland. Toen Michaël werd geboren was zijn opa, Ferdinand I, koning van Roemenië. Michaël werd kroonprins op 3-jarige leeftijd. Dit kwam doordat zijn vader zich verloofd dat met zijn minnares. Dit werd gezien als een groot schandaal, waardoor Carol naar het buitenland vertrok en afstand deed van de troon. Koning Ferdinand I overleed in 1927, net voordat Michaël zes jaar oud was. Hierdoor werd hij meteen koning van Roemenië.

Michaël was natuurlijk veel te jong om te regeren. Hierdoor regeerde hij ook niet zelf, maar werd dit gedaan door een raad van drie regenten. Deze drie regenten zouden voor Michaël I besturen totdat deze 18 jaar oud was. Ondertussen was Michaël I wel officieel de koning van Roemenië. Op deze manier kon Michaël zijn studie afmaken. Dit was overigens maar voor korte duur. De drie regenten hadden vaak ruzie met elkaar, waardoor er niet goed bestuurd werd. In 1930 liep het zo erg uit de hand dat zijn vader terugkeerde naar Roemenië. Zijn vader werd vervolgens koning (onder naam Carol II), waardoor Michaël opnieuw kroonprins werd. Carol II zou vervolgens het land voor 10 jaar besturen, waarna Michaël I weer terugkwam.

Doordat zijn vader koning was, ging Michaël door met zijn opleiding en taken als kroonprins. In 1939 kreeg Michaël hierdoor een plaatsje in de Roemeense Senaat, aangezien alle kroonprinsen van Roemenië dit kregen.

Tweede koningschap

Michaël I als koning van Roemenië

In 1940 vond er een staatsgreep plaats in Roemenië. Premier Ion Antonescu greep hierin de macht. Antonescu was erg pro-Duitse en grote fan van Adolf Hitler. Volgens de premier was koning Carol II juist erg tegen de nazi's. Hierdoor besloot Antonescu de koning omver te werpen. Vervolgens ontbond Antonescu het parlement en drong Carol II om af te treden. Hierna werd Michaël I tot koning van Roemenië benoemd. Op 6 september 1940 werd Michaël I gekroond tot koning van het land. Hoewel Michaël I nu zelf kon regeren, had Antonescu de macht van de koning verkleind. Hierdoor had Antonescu zelf de macht in handen en kon Michaël weinig zelf beslissen. De koning ontmoette hierdoor onder anderen Adolf Hitler en Benito Mussolini.

Tot 1944 zou Michaël I zich niet actief met de politiek bemoeien. Aan het einde van de oorlog ging het erg slecht met de Asmogendheden. Bij Michaël I bestond de angst dat de Sovjet-Unie Roemenië zou binnenvallen als het zo doorging. Hierdoor besloot de koning een staatsgreep te plegen op 23 augustus 1944. De koning verzamelde communisten, pro-Westerse Roemenen en enkele officieren. Gezamenlijk wierpen zij Antonescu's regering omver. Vervolgens sloot Michaël I zich aan bij de Geallieerden. Dit was net op tijd, aangezien de Sovjet-Unie al in het noorden bezig was om Roemenië binnen te vallen. Roemenië verklaarde vervolgens Duitsland de oorlog. De staatsgreep van Michaël I zorgde dat de Geallieerden er minder lang over deden om Duitsland binnen te vallen. Ook heeft het vele doden in Roemenië voorkomen.

Na de oorlog had de koning goede banden met de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. De koning kreeg zelfs een onderscheiding van Jozef Stalin. Michaël kon hierdoor na de oorlog ook koning blijven. Dit was bijzonder, aangezien Roemenië onder de invloedsfeer van de Sovjet-Unie viel. In andere landen onder deze invloedsfeer werd de monarchie juist afgeschaft. Toch bleef de macht van de koning klein en kreeg Roemenië een communistische regering. De koning kreeg hierdoor steeds meer ruzie met de regering. Tussen augustus 1945 en januari 1946 ging de koning zelfs in staking. Hij weigerde wetten te ondertekenen en eiste dat de regering zou aftreden. De koning gaf dit op, nadat de koning hem dwong af te treden. Hierna probeerde de koning zich uit de politiek te houden.

De koning in 1958

In november 1947 boden de Britten de Roemeense koninklijke familie asiel aan. Michaël I was toen in Londen voor de bruiloft van prinses Elizabeth (de latere koningin Elizabeth II) en prins Philip. De koning weigerde dit en trok terug naar Roemenië. Een maand later werd de koning op 30 december 1947 plotseling naar Boekarest geroepen. Eenmaal in het Koninklijke Paleis te Boekarest, werd de koning gedwongen om af te treden. De koning probeerde het leger te bellen, maar de telefoonkabels waren doorgesneden. Hierdoor besloot hij de documenten te tekenen en deed officieel afstand van de troon. Een dag later werd een speech van Michaël I uitgezonden in hij verklaarde afstand te doen van de troon. Hierna werd de republiek uitgeroepen en de monarchie afgeschaft.

In ballingschap

Op 3 januari 1948 moest Michaël I het land verlaten en de rest van de koninklijke familie volgde een week later. Ook de twee tantes van de koning die nauw samenwerkten met de Sovjet-Unie moesten Roemenië verlaten. Michaël I was de laatste koning achter het IJzeren Gordijn die zijn troon verloor. Hierdoor besloot de koning zich voortaan "prins van Hohenzollern" (Hohenzollern was het koninklijk huis van Roemenië) te noemen in plaats van "koning van Roemenië". Eerst verhuisde de koning naar Italië, maar uiteindelijk verhuisde naar Zwitserland. Tussen 1950 en 1956 woonde de koning in Engeland, maar verhuisde hierna weer terug naar Zwitserland. Michaël I kreeg ook de Zwitserse nationaliteit.

Nog altijd had Michaël I een slechte band met zijn vader. Hij vond dat zijn vader zijn moeder alleen maar had vernederd, doordat zijn vader een minnares had en hier open over was. Hierdoor sprak hij nooit meer met zijn vader en weigerde zelfs zijn begrafenis bij te wonen. Kort na zijn troonsafstand trouwde Michaël I met de Franse prinses Anne van Bourbon-Parma. Dit was een groot probleem, aangezien Michaël orthodox was en Anne katholiek. Daarom was toestemming nodig van de Rooms-Katholieke Kerk. Michaël weigerde zijn religie op te geven, aangezien er een mogelijkheid was dat hij zou terugkeren naar Roemenië. Hierdoor besloten ze te trouwen zonder toestemming. De Kerk herkende het huwelijk pas in 1990.

Terugkeer naar Roemenië

Michaël bezoekt een kathedraal in 1997

In 1989 werd het communisme in Roemenië omvergeworpen tijdens de Roemeense Revolutie. Na deze revolutie werd Roemenië een democratie. Het land bleef een republiek. Een jaar na de revolutie (op 25 december 1990) keerde Michaël I terug naar Roemenië met enkele leden van de koninklijke familie. Hij kreeg een visum voor 24 uur en woonde een ceremonie voor kerst bij. Hierna werd hij echter opgepakt door de Roemeense politie en weer het land uit gestuurd. De Roemeense regering was bang dat de koning weer terug zou keren en Roemenië weer een monarchie werd. De monarchie was nog steeds erg populair in het land. In 1992 mocht Michaël een ceremonie voor Pasen bijwonen. Die dag kwamen 1 miljoen Roemenen naar Boekarest om de koning te zien. De Nationale Liberale Partij benaderde Michaël I zelfs of hij kandidaat namens de partij wilde worden voor de presidentsverkiezingen. De koning weigerde dit en besloot zich niet met de politiek te bemoeien. Vanwege zijn populariteit werd Michaël I verboden om Roemenië te bezoeken in 1994 en 1995.

In 1997 kreeg Michaël I zijn paspoort terug, waardoor hij weer inwoner werd van Roemenië. Het Roemeens parlement besloot ook om de verschillende paleizen van terug te geven aan de koninklijke familie. Voor andere paleizen werd een regeling getroffen. Michaël I was geen voor- of tegenstander van het herstellen van de monarchie. Volgens de koning was het aan het volk om te beslissen:

Als het volk wilt dat ik terugkomt, kom ik terug. Roemenen hebben genoeg geleden en hebben het recht om hun eigen toekomst te bepalen. De koninklijke familie probeert om te leren wat de monarchie was en wat het nog steeds kan doen. — Michaël I

Michaël I in 2007

Het herstellen van de monarchie is ook niet enorm populair in Roemenië. In 2008 was slechts 16% van de Roemenen hier voorstander van. Wel had 45% van de Roemenen in 2013 een goede mening over Michaël I; terwijl slechts 6,5% een slechte mening had.

Tussen 1997 en 2002 maakte Michaël I een tour door Europa. Hij bezocht verschillende staatshoofden en zette zich in voor het Roemeens lidmaatschap van NAVO en de Europese Unie. In 2003 kreeg de koning de prijs "Persoon van het jaar"; een prijs die in Roemenië wordt uitgereikt. In 2010 woonde hij een parade bij waarin de overwinning tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gevierd. In 2011 werd zijn 90ste verjaardag gevierd in het parlement. Een jaar later werd een plein in Roemenië naar hem vernoemd. In 2008 ging de koning op het kasteel Peleș wonen; een van de belangrijkste bezienswaardigheden van Roemenië. Hierdoor konden bezoekers niet alleen de kamers en spullen zien, maar ook de koning ontmoeten.

Laatste jaren

Op 1 augustus 2016 overleed koningin Anne, waardoor Michaël I alleen achterbleef. De koning trok hierna terug uit het openbaar en gaf zijn taken over aan zijn dochter Margaretha. De koning veranderde de erfopvolging, waardoor ook vrouwen het hoofd van het koninklijk huis konden worden. Deze verandering wordt niet door de Roemeense wet erkend. Michaël I had leukemie, waardoor zijn gezondheid hard achteruitging. In augustus 2017 ontstonden er grote zorgen over de gezondheid van de koning. Uiteindelijk overleed Michaël I op 5 december 2017. Hij was 96 jaar oud geworden.

Op 13 december 2017 begon de begrafenis van Michaël I. Zijn kist werd van het kasteel Peleș naar het koninklijk paleis in Boekarest vervoerd. Hier was de kist enige dagen te zien. Op 16 december werd de koning begraven in het kathedraal Curtea de Argeș in Boekarest. Bij de begrafenis waren verschillende koninklijke families aanwezig.

Familie en kinderen

Michaël I trouwde met Anne van Bourbon-Parma op 10 juni 1948. Samen kregen ze vijf dochters:

• Margaretha
• Elena
• Irina
• Sophie
• Maria