Johannes Kepler

Wetenschapper
Portret van Johannes Kepler
Persoonlijke info
Volledige naam	Johannes Kepler
Bijnaam
Pseudoniem
Geboren	27 december 1571
Geboorteplaats	Weil der Stadt
Geboorteland	Heilige Roomse Rijk, nu Duitsland
Overleden	15 november 1630
Overleden te	Regensburg, Heilige Roomse Rijk, nu Duitsland
Gehuwd met / relatie	Barbara Müller (huw. 1597-1611), Susanna Reuttinger (huw. 1613-1630)
Bekend van
Vakgebied	Astronomie , astrologie , wiskunde , natuurlijke filosofie
Actief	wiskundeleraar op een seminarieschool in Graz en Linz
Bekend van	Kepler's wetten van planetaire beweging, Kepler's vermoeden van de Rudolphine Tabellen
Portaal Wetenschap

Johannes Kepler werd geboren in 1571 en stierf in 1630. Hij was een sterrenkundige die leefde in de tijd van Galileo Galilei. Kepler leefde in een tijdperk waarin er geen duidelijk onderscheid was tussen astronomie en astrologie. Natuurkunde was toen een tak van de natuurfilosofie.

Vroege leven

Kepler werd geboren op 27 december 1571, in de Vrije Keizerlijke Stad van Weil der Stadt (nu onderdeel van de regio Stuttgart in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg , op 30 km ten westen van het centrum van Stuttgart). Zijn grootvader, Sebald Kepler, was burgemeester van de stad geweest. Tegen de tijd dat Johannes werd geboren, had hij twee broers en een zus en het familiefortuin van Kepler was aan het opraken. Zijn vader, Heinrich Kepler, verdiende maar weinig ​​als huursoldaat en verliet het gezin toen Johannes vijf jaar oud was. Hij zou zijn omgekomen in de Tachtigjarige Oorlog in Nederland. Zijn moeder, Katharina Guldenmann , de dochter van een herbergier, was een genezeresen kruidendokter. Johannes beweerde als kind zwak en ziekelijk te zijn geweest als gevolg van een te vroege geboorte. Niettemin maakte hij vaak indruk op reizigers in de herberg van zijn grootvader met zijn enorme wiskundige kennis.

Hij maakte op jonge leeftijd kennis met astronomie en ontwikkelde er een grote liefde voor die zijn hele leven zou duren. Op zesjarige leeftijd bekeek en bestudeerde hij de Grote Komeet van 1577 en schreef dat hij "door zijn moeder naar een hoge plaats werd gebracht om ernaar te kijken."  In 1580, toen hij negen jaar oud was, nam hij een andere astronomische gebeurtenis waar, een maansverduistering, waarbij hij later schreef dat hij zich herinnerde dat hij "naar buiten werd geroepen" om het te zien en dat de maan "heel rood leek".  De pokken uit zijn kindertijd lieten hem echter een zwak gezichtsvermogen en kreupele handen na, waardoor hij in het waarnemen van de astronomie werd beperkt.

Opleiding

In 1589, ging hij naar het gymnasium, de Latijnse school en het seminarie in Maulbronn, daarna ging Kepler naar de Tübinger Stift aan de Universiteit van Tübingen. Daar studeerde hij filosofie bij Vitus Müller en theologie bij Jacob Heerbrand. Hij liet zien dat hij een uitstekende wiskundige was en kreeg een aanzien als een bekwaam astroloog, die horoscopen maakte voor medestudenten. Onder leiding van Michael Maestlin, Tübingen's professor in de wiskunde van 1583 tot 1631,  leerde hij zowel het Ptolemeïsche systeem als het Copernicaanse systeem van de beweging van de planeten. Hij werd toen Copernicaan (een aanhanger van Nicolaus Copernicus). In een discussie onder studenten verdedigde hij het zogeheten heliocentrisme vanuit zowel een theoretisch als godsdienstig oogpunt, waarbij hij beweerde dat de zon de belangrijkste bron van aandrijfkracht in het universum was.

Ondanks zijn wens om predikant te worden, werd Kepler tegen het einde van zijn studie geadviseerd om een baan als leraar wiskunde en astronomie aan de protestantse school in Graz te nemen (nu in Stiermarken, Oostenrijk). Hij nam de functie in april 1594 aan, op 22-jarige leeftijd.

Huwelijk en gezin

In december 1595 werd Kepler voorgesteld aan Barbara Müller, een 23-jarige weduwe (tweemaal ouder) met een jonge dochter, Regina Lorenz. Barbara en Johannes trouwden op 27 april 1597.

In de eerste jaren van hun huwelijk kregen de Keplers twee kinderen (Heinrich en Susanna), die beiden op jonge leeftijd stierven. In 1602 hadden ze een dochter (Susanna); in 1604, een zoon (Friedrich); en in 1607 nog een zoon (Ludwig).

Onderzoek

Kepler's instrumenten in museum

Hij bracht enkele van de ideeën die hij had bedacht uit, toen hij student was. Dit stuk heette het Mysterium Cosmographicum (1596), dat iets meer dan een jaar na zijn aankomst in Graz werd gepubliceerd.

Hij onderzocht de zon en de vaste sterren en richtte zich op de planeten en hun bewegingen. Hij legde zijn waarnemingen en conclusies voor aan andere astronomen. Echter door de toen nog niet nauwkeurige metingen, klopten er een aantal dingen niet.

Op 4 februari 1600 ontmoette Kepler Tycho Brahe en zijn assistenten Franz Tengnagel en Longomontanus in Benátky nad Jizerou (35 km van Praag), de plaats waar Tycho's nieuwe observatorium werd gebouwd. In het begin verliep dit wat stroef en ze kregen zelfs ruzie. Ze legden het bij en Kepler liet zijn gezin overkomen en werkte verder samen met Brahe.

Hij bestudeerde de maansverduistering van 10 juli in Graz. Deze waarnemingen vormden de basis van zijn verkenningen van de wetten van de optica die zouden uitmonden in Astronomiae Pars Optica.

Men wilde daar dat hij katholiek moest worden. Dit weigerde Kepler en werd met zijn gezin uit Graz verbannen. In 1600 keerde zij terug naar Praag. Twee dagen na Tycho's onverwachte dood op 24 oktober 1601 werd Kepler aangesteld als zijn opvolger als de keizerlijke wiskundige. Daar kon hij ook zijn Lutherse geloof blijven volgen.

Supernova

Kepler's supernova

In oktober 1604 verscheen een heldere nieuwe avondster aan de hemel. Dit bleek later een supernova te zijn. In die tijd werden er allerlei voorspellingen gedaan die met de komst van deze ster te maken zou hebben (vergelijk het met de ster van Bethlehem). Het viel Kepler op dat de helderheid steeds minder werd. Dit klopte niet met de ideeën van Aristoteles dat de hemel onveranderlijk zou zijn.

In de daaropvolgende jaren probeerde Kepler (zonder succes) een samenwerking aan te gaan met de Italiaanse astronoom Giovanni Antonio Magini en hield zich bezig met chronologie (iets op volgorde zetten), met name de datering van gebeurtenissen in het leven van Jezus. Hij schreef een stuk waarin hij het had over ruimtereizen (een soort van sience fictie).

Kepler wilde vanwege gedoe aan het Boheemse hof (politieke en religieuze onrust) naar Linz verhuizen. Vanwege het ziek worden van zijn vrouw en kinderen stelde hij dat uit. Zijn vrouw kwam te overlijden.

Op 30 oktober 1613 trouwde Kepler met de 24-jarige Susanna Reuttinger. Met haar kreeg hij nog 6 kinderen waarvan er 3 de volwassenheid haalden.

Op 8 oktober 1630 vertrok Kepler naar Regensburg, in de hoop rente te innen voor werk dat hij eerder had gedaan. Een paar dagen nadat hij Regensburg had bereikt, werd Kepler ziek en werd het steeds erger. Op 15 november 1630, iets meer dan een maand na zijn aankomst, stierf hij.

Ontdekkingen

Bewegingen van de planeten in Kepler's boek

Door het bestuderen van de bewegingen van de planeet mars langs het firmament (de hemel), kwam hij tot de conclusie dat er sprake moest zijn van een elliptische baan (een "afgeplatte" cirkel). Toen hij ontdekte dat een elliptische baan bij de gegevens van Mars paste, concludeerde Kepler onmiddellijk dat alle planeten in ellipsen bewegen, met de zon in één brandpunt - zijn eerste wet van planetaire beweging.

Op basis van wat hij van zeelieden hoorde, vermoede hij dat eb en vloed iets met de maan te maken zou kunnen hebben.

Hij kwam met 3 nieuwe wetten (de wetten van Kepler) die pas door Isaac Newton zijn bewezen. Kepler was de eerste die schreef dat de aarde in een ellips om de zon draaide.

Omdat hij zijn bevindingen in het Latijn schreef en puur wetenschappelijk, heeft hij geen problemen gehad met zijn tijdgenoten, anders dan Galilei. Zijn problemen waren anders. Zijn moeder werd aangeklaagd voor hekserij. Kepler heeft zich jarenlang in moeten zetten om haar vrij te krijgen.

Videoclip

• Kepler en Galileo