Transfobie

Een voorbeeld van een transfobisch incident. In het Duits staat Trans Raus (Nederlands: 'transpersonen eruit' met een hakenkruis geschreven. Dit is naar voorbeeld van het antisemitisme van de nazi's, die met de leus Juden Raus (Nederlands: 'Joden eruit') tot de genocide van Joden opriepen.

Transfobie betekent letterlijk de angst voor transpersonen. Het woord komt uit de 21e eeuw en wordt gebruikt om de afkeer van en haat tegen transpersonen ('transhaat') aan te duiden. Transfobie komt vaak voort uit een gebrek aan kennis over transpersonen en/of vanuit culturele of religieuze overtuiging.

Hoe?

Transfobie kan op verschillende manieren worden geuit:

• Discriminatie van lhbt'ers, bijvoorbeeld op het werk of op de woningmarkt
• Het willen ontzeggen van gelijke rechten aan lhbt'ers
• Het willen ontzeggen van een eigen identiteit aan lhbt'ers, bijvoorbeeld in de vorm van trans-'genezingstherapieën'
• Het oproepen tot agressie en geweld tegen lhbt'ers
• Het zelf plegen van geweld en tonen van agressie tegen lhbt'ers
• Het belachelijk maken en uitschelden van lhbt'ers
• Het strafbaar stellen van transgender-zijn in het algemeen

Mensen kunnen transpersonen individueel haten, maar verenigen zich soms ook in organisaties die vechten tegen gelijke rechten voor lhbt'ers. Zulke organisaties worden vaak geleid door strenge religieuze groeperingen (bijvoorbeeld bevindelijk gereformeerden of rechtzinnige moslims). Ook verschillende christelijke en rechts-conservatieve partijen (met name Forum voor Democratie (FvD) en de Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)) zijn tegen gelijke rechten voor transpersonen. Niet alle religieuze organisaties zijn tegen lhbt'ers. Vooral in vrijzinnig protestantse kerkgenootschappen kunnen lhbt'ers bijvoorbeeld dominee worden. Deze kerkgenootschappen wijzen transgender-zijn niet af. Ten slotte zijn er organisaties van conservatieve homo's die homoseksualiteit wel normaal vinden, maar transgender-zijn niet.

In Nederland neemt transfobie sinds 2022 weer toe. Dit uit zich meestal in discriminatie of vervelende opmerkingen. Ongeveer een zesde van de incidenten zijn gevallen van fysiek geweld of verkrachting. Transfobie kan zich ook uiten in de vorm van zogeheten 'genezingstherapieën'. Uit onderzoek is gebleken dat deze therapieën niet werken en degenen die de therapieën ondergaan, traumatiseren.

In het onderwijs wordt transfobie of transhaat tegengegaan door aandacht voor de discriminatie van lhbt'ers. De Nederlandse overheid steunt de Internationale Dag tegen Homofobie en Transfobie.

Ook in België neemt het aantal incidenten toe. Met name het Vlaams Belang en Schild en Vrienden zetten daar aan tot transhaat.

In andere landen gaat transhaat nog verder. Waar de regering in Nederland niet actief probeert om de rechten van transpersonen af te nemen, zijn er andere regeringen die dit wel doen. Zo zijn er in de Verenigde Staten staten waarin het verboden is voor transpersonen om een transitie te ondergaan.

In veel islamitische landen staat op transgender-zijn de doodstraf. Een uitzondering hierop is Iran. Daar is homoseksualiteit alleen wel verboden en dwingt de overheid homoseksuelen om een transitie te ondergaan. Een man en een andere man of een vrouw en een andere vrouw mogen in dat land geen relatie hebben, maar een transman wel met een vrouw en een transvrouw wel met een man.

Waarom?

Waarom zijn mensen transfoob? Daar zijn verschillende mogelijkheden voor; dit is een aantal mogelijkheden:

• Religie: de islam, het katholicisme en sommige kerken binnen het protestantisme veroordelen transgender-zijn nog steeds
• Gebrek aan kennis, bijvoorbeeld omdat ze denken dat transpersonen een ziekte hebben waarvan ze moeten worden genezen
• Negatieve ervaringen met transpersonen hebben
• Onzekerheid over de eigen genderidentiteit
• Geen begrip hebben voor alles wat "anders" is
• Transgender-zijn niet normaal vinden
• Het geslacht als iets zien wat van tevoren door een hogere macht is bepaald

Bestrijding

Politici, de overheid en de organisatie COC Nederland proberen op verschillende manieren transfobie te stoppen en de acceptatie van transpersonen in de maatschappij te bevorderen. Dit heet ook wel transemancipatie. Nog een manier is door bijvoorbeeld uitleg te geven op scholen over homoseksualiteit. Door COC Nederland is sinds 2012 voorlichting over seksuele diversiteit verplicht op de scholen in Nederland.

Daarnaast is er ook een Internationale Dag tegen Homofobie en Transfobie: deze dag valt jaarlijks op 17 mei. Er is ook de Paarse Vrijdag. Dan dragen scholieren en studenten paarse kleren om solidariteit te tonen met homoseksuelen, biseksuelen, lesbiennes en transgenders. In de VS en Canada vindt de dag plaats op de derde donderdag van oktober, maar in Nederland de tweede vrijdag van december. Er doen naar schatting elk jaar ongeveer 580 van de 700 middelbare scholen in Nederland mee aan Paarse Vrijdag. Iets wat er ook op Paarse Vrijdag lijkt is Coming-Outdag. Deze vindt jaarlijks op 11 oktober plaats en daar wordt aandacht besteed aan lhbt'ers die uit de kast kwamen en openlijk zijn over zijn of haar seksuele voorkeur. Ook is er Pride Amsterdam die in veel grote steden over de hele wereld jaarlijks wordt gehouden. In Nederland staat die dag ook bekend als Roze Zaterdag.

Zie ook

• Homofobie