Kust: verschil tussen versies
k (Grammatica) |
|||
| (30 tussenliggende versies door 13 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | De '''kust''' is de plek waar de [[zee]] en het land elkaar ontmoeten. Nederland ligt aan de [[Noordzee]] en de [[Waddenzee]]. De kust van [[Nederland]] loopt langs de provincies [[Zeeland]], [[Zuid-Holland]], [[Noord-Holland]], [[Friesland]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]]. In [[België]] loopt de kust langs de provincie [[West-Vlaanderen]]. [[Hawaï]] heeft een bekendere kust dan Nederland en België. |
||
| − | Werk vandaag nog verder aan deze pagina. |
||
| − | |||
| − | De '''kust'''' is de plek waar de zee en het land elkaar ontmoeten. Nederland ligt aan de Noordzee en de Waddenzee. De kust van Nederland loopt langs de provincies Zeeland, Zuid-Holland, Noord-Holland, Friesland en Groningen. |
||
===Dijken en duinen=== |
===Dijken en duinen=== |
||
| − | Het land moet tegen het water beschermd worden. Langs de kust gebeurt dit door dijken en duinen. Dijken zijn door mensen gemaakte beschermingen tegen het water. Duinen zijn op een natuurlijke manier ontstaan en |
+ | Het land moet tegen het water beschermd worden. Langs de kust gebeurt dit door dijken en duinen. Dijken zijn door mensen gemaakte beschermingen tegen het water. Duinen zijn op een natuurlijke manier ontstaan en beschermen het land ook tegen het water. |
| + | <gallery> |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
| − | + | Afbeelding:Dijk_in_groningen_01.jpg|Dijk in Groningen |
|
| − | + | Afbeelding:Dijk_in_groningen_02.jpg|Dijk in Groningen; kant van het water |
|
| − | + | Afbeelding:Dijk_in_groningen_03.jpg|Dijk in Groningen; basaltblokken |
|
| + | Afbeelding:Dijk_in_groningen_05.jpg|Dijk in Groningen; [[Schaap|schapen]] op de dijk |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
| − | + | Afbeelding:Dijk_in_groningen_06.jpg|Dijk in Groningen; [[boerderij]] vlak achter de dijk |
|
| − | + | Afbeelding:Dijk_in_Friesland.JPG|Dijk in [[Friesland]] |
|
| + | </gallery> |
||
| − | [[Afbeelding:Dijk_in_Friesland.JPG|200px|left|thumb|Dijk in Friesland]] |
||
| − | |||
| − | <br clear="all" /> |
||
| − | Er worden al heel lang dijken gebouwd. Deze dijken werden steeds hoger. Dat was nodig om mensen nog beter tegen het water te beschermen. De nieuwste dijken moeten zo hoog zijn dat ze het land kunnen beschermen tegen een zware stormvloed. Voor de dijken aan de Noordzee betekent dat ze ongeveer 12 meter hoog moeten zijn. Dijken aan de Waddenzee moeten 7,5 tot 10 meter hoog zijn. |
||
| − | |||
| − | |||
| − | Dijken vind je niet alleen aan de zee. Ook langs rivieren heb je dijken. Je vindt ook dijken midden in het land. Dat lijkt raar maar komt omdat de kust niet altijd op dezelfde plek lag. In Groningen en Friesland bijvoorbeeld is veel land ingepolderd. Bij het inpolderen werd een van een stuk zee, land gemaakt. Om het nieuwe land te beschermen zijn dijken aangelegd. Daarna werd het land achter de dijk ook ingepolderd en kwam de oude dijk dus tussen twee polders te liggen. |
||
| − | |||
| − | [[Afbeelding:Slaperdijk_01.JPG|200px|left|thumb|Slaperdijk]] |
||
| − | [[Afbeelding:Slaperdijk_02.JPG|200px|left|thumb|Doorgang in de slaperdijk]] |
||
| − | [[Afbeelding:Slaperdijk_03.JPG|200px|left|thumb|Om de doorgang af te sluiten worden planken gebruikt]] |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
| − | |||
| − | [[Afbeelding:Dorp_achter_dijk_01.JPG|200px|left|thumb|Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk]] |
||
| − | [[Afbeelding:Dorp_achter_dijk_02.JPG|200px|left|thumb|Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk]] |
||
| − | [[Afbeelding:Dorp_achter_dijk_03.JPG|200px|left|thumb|Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk]] |
||
| − | [[Afbeelding:Nieuwe_Bildtzijl.JPG|200px|left|thumb|Nieuwe Bildtzijl; deze dijk ligt dichter bij zee en is hoger]] |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
| − | |||
| − | |||
| + | Er worden al heel lang dijken gebouwd. Deze dijken werden steeds hoger. Dat was nodig om mensen nog beter tegen het water te beschermen. De nieuwste dijken moeten zo hoog zijn dat ze het land kunnen beschermen tegen een zware stormvloed. Voor de dijken aan de Noordzee betekent dat, dat ze ongeveer 12 meter hoog moeten zijn. Dijken aan de Waddenzee moeten 7,5 tot 10 meter hoog zijn. |
||
| + | Dijken vind je niet alleen aan de zee. Ook langs rivieren heb je dijken. Je vindt ook dijken midden in het land. Dat lijkt raar maar komt omdat de kust niet altijd op dezelfde plek lag. In Groningen en Friesland bijvoorbeeld is veel land ingepolderd. Bij het inpolderen werd van een stuk zee, land gemaakt. Om het nieuwe land te beschermen zijn dijken aangelegd. Daarna werd het land achter de dijk ook ingepolderd en kwam de oude dijk dus tussen twee polders te liggen. Daardoor werd zo'n dijk een ''slaperdijk'': hij was niet direct meer nodig: een andere dijk had dan zijn functie om het water tegen te houden overgenomen, maar bij een hele grote overstroming kon hij toch nog nuttig zijn. |
||
| + | <gallery> |
||
| + | Afbeelding:Slaperdijk_01.JPG|Slaperdijk |
||
| + | Afbeelding:Slaperdijk_02.JPG|Doorgang in de slaperdijk |
||
| + | Afbeelding:Slaperdijk_03.JPG|Om de doorgang af te sluiten worden planken gebruikt |
||
| + | Afbeelding:Dorp_achter_dijk_01.JPG|Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk |
||
| + | Afbeelding:Dorp_achter_dijk_02.JPG|Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk |
||
| + | Afbeelding:Dorp_achter_dijk_03.JPG|Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk |
||
| + | Afbeelding:Nieuwe_Bildtzijl.JPG|Nieuwe Bildtzijl; deze dijk ligt dichter bij zee en is hoger |
||
| + | </gallery> |
||
Dijken hebben een bepaalde vorm. Ze lijken op heuvels. Aan de voet van de dijk liggen grote stenen. Dit zijn basaltstenen. Op de dijk groeit gras. Dit gras wordt kort gehouden door schapen. Die grazen op de dijk. |
Dijken hebben een bepaalde vorm. Ze lijken op heuvels. Aan de voet van de dijk liggen grote stenen. Dit zijn basaltstenen. Op de dijk groeit gras. Dit gras wordt kort gehouden door schapen. Die grazen op de dijk. |
||
===Sluizen in de dijken=== |
===Sluizen in de dijken=== |
||
In de dijken vind je ook sluizen. Een sluis zorgt ervoor dat het waterpeil op de juiste hoogte blijft. Soms moet er water naar de zee worden geloosd. Vroeger maakte men gebruik van molens op het waterpeil op het juiste niveau te houden. |
In de dijken vind je ook sluizen. Een sluis zorgt ervoor dat het waterpeil op de juiste hoogte blijft. Soms moet er water naar de zee worden geloosd. Vroeger maakte men gebruik van molens op het waterpeil op het juiste niveau te houden. |
||
| + | <gallery> |
||
| − | |||
| − | + | Afbeelding:Sluis_noordpolderzijl_01.JPG|[[Sluis (water)|Sluis]] in de dijk bij Noordpolderzijl in Groningen |
|
| − | + | Afbeelding:Sluis_noordpolderzijl_02.JPG|Oude sluis in de dijk bij Noordpolderzijl in Groningen |
|
| − | + | Afbeelding:Sluizen_lauwersoog_01.JPG|Sluizen bij Lauwersoog |
|
| − | + | Afbeelding:Sluizen_lauwersoog_02.JPG|Sluizen bij Lauwersoog |
|
| + | Afbeelding:Sluis_bij_Harlingen_01.JPG|Sluis bij Harlingen |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
| − | + | Afbeelding:Sluis_bij_Harlingen_02.JPG|Sluis bij Harlingen |
|
| + | </gallery> |
||
| − | [[Afbeelding:Sluis_bij_Harlingen_02.JPG|200px|left|thumb|Sluis bij Harlingen]] |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
===Windmolens=== |
===Windmolens=== |
||
| Regel 52: | Regel 41: | ||
===Kwelders=== |
===Kwelders=== |
||
| − | Het land tussen de zee en de dijk heet een kwelder. Een kwelder is land dat regelmatig onder water komt te staan als het vloed is. Op de kwelders vind je veel |
+ | Het land tussen de zee en de dijk heet een kwelder. Een kwelder is land dat regelmatig onder water komt te staan als het [[vloed]] is. Op de kwelders vind je veel [[vogel]]s die hier voedsel zoeken. |
| + | <gallery> |
||
| − | |||
| − | + | Afbeelding:Kwelder_01.JPG|left|Kwelder |
|
| − | + | Afbeelding:Kwelder_02.JPG|left|Kwelder |
|
| − | + | Afbeelding:Kwelder_03.JPG|left|Kwelder |
|
| + | Afbeelding:Kwelder_04.JPG|left|Kwelder |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
| − | + | Afbeelding:Kwelder_05.JPG|left|Kwelder |
|
| − | + | Afbeelding:Kwelder_06.JPG|left|Kwelder |
|
| + | </gallery> |
||
| − | [[Afbeelding:Kwelder_06.JPG|left|200px|thumb|Kwelder]] |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
===Wadlopen=== |
===Wadlopen=== |
||
Vanaf verschillende plekken achter de dijk kun je beginnen met wadlopen. Bij wadlopen loop je over de drooggevallen delen van de waddenzee. Dit kun je doen als het eb is. Je kunt dan onder leiding van een gids een wandeling maken. Een wandeling kun je maken naar een waddeneiland of langs de kust zelf. Je hebt een gids nodig omdat die weet waar de geulen lopen. Een geul is een diep gedeelte van de zee. Door de geulen kunnen boten varen. |
Vanaf verschillende plekken achter de dijk kun je beginnen met wadlopen. Bij wadlopen loop je over de drooggevallen delen van de waddenzee. Dit kun je doen als het eb is. Je kunt dan onder leiding van een gids een wandeling maken. Een wandeling kun je maken naar een waddeneiland of langs de kust zelf. Je hebt een gids nodig omdat die weet waar de geulen lopen. Een geul is een diep gedeelte van de zee. Door de geulen kunnen boten varen. |
||
| − | [[ |
+ | [[Bestand:Wadlopen_01.JPG|left|200px|miniatuur|Plek om te beginnen met wadlopen]] |
| + | {{clear}} |
||
| − | |||
| − | <br clear="all" /> |
||
===Waterschap=== |
===Waterschap=== |
||
| Regel 74: | Regel 61: | ||
===Veerdiensten=== |
===Veerdiensten=== |
||
| − | Als je naar een van de Nederlandse Waddeneilanden wilt gaan, ga je (meestal) met een veerdienst. Een veerpont is een boot die regelmatig tussen twee plekken heen en weer vaart. Er vertrekken veerdiensten vanuit Den Helder, Harlingen, Holwerd en Lauwersoog. |
+ | Als je naar een van de Nederlandse Waddeneilanden wilt gaan, ga je (meestal) met een veerdienst. Een veerpont is een boot die regelmatig tussen twee plekken heen en weer vaart. Er vertrekken veerdiensten vanuit [[Den Helder]], [[Harlingen (stad)|Harlingen]], [[Holwerd]] en [[Lauwersoog]]. |
| + | <gallery> |
||
| − | [[Afbeelding:Veerpont_schiermonnikoog.JPG|200px|left|thumb|veerpont naar Schiermonnikoog]] |
||
| − | + | Afbeelding:Veerpont_schiermonnikoog.JPG|Veerpont naar Schiermonnikoog |
|
| − | + | Afbeelding:Wagenborg.JPG|Firma Wagenborg verzorgd de veerdiensten naar Schiermonnikoog |
|
| + | Afbeelding:Doeksen.JPG|Firma Doeksen verzorgd de veerdiensten naar Vlieland en Terschelling |
||
| − | <br clear="all" /> |
||
| + | Afbeelding:Veerpont_Vlieland.JPG|Veerpont naar [[Vlieland]] |
||
| + | </gallery> |
||
===Terpen en wierden=== |
===Terpen en wierden=== |
||
Toen er nog geen dijken waren, kwam het land regelmatig onder water te staan. De mensen die in dat gebied woonden moesten zich natuurlijk wel hiertegen beschermen. Ze bouwden daarom verhogingen. Deze heuvels noem je een terp (in Friesland) of wierd (in Groningen). Nu er dijken zijn, zijn terpen niet meer nodig. Veel terpen zijn afgegraven. Een terp die niet is afgegraven is van het dorpje Hogebeintum. De terp is het hoogste punt van Friesland. |
Toen er nog geen dijken waren, kwam het land regelmatig onder water te staan. De mensen die in dat gebied woonden moesten zich natuurlijk wel hiertegen beschermen. Ze bouwden daarom verhogingen. Deze heuvels noem je een terp (in Friesland) of wierd (in Groningen). Nu er dijken zijn, zijn terpen niet meer nodig. Veel terpen zijn afgegraven. Een terp die niet is afgegraven is van het dorpje Hogebeintum. De terp is het hoogste punt van Friesland. |
||
| − | Terpen zijn al heel oud. In het jaar 600 zijn de eerste terpen gebouwd. Het bouwmateriaal van de terpen bestond uit kleiplaggen, mest en huisafval. |
+ | Terpen zijn al heel oud. In het jaar 600 zijn de eerste terpen gebouwd. Het bouwmateriaal van de terpen bestond uit kleiplaggen, mest en huisafval. |
| + | |||
| + | [[Bestand:Hogebeintum_01.JPG|200px|left|miniatuur|Terp Hogebeintum]] |
||
| + | [[Bestand:Hogebeintum_02.JPG|200px|left|miniatuur|Terp Hogebeintum]] |
||
| + | [[Bestand:Hogebeintum_03.JPG|200px|left|miniatuur|Hoogste punt van Friesland]] |
||
| + | [[Bestand:Hogebeintum_04.JPG|200px|left|miniatuur|Deel van de terp is afgegraven]] |
||
| + | |||
| + | {{clear}} |
||
===Havens=== |
===Havens=== |
||
| + | Langs de kust vind je havens. Nederland heeft veel havens. Een aantal bekende vind je bij Rotterdam, IJmuiden, Den Helder, Harlingen en Delfzijl. Een haven is een plek waar schepen kunnen aanleggen. Er zijn verschillende soorten havens, bijvoorbeeld zeehavens en jachthavens. In een zeehaven vind je grote schepen die goederen aan land brengen. Er zijn veel verschillende goederen die in de haven aankomen: bijvoorbeeld olie, graan en auto’s. Zeehavens zijn belangrijke plekken waar geld wordt verdiend. In een jachthaven vind je plezierjachten. Hier komen mensen om te genieten van een vakantie op het water. |
||
| + | [[Bestand:Haven_IJmuiden_01.JPG|200px|left|miniatuur|Zicht op de haven van IJmuiden]] |
||
| − | Langs de kust vind je havens. Nederland heeft veel havens. Een aantal bekende vind je bij Rotterdam, IJmuiden, Den Helder, Harlingen en Delfzijl. Een haven is een plek waar schepen kunnen aanleggen. Er zijn verschillende soorten havens, bijvoorbeeld zeehavens en jachthavens. In een zeehaven vind je grote schepen die goederen aan land brengen. Er zijn veel verschillende goederen die in de haven aankomen: bijvoorbeeld olie, graan en auto’s. Zeehavens zijn belangrijke plekken waar geld wordt verdiend. In een jachthaven vind je plezierjachten. Hier komen mensen om te genieten van een vakantie op het water. |
||
| + | [[Bestand:Haven_IJmuiden_02.JPG|200px|left|miniatuur|gebouw van de haventoezicht]] |
||
| + | [[Bestand:Haven_IJmuiden_03.JPG|200px|left|miniatuur|Monding van de haven: einde van het Noordzeekanaal]] |
||
| + | {{clear}} |
||
===Duinen=== |
===Duinen=== |
||
| − | Duinen zijn door de natuur gemaakte heuvels. Duinen vind je langs de Noordzeekust en de Waddeneilanden. Duinen bestaan uit fijn zand. Dit fijne zand kan makkelijk verwaaien. Als je niet oppast kan een plek hierdoor verzanden. Mensen hebben de duinen daarom bedekt met verschillende planten die het verwaaien moeten voorkomen. Helmgras vind je op veel plekken. Maar ook naaldbomen vind je veel. |
+ | Duinen zijn door de natuur gemaakte heuvels. Duinen vind je langs de Noordzeekust en de Waddeneilanden. Duinen bestaan uit fijn zand. Dit fijne zand kan makkelijk verwaaien. Als je niet oppast kan een plek hierdoor verzanden. Mensen hebben de duinen daarom bedekt met verschillende planten die het verwaaien moeten voorkomen. Helmgras vind je op veel plekken. Maar ook naaldbomen vind je veel. |
| + | |||
| + | [[Bestand:Duin_zwanenwater_02.JPG|200px|left|miniatuur|Duin bij Zwanenwater; erachter zijn de polders te zien]] |
||
| + | [[Bestand:Duin_zwanenwater_03.JPG|200px|left|miniatuur|Duin bij Zwanenwater; een duinkom]] |
||
| + | [[Bestand:Dijk_en_duin.JPG|200px|left|miniatuur|Hier lopen de dijken over in de duinen: Noord-Holland]] |
||
| + | {{clear}} |
||
| + | [[Bestand:Duin_met_helmgras.JPG|200px|left|miniatuur|Duin met helmgras]] |
||
| + | [[Bestand:Duin_met_bos.JPG|200px|left|miniatuur|Naaldbomen in de duinen]] |
||
| + | [[Bestand:Klimduin_Schoorl.JPG|200px|left|miniatuur|Klimduin Schoorl: hoogste duin van Nederland]] |
||
| + | {{clear}} |
||
| + | [[Bestand:Hotel_in_de_duinen.JPG|200px|left|miniatuur|Hotel in de duinen]] |
||
| + | {{clear}} |
||
===Hondsbosse zeewering=== |
===Hondsbosse zeewering=== |
||
In Noord-Holland bij het plaatje Petten vind je de Hondsbosse zeewering. Op deze plek lagen eerst ook duinen maar die zijn bij een stormvloed weggespoeld. Deze stormvloed heet zelfs een naam gekregen: Sint Elisabethsvloed. De Sint Elisabethvloed vond plaats op 19 november 1421 (in De Middeleeuwen). Het heet zo omdat de storm waaide op de dag dat Sint Elisabeth op die dag gestorven was. |
In Noord-Holland bij het plaatje Petten vind je de Hondsbosse zeewering. Op deze plek lagen eerst ook duinen maar die zijn bij een stormvloed weggespoeld. Deze stormvloed heet zelfs een naam gekregen: Sint Elisabethsvloed. De Sint Elisabethvloed vond plaats op 19 november 1421 (in De Middeleeuwen). Het heet zo omdat de storm waaide op de dag dat Sint Elisabeth op die dag gestorven was. |
||
| − | De Hondsbosse zeewering is een dijk. |
+ | De Hondsbosse zeewering is een dijk. |
| + | |||
| + | [[Bestand:Honds_bossezeewering_01.JPG|200px|left|miniatuur|De Hondsbossezeewering]] |
||
| + | [[Bestand:Honds_bossezeewering_02.JPG|200px|left|miniatuur|De Hondsbossezeewering]] |
||
| + | [[Bestand:Honds_bossezeewering_03.JPG|200px|left|miniatuur|De Hondsbossezeewering]] |
||
| + | [[Bestand:Wesp_01.JPG|200px|left|miniatuur|De W.E.S.P.: Water En Strand Profiler: om de kust mee in de gaten te houden]] |
||
| + | {{clear}} |
||
| + | [[Bestand:Zeevissers_01.JPG|200px|left|miniatuur|Zeevissers staan op de golfbrekers]] |
||
| + | [[Bestand:Schelpen_01.JPG|200px|left|miniatuur|Schelpen die groeien op de golfbrekers]] |
||
| + | [[Bestand:Schelpen_02.JPG|200px|left|miniatuur|Man die schelpen raapt van de golfbrekers]] |
||
| + | {{clear}} |
||
===Strand=== |
===Strand=== |
||
Het strand is het zand tussen de zee en de duinen. Veel mensen vinden het leuk om naar het strand te gaan. Vooral in de zomer is het erg druk. Mensen liggen op het stand om te zonnen of spelen een spelletje, bijvoorbeeld beachvolleybal, vliegeren en het bouwen van zandkastelen. |
Het strand is het zand tussen de zee en de duinen. Veel mensen vinden het leuk om naar het strand te gaan. Vooral in de zomer is het erg druk. Mensen liggen op het stand om te zonnen of spelen een spelletje, bijvoorbeeld beachvolleybal, vliegeren en het bouwen van zandkastelen. |
||
Restaurants aan het strand noem je een strandtent. Je kunt er iets eten en drinken. |
Restaurants aan het strand noem je een strandtent. Je kunt er iets eten en drinken. |
||
| − | Als het heel hard waait komen sommige mensen ook naar het strand om te kijken naar de golven. |
+ | Als het heel hard waait komen sommige mensen ook naar het strand om te kijken naar de golven. |
| + | |||
| + | [[Bestand:Strand_Bergen_aan_Zee.JPG|left|200px|miniatuur|Strand bij Bergen aan Zee]] |
||
| + | {{clear}} |
||
===Deltawerken=== |
===Deltawerken=== |
||
| − | De Deltawerken beschermen ons land in Zeeland en Zuid-Holland tegen het water. De Deltawerken zijn gebouwd nadat in 1953 een grote stormvloed een groot deel van Zeeland, Noord- |
+ | De Deltawerken beschermen ons land in [[Zeeland]] en Zuid-Holland tegen het water. De Deltawerken zijn gebouwd nadat in 1953 een grote stormvloed een groot deel van [[Zeeland]], [[Noord-Brabant]] en [[Zuid-Holland]] onder water zette. |
| + | <gallery> |
||
| + | Afbeelding:Deltawerken_oosterschelde_01.JPG|[[Oosterschelde]] |
||
| + | Afbeelding:Deltawerken_oosterschelde_02.JPG|Oosterschelde |
||
| + | Afbeelding:Deltawerken_oosterschelde_03.JPG|Oosterschelde |
||
| + | Afbeelding:Deltawerken_brouwersdam_01.JPG|Brouwersdam |
||
| + | Afbeelding:Deltawerken_brouwersdam_02.JPG|Brouwersdam |
||
| + | Afbeelding:Deltawerken_haringvlietsluizen_01.JPG|Haringvlietsluizen |
||
| + | </gallery> |
||
| + | |||
| + | [[Categorie:Landschapsonderdeel]] |
||
| + | [[Categorie:Kerndoel49]] |
||
Huidige versie van 3 aug 2024 om 03:20
De kust is de plek waar de zee en het land elkaar ontmoeten. Nederland ligt aan de Noordzee en de Waddenzee. De kust van Nederland loopt langs de provincies Zeeland, Zuid-Holland, Noord-Holland, Friesland en Groningen. In België loopt de kust langs de provincie West-Vlaanderen. Hawaï heeft een bekendere kust dan Nederland en België.
Dijken en duinen
Het land moet tegen het water beschermd worden. Langs de kust gebeurt dit door dijken en duinen. Dijken zijn door mensen gemaakte beschermingen tegen het water. Duinen zijn op een natuurlijke manier ontstaan en beschermen het land ook tegen het water.
Dijk in Groningen
Dijk in Groningen; kant van het water
Dijk in Groningen; basaltblokken
Dijk in Groningen; schapen op de dijk
Dijk in Groningen; boerderij vlak achter de dijk
Dijk in Friesland
Er worden al heel lang dijken gebouwd. Deze dijken werden steeds hoger. Dat was nodig om mensen nog beter tegen het water te beschermen. De nieuwste dijken moeten zo hoog zijn dat ze het land kunnen beschermen tegen een zware stormvloed. Voor de dijken aan de Noordzee betekent dat, dat ze ongeveer 12 meter hoog moeten zijn. Dijken aan de Waddenzee moeten 7,5 tot 10 meter hoog zijn.
Dijken vind je niet alleen aan de zee. Ook langs rivieren heb je dijken. Je vindt ook dijken midden in het land. Dat lijkt raar maar komt omdat de kust niet altijd op dezelfde plek lag. In Groningen en Friesland bijvoorbeeld is veel land ingepolderd. Bij het inpolderen werd van een stuk zee, land gemaakt. Om het nieuwe land te beschermen zijn dijken aangelegd. Daarna werd het land achter de dijk ook ingepolderd en kwam de oude dijk dus tussen twee polders te liggen. Daardoor werd zo'n dijk een slaperdijk: hij was niet direct meer nodig: een andere dijk had dan zijn functie om het water tegen te houden overgenomen, maar bij een hele grote overstroming kon hij toch nog nuttig zijn.
Slaperdijk
Doorgang in de slaperdijk
Om de doorgang af te sluiten worden planken gebruikt
Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk
Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk
Oude Bildtzijl; een dorp achter de dijk
Nieuwe Bildtzijl; deze dijk ligt dichter bij zee en is hoger
Dijken hebben een bepaalde vorm. Ze lijken op heuvels. Aan de voet van de dijk liggen grote stenen. Dit zijn basaltstenen. Op de dijk groeit gras. Dit gras wordt kort gehouden door schapen. Die grazen op de dijk.
Sluizen in de dijken
In de dijken vind je ook sluizen. Een sluis zorgt ervoor dat het waterpeil op de juiste hoogte blijft. Soms moet er water naar de zee worden geloosd. Vroeger maakte men gebruik van molens op het waterpeil op het juiste niveau te houden.
Sluis in de dijk bij Noordpolderzijl in Groningen
Oude sluis in de dijk bij Noordpolderzijl in Groningen
Sluizen bij Lauwersoog
Sluizen bij Lauwersoog
Sluis bij Harlingen
Sluis bij Harlingen
Windmolens
Langs de kust vind je veel windmolens. Dit zijn moderne windmolens. Deze windmolens wekken windenergie op. Ze staan langs de kust omdat de wind hier vrij kan waaien. Een windmolenpark is een plek waar veel windmolens bij elkaar staan.
Kwelders
Het land tussen de zee en de dijk heet een kwelder. Een kwelder is land dat regelmatig onder water komt te staan als het vloed is. Op de kwelders vind je veel vogels die hier voedsel zoeken.
Kwelder
Kwelder
Kwelder
Kwelder
Kwelder
Kwelder
Wadlopen
Vanaf verschillende plekken achter de dijk kun je beginnen met wadlopen. Bij wadlopen loop je over de drooggevallen delen van de waddenzee. Dit kun je doen als het eb is. Je kunt dan onder leiding van een gids een wandeling maken. Een wandeling kun je maken naar een waddeneiland of langs de kust zelf. Je hebt een gids nodig omdat die weet waar de geulen lopen. Een geul is een diep gedeelte van de zee. Door de geulen kunnen boten varen.
Waterschap
Het waterschap houdt het water in de gaten. Ze kijken bijvoorbeeld naar de dijken. Beschermen die het land nog wel goed genoeg? In Nederland heb je veel waterschappen.
Veerdiensten
Als je naar een van de Nederlandse Waddeneilanden wilt gaan, ga je (meestal) met een veerdienst. Een veerpont is een boot die regelmatig tussen twee plekken heen en weer vaart. Er vertrekken veerdiensten vanuit Den Helder, Harlingen, Holwerd en Lauwersoog.
Veerpont naar Schiermonnikoog
Firma Wagenborg verzorgd de veerdiensten naar Schiermonnikoog
Firma Doeksen verzorgd de veerdiensten naar Vlieland en Terschelling
Veerpont naar Vlieland
Terpen en wierden
Toen er nog geen dijken waren, kwam het land regelmatig onder water te staan. De mensen die in dat gebied woonden moesten zich natuurlijk wel hiertegen beschermen. Ze bouwden daarom verhogingen. Deze heuvels noem je een terp (in Friesland) of wierd (in Groningen). Nu er dijken zijn, zijn terpen niet meer nodig. Veel terpen zijn afgegraven. Een terp die niet is afgegraven is van het dorpje Hogebeintum. De terp is het hoogste punt van Friesland.
Terpen zijn al heel oud. In het jaar 600 zijn de eerste terpen gebouwd. Het bouwmateriaal van de terpen bestond uit kleiplaggen, mest en huisafval.
Havens
Langs de kust vind je havens. Nederland heeft veel havens. Een aantal bekende vind je bij Rotterdam, IJmuiden, Den Helder, Harlingen en Delfzijl. Een haven is een plek waar schepen kunnen aanleggen. Er zijn verschillende soorten havens, bijvoorbeeld zeehavens en jachthavens. In een zeehaven vind je grote schepen die goederen aan land brengen. Er zijn veel verschillende goederen die in de haven aankomen: bijvoorbeeld olie, graan en auto’s. Zeehavens zijn belangrijke plekken waar geld wordt verdiend. In een jachthaven vind je plezierjachten. Hier komen mensen om te genieten van een vakantie op het water.
Duinen
Duinen zijn door de natuur gemaakte heuvels. Duinen vind je langs de Noordzeekust en de Waddeneilanden. Duinen bestaan uit fijn zand. Dit fijne zand kan makkelijk verwaaien. Als je niet oppast kan een plek hierdoor verzanden. Mensen hebben de duinen daarom bedekt met verschillende planten die het verwaaien moeten voorkomen. Helmgras vind je op veel plekken. Maar ook naaldbomen vind je veel.
Hondsbosse zeewering
In Noord-Holland bij het plaatje Petten vind je de Hondsbosse zeewering. Op deze plek lagen eerst ook duinen maar die zijn bij een stormvloed weggespoeld. Deze stormvloed heet zelfs een naam gekregen: Sint Elisabethsvloed. De Sint Elisabethvloed vond plaats op 19 november 1421 (in De Middeleeuwen). Het heet zo omdat de storm waaide op de dag dat Sint Elisabeth op die dag gestorven was. De Hondsbosse zeewering is een dijk.
Strand
Het strand is het zand tussen de zee en de duinen. Veel mensen vinden het leuk om naar het strand te gaan. Vooral in de zomer is het erg druk. Mensen liggen op het stand om te zonnen of spelen een spelletje, bijvoorbeeld beachvolleybal, vliegeren en het bouwen van zandkastelen. Restaurants aan het strand noem je een strandtent. Je kunt er iets eten en drinken. Als het heel hard waait komen sommige mensen ook naar het strand om te kijken naar de golven.
Deltawerken
De Deltawerken beschermen ons land in Zeeland en Zuid-Holland tegen het water. De Deltawerken zijn gebouwd nadat in 1953 een grote stormvloed een groot deel van Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland onder water zette.
Oosterschelde
Oosterschelde
Brouwersdam
Brouwersdam
Haringvlietsluizen
