Wissel (spoorweg)

Een voorbeeld van een spoorwissel

Een wissel of spoorwissel is een speciaal stukje in een spoorweg. Treinen, trams en metro's gebruiken een wissel om van spoor te wisselen. Wissels kun je vinden over het gehele spoor en ze worden vooral rond stations gebruikt.

Wissels bestaan om eigenlijk met meer treinen het spoorwegnetwerk te kunnen bereiden, zonder dat men dit hoeft uit te breiden. Vroeger bestond iedere spoorlijn uit een spoor. Toen waren er bepaalde plaatsen waarop het spoor dubbel was. Door middel van een wissel werd de ene trein naar het ene spoor geleid en de andere trein in tegenovergestelde richting naar het andere spoor geleid. Zo konden de treinen elkaar passeren zonder te botsen. Even later was er weer een wissel om ze op het goede enkele spoor te krijgen. Rondom stations wordt dit gedaan om de trein naar het juiste spoor te krijgen. Ook bij trams en metro's is dit het geval.

Handbediende wissel met blok en seinlamp

Aanvankelijk werden wissels met de hand ter plekke bediend. Eerst moest een blok (gewicht) worden overgezet (naar de andere kant verplaatst) zodat de hendel waaraan de trek- en duwstang bevestigd zat en in beweging kon worden gezet. Later gebruikte men ook wel kabels en kettingen die naar een seinhuis gingen en vandaaruit omgetrokken konden worden. Tegenwoordig wordt de trek- en duwstang door een elektromoter in beweging gezet middels een schakelaar die op afstand kan worden bediend. De trek- en duwstang zet een beweegbaar stuk rails (twee lippen, rood) in beweging, zodat de route voor de trein verandert.

Twee standen van spoorwegwissel