Gele Rivier: verschil tussen versies
k (Categorie:Kerndoel49 toegevoegd met HotCat) |
|||
(8 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 12: | Regel 12: | ||
| bevaarbaar = {{vink}} |
| bevaarbaar = {{vink}} |
||
}} |
}} |
||
− | De '''Gele Rivier''' of '''Huang He''' (Chinees:黃河, |
+ | De '''Gele Rivier''' of '''Huang He''' ([[Traditioneel Chinees]]:黃河, [[Vereenvoudigd Chinees]]:黄河, [[pinyin]]: ''Huáng hé'' ) is de op een na langste rivier in [[Volksrepubliek China|China]], na de [[Yangtze]]-rivier, en het zesde langste riviersysteem ter wereld. Het heeft een lengte van 5.464 km. Afkomstig uit het [[Bayan Har-gebergte]] in de provincie [[Qinghai]] in West-China, stroomt het door negen provincies en mondt het uit in de [[Bohai-zee]] nabij de stad [[Dongyingin]] de provincie [[Shandong]]. Het stroomgebied van de Gele Rivier is van oost naar west ongeveer 1.900 kilometer en van noord naar zuid ongeveer 1.100 km. Het totale afwateringsgebied is ongeveer 795.000 vierkante kilometer. |
+ | [[Bestand:Major cities along the Yellow River.svg|miniatuur|Grote steden langs de Gele Rivier]] |
||
+ | De Gele Rivier gaat door zeven huidige provincies en twee autonome regio's, namelijk (van west naar oost) [[Qinghai]], [[Sichuan]], [[Gansu]], [[Ningxia]], [[Binnen-Mongolië]], [[Shaanxi]], [[Shanxi]], [[Henan]] en [[Shandong]]. Grote steden langs de huidige loop van de Gele Rivier zijn (van west naar oost) [[Lanzhou]], [[Yinchuan]], [[Wuhai]], [[Baotou]], [[Luoyang]], [[Zhengzhou]], [[Kaifeng]] en [[Jinan]]. De huidige monding van de Gele Rivier bevindt zich in [[Kenli]], [[Shandong]]. |
||
+ | |||
+ | Het stroomgebied van de Gele Rivier was de geboorteplaats van de oude Chinese en, bij uitbreiding, de beschaving van het [[Verre Oosten]], en het was de meest welvarende regio in de vroege [[Chinese geschiedenis]]. Er zijn vaak verwoestende overstromingen en koersveranderingen die worden veroorzaakt door de voortdurende verhoging van de rivierbedding, soms boven het niveau van de omliggende landbouwvelden. |
||
+ | |||
+ | Zijn kleur "geel" beschrijft de eeuwigdurende kleur van het modderige water in de benedenloop van de rivier, die ontstaat doordat grond ( [[löss]] ) stroomafwaarts wordt meegevoerd. |
||
+ | |||
+ | == Zijrivieren == |
||
+ | |||
+ | Zijrivieren van de Gele Rivier, vermeld van de bron tot de monding, zijn onder meer: |
||
+ | * [[Witte Rivier]] |
||
+ | * [[Daxia-rivier]] |
||
+ | * [[Tao Rivier]] |
||
+ | * [[Huang Shui]] |
||
+ | ** [[Datong rivier]] |
||
+ | * [[Zhuanglang-rivier]] |
||
+ | * [[Zuli Rivier]] |
||
+ | * [[Qingshui-rivier]] |
||
+ | * [[Dahei-rivier]] |
||
+ | * [[Kuye-rivier]] |
||
+ | * [[Wuding rivier]] |
||
+ | * [[Fen Rivier]] |
||
+ | * [[Wei He|Wei Rivier]] (de Wei River is de grootste van deze zijrivieren) |
||
+ | * [[Luo Rivier]] |
||
+ | * [[Qin Rivier]] |
||
+ | * [[Dawen Rivier]] |
||
+ | |||
+ | == Waterkrachtcentrales == |
||
+ | Hieronder is de lijst van waterkrachtcentrales gebouwd op de Gele Rivier, gerangschikt volgens het eerste jaar van in gebruik name (tussen haakjes): |
||
+ | * Sanmenxia-dam (1960; Sanmenxia , Henan) |
||
+ | * Sanshengong-dam (1966) |
||
+ | * Qingtong Gorge waterkrachtcentrale (1968; Qingtongxia , Ningxia) |
||
+ | * Liujiaxia-dam (Liujia-kloof) (1974; Yongjing County , Gansu) |
||
+ | * Lijiaxia-dam (1997) ( Jainca County , Qinghai) |
||
+ | * Yanguoxia Dam (Yanguo Gorge) waterkrachtcentrale (1975; Yongjing County, Gansu) |
||
+ | * Tianqiao-dam (1977) |
||
+ | * Bapanxia-dam (Bapan-kloof) (1980; Xigu-district , Lanzhou , Gansu) |
||
+ | * Longyangxia-dam (1992; Gonghe County , Qinghai) |
||
+ | * Da Gorge waterkrachtcentrale (1998) |
||
+ | * Li Gorge waterkrachtcentrale (1999) |
||
+ | * Wanjiazhai Dam (1999; Pianguan County , Shaanxi en Binnen-Mongolië) |
||
+ | * Xiaolangdi-dam (2001) ( Jiyuan , Henan) |
||
+ | * Laxiwa Dam (2010) ( Guide County , Qinghai) |
||
+ | * Yangqu-dam (2016) ( Xinghai County , Qinghai) |
||
+ | * Maerdang Dam (2018) ( Maqên County , Qinghai) |
||
+ | Zoals gemeld in 2000 hadden de 7 grootste waterkrachtcentrales (Longyangxia, Lijiaxia, Liujiaxia, Yanguoxia, Bapanxia, Daxia en Qinglongxia) een totale geïnstalleerde capaciteit van 5.618 [[Megawatt|MW]]. |
||
+ | |||
+ | == Moederrivier, China's Verdriet en bakermat van de Chinese beschaving. == |
||
+ | Traditioneel wordt aangenomen dat de Chinese beschaving is ontstaan in het stroomgebied van de Gele Rivier. De Chinezen verwijzen naar de rivier als "de Moederrivier" en "de bakermat van de Chinese beschaving". Gedurende de lange geschiedenis van China werd de Gele Rivier zowel als een zegen als een vloek beschouwd en kreeg de bijnaam zowel "China's trots" als "China's verdriet". Dat laatste heeft vooral te maken met de enorme vervuiling door de industrie en de landbouw. Ook zijn er enorme overstromingen geweest in het verleden. |
||
+ | [[Categorie:Rivier in China]] |
||
+ | [[Categorie:Rivier in Azië]] |
||
+ | [[Categorie:Kerndoel49]] |
Huidige versie van 22 aug 2023 om 16:54
Gele Rivier | |
Een kaart van de Gele Rivier | |
Lengte | 5.464 km |
Hoogte van de bron | 4.500 m |
Stroomsnelheid | 2.571 m³/s |
Grootte stroomgebied | 752.546 km 2 |
Van | Bayan Har-gebergte |
Naar | Bohai Zee |
Stroomt door | China |
Bevaarbaar? | |
Portaal WikiKidsAtlas |
---|
De Gele Rivier of Huang He (Traditioneel Chinees:黃河, Vereenvoudigd Chinees:黄河, pinyin: Huáng hé ) is de op een na langste rivier in China, na de Yangtze-rivier, en het zesde langste riviersysteem ter wereld. Het heeft een lengte van 5.464 km. Afkomstig uit het Bayan Har-gebergte in de provincie Qinghai in West-China, stroomt het door negen provincies en mondt het uit in de Bohai-zee nabij de stad Dongyingin de provincie Shandong. Het stroomgebied van de Gele Rivier is van oost naar west ongeveer 1.900 kilometer en van noord naar zuid ongeveer 1.100 km. Het totale afwateringsgebied is ongeveer 795.000 vierkante kilometer.
De Gele Rivier gaat door zeven huidige provincies en twee autonome regio's, namelijk (van west naar oost) Qinghai, Sichuan, Gansu, Ningxia, Binnen-Mongolië, Shaanxi, Shanxi, Henan en Shandong. Grote steden langs de huidige loop van de Gele Rivier zijn (van west naar oost) Lanzhou, Yinchuan, Wuhai, Baotou, Luoyang, Zhengzhou, Kaifeng en Jinan. De huidige monding van de Gele Rivier bevindt zich in Kenli, Shandong.
Het stroomgebied van de Gele Rivier was de geboorteplaats van de oude Chinese en, bij uitbreiding, de beschaving van het Verre Oosten, en het was de meest welvarende regio in de vroege Chinese geschiedenis. Er zijn vaak verwoestende overstromingen en koersveranderingen die worden veroorzaakt door de voortdurende verhoging van de rivierbedding, soms boven het niveau van de omliggende landbouwvelden.
Zijn kleur "geel" beschrijft de eeuwigdurende kleur van het modderige water in de benedenloop van de rivier, die ontstaat doordat grond ( löss ) stroomafwaarts wordt meegevoerd.
Zijrivieren
Zijrivieren van de Gele Rivier, vermeld van de bron tot de monding, zijn onder meer:
- Witte Rivier
- Daxia-rivier
- Tao Rivier
- Huang Shui
- Zhuanglang-rivier
- Zuli Rivier
- Qingshui-rivier
- Dahei-rivier
- Kuye-rivier
- Wuding rivier
- Fen Rivier
- Wei Rivier (de Wei River is de grootste van deze zijrivieren)
- Luo Rivier
- Qin Rivier
- Dawen Rivier
Waterkrachtcentrales
Hieronder is de lijst van waterkrachtcentrales gebouwd op de Gele Rivier, gerangschikt volgens het eerste jaar van in gebruik name (tussen haakjes):
- Sanmenxia-dam (1960; Sanmenxia , Henan)
- Sanshengong-dam (1966)
- Qingtong Gorge waterkrachtcentrale (1968; Qingtongxia , Ningxia)
- Liujiaxia-dam (Liujia-kloof) (1974; Yongjing County , Gansu)
- Lijiaxia-dam (1997) ( Jainca County , Qinghai)
- Yanguoxia Dam (Yanguo Gorge) waterkrachtcentrale (1975; Yongjing County, Gansu)
- Tianqiao-dam (1977)
- Bapanxia-dam (Bapan-kloof) (1980; Xigu-district , Lanzhou , Gansu)
- Longyangxia-dam (1992; Gonghe County , Qinghai)
- Da Gorge waterkrachtcentrale (1998)
- Li Gorge waterkrachtcentrale (1999)
- Wanjiazhai Dam (1999; Pianguan County , Shaanxi en Binnen-Mongolië)
- Xiaolangdi-dam (2001) ( Jiyuan , Henan)
- Laxiwa Dam (2010) ( Guide County , Qinghai)
- Yangqu-dam (2016) ( Xinghai County , Qinghai)
- Maerdang Dam (2018) ( Maqên County , Qinghai)
Zoals gemeld in 2000 hadden de 7 grootste waterkrachtcentrales (Longyangxia, Lijiaxia, Liujiaxia, Yanguoxia, Bapanxia, Daxia en Qinglongxia) een totale geïnstalleerde capaciteit van 5.618 MW.
Moederrivier, China's Verdriet en bakermat van de Chinese beschaving.
Traditioneel wordt aangenomen dat de Chinese beschaving is ontstaan in het stroomgebied van de Gele Rivier. De Chinezen verwijzen naar de rivier als "de Moederrivier" en "de bakermat van de Chinese beschaving". Gedurende de lange geschiedenis van China werd de Gele Rivier zowel als een zegen als een vloek beschouwd en kreeg de bijnaam zowel "China's trots" als "China's verdriet". Dat laatste heeft vooral te maken met de enorme vervuiling door de industrie en de landbouw. Ook zijn er enorme overstromingen geweest in het verleden.