|
|
| (27 tussenliggende versies door 18 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| − | == Wat is een regenwoud? ==
| + | [[Bestand:Monteverde puente.jpg|400px|thumb|Een hangbrug in het tropisch regenwoud]] |
| | + | Het '''tropisch regenwoud''' is een heel bijzonder bos. Het tropisch regenwoud zorgt namelijk voor de zuurstof die we inademen. Het tropisch regenwoud verdwijnt door bijvoorbeeld houtkap en vervuiling. |
| | | | |
| − | Een tropisch regenwoud is een heel bijzonder bos. Nergens op aarde leven er zoveel dieren als daar. Al miljoenen jaren leven er lawaaierige,kleurrijke wouden. Maar tegenwoordig wordt elke seconde een stuk regenwoud, zo groot als een voetbalveld, verwoest. Allerlei daar voorkomende dieren en planten verdwijnen daardoor. Misschien sterven ze wel uit.
| + | Er wonen heel veel verschillende planten en dier soorten in het regenwoud. Ongeveer de helft van alle planten en dieren die we kennen leven daar. Een hele bijzondere plant/bloem is de Rafflesia. De bloem van die plant kan wel 1 meter breed worden en bijna 10 kilogram zwaar. De Rafflesia heeft nog iets bijzonders, hij ruikt naar rottend vlees. Dat doet hij om vliegen aan te trekken. Die houden namelijk van die geur. Als een [[vlieg]] dan op de [[Bloem (plant)|bloem]] gaat zitten krijgt ze stuifmeel aan haar pootjes en als ze dan weer ergens anders gaan zitten laten ze het Amlos en krijg je daar weer zo'n Rafflesia. Ook zijn er veel rivieren. Denk aan de Amazone rivier in het [[Azoneregenwoud]] |
| | | | |
| − | Een tropisch regenwoud bestaat vooral uit bomen. Vanuit de lucht lijken de boomtoppen op een heeeeeeeel groot, groen tapijt, dat duizenden kilometers land bedekt.. In een regenwoud is het erg warm en vochtig zo’n gemiddeld 24,6 graden! Behalve bomen groeien er overal planten in allerlei soorten en maten. Er zijn zelfs planten die op de bomen groeien! Het is een lawaai van jewelste: je hoort er de vogels fluiten en andere dieren en gezoem van insecten.
| + | ==Verspreiding== |
| | + | [[Bestand:800px-tropical wet forests.png|300px|left|thumb|De gebieden waar tropisch regenwoud is zijn lichtgroen.]] |
| | + | Ongeveer 7% van het land op aarde bestaat uit tropisch regenwoud. Je vindt het in de [[tropen]]. Dat is het gebied rond de [[evenaar]]. |
| | | | |
| − | ==soorten regenwouden==
| + | Het grootste regenwoud is het [[Amazoneregenwoud]] in [[Zuid-Amerika]]. Er is ook regenwoud in [[Midden-Amerika]], [[Afrika|Midden-Afrika]], [[Madagaskar]], [[Zuidoost-Azië]] en in [[Australië (land)|Australië]]. Zelfs [[Nederland]] heeft een beetje regenwoud! Op de eilanden [[Saba]] en [[Sint Eustatius]] in de [[Caribische Zee]] is namelijk ook regenwoud, en deze twee eilanden horen bij Nederland. |
| | | | |
| − | je hebt ongeveer 3 soorten regenwouden
| + | ==Gematigd regenwoud== |
| − | je hebt:
| + | [[Bestand:Mount of moss-te anau.jpg|thumb|400px|Gematigd regenwoud in Nieuw-Zeeland]] |
| − | *Tropisch laaglandregenwoud
| + | {{zie hoofdartikel|Gematigd regenwoud}} |
| − | *Tropisch bergregenwoud
| + | Behalve het tropisch regenwoud, bestaat er ook nog een ander soort regenwoud: het gematigd regenwoud. Dit zijn regenwouden, maar dan kouder. Er zijn maar weinig gematigde regenwouden. Er zijn kleine stukjes gematigd regenwoud te vinden in onder andere de [[Verenigde Staten]], [[Nieuw-Zeeland]], [[Canada]] en in [[Spanje|Noord-Spanje]]. |
| − | *Tropisch nevelwoud
| |
| | | | |
| − | ===Tropisch laaglandregenwoud=== | + | ==Fotogalerij== |
| − | Hoogte: 0-1200 m
| + | <gallery> |
| − | Gemiddelde temperatuur: 25-30 °graden
| + | File:Forest on Barro Colorado.png|Het regenwoud in [[Panama]] |
| − | Gemiddelde neerslag: 2000-4000 millimeter
| + | File:Fluss Dja Somalomo.JPG|Een rivier door het regenwoud in [[Kameroen]] |
| − |
| + | File:Rio Madre de Dios, Peru.JPG|De oever van het [[Peru]]viaanse regenwoud |
| − | In het laaglandregenwoud groeien de hoogste tropische bomen,tot wel bijna 90 meter hoog in sommige regenwouden. Tropisch laaglandregenwoud wordt beschouwd als het 'echte' regenwoud.De bodem is meestal niet vruchtbaar. Men vindt er veel verschillende plant en diersoorten. Laaglandregenwoud is het meest bedreigde regenwoud, door houtkap en landbouw. De meest diersoorten die in dit woud voorkomen:
| + | File:Índios isolados no Acre 7.jpg|Een kamp van een Amerikaanse stam in [[Brazilië]] |
| − | In Afrika: Bosolifant, Okapi, Duiker, Mandril, Laaglandgorilla, Chimpansee, Afrikaanse goudkat, Neushoornvogel, Grijze roodstaartpapegaai.
| + | File:Rafflesia 80 cm.jpg|Een [[rafflesia]] |
| | + | </gallery> |
| | + | [[Bestand:COLLECTIE TROPENMUSEUM Het aftappen van een rubberboom op een plantage TMnr 20018529.jpg|miniatuur|Het aftappen van een rubberboom op een plantage]] |
| | + | [[Categorie:Natuur]] |
| | | | |
| − | In Azië: Aziatische olifant, Maleise tapir, Tijger, Sumatraanse neushoorn, Schubdier, Spookdiertje, Gibbon, Orang-oetan, Kaketoe.
| + | ==Producten uit het tropisch regenwoud== |
| | + | Er zijn veel producten uit het tropisch regenwoud die wij in Europa gebruiken. Denk aan [[koffie]], [[thee]], [[cacao]], [[suiker]] of specerijen en kruiden als [[peper]], [[kaneel]] en kerrie. Maar er groeien ook veel lekkere vruchten in de tropen, zoals [[ananas]], [[Banaan (vrucht)|banaan]], [[papaya]] en [[mango]]. |
| | | | |
| − | In Amerika: Laaglandtapir, Jaguar, Anaconda, Brulaap, Slingeraap, Agouti, Luiaard, Gifkikker, Helmbasilisk, Toekan, Ara.
| + | Ook gebruiken wij het hout dat uit het tropisch regenwoud komt. We noemen dat hardhout en gebruiken dat bijvoorbeeld voor tuinmeubels. Bovendien zorgt de rubberboom ervoor dat wij lekker zacht kunnen liggen op latexmatrassen, die gemaakt worden uit het [[rubber]] van de rubberboom. |
| − | | + | [[Bestand:Banaan musa.jpg|miniatuur|Bananenboom|links]] |
| − | | + | En heel belangrijk voor onze [[medicijnen]] zijn alle geneeskrachtige planten die er in de tropen groeien. Met de ipecacuanhawortel kan bijvoorbeeld dysenterie (darmontsteking) genezen worden en kinine werkt als koortsverlagend middel en wordt uit de kinabast gehaald. |
| − | ===Tropisch bergregenwoud===
| |
| − | | |
| − | Hoogte: 1200-2500 m
| |
| − | Gemiddelde temperatuur: 15-25 °graden
| |
| − | Gemiddelde neerslag: 2000-4000 millimeter
| |
| − |
| |
| − | Hier groeien minder hoge bomen dan in het laaglandregenwoud,ze worden gemiddeld 30 tot 40 meter hoog.De plantensoorten groeien op een vrij onvruchtbare en rotsachtige bodem.De dieren zijn:
| |
| − | In Afrika: berggorilla, driehoornkameleon, lemuren (op Madagaskar)
| |
| − | | |
| − | In Azië: honingbeer, nevelpanter
| |
| − | | |
| − | In Amerika: brilbeer, bergtapir, groene bergtoekan, longloze salamander.
| |
| − | | |
| − | ===Tropisch nevelwoud===
| |
| − | Hoogte: 2500-4000 m
| |
| − | Gemiddelde temperatuur: 0-15 °graden
| |
| − | Gemiddelde neerslag: 1500-3000 millimeter
| |
| − |
| |
| − | De bomen in het nevelwoud worden slechts 2 tot 10 meter hoog. De ondergroei is hier zeer dicht, en bestaat voor een groot deel uit mossen en varens. De bodem is hier anders dan in lager gelegen wouden meestal vruchtbaar. Dieren die in het nevelwoud gevonden worden zijn onder andere:
| |
| − | In Afrika: Berggorilla, Levendbarende Kameleon.
| |
| − |
| |
| − | In Azië: Nevelpanter, Honingbeer, Paradijsvogels.
| |
| − |
| |
| − | In Amerika: Berganolis, Quetzal, Klompvoetkikker.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | ==In welke landen zijn regenwouden==
| |
| − | | |
| − | in Zuid-Amerika is het grootste deel regenwoud. Er loopt ook een rivier door het regenwoud daar, dat is namelijk wel een bekende rivier: de Amazone daar heb je vast al wel eens iets over gehoord of gelezen.
| |
| − | Maar in de Filipijnen,Indonesië,Maleisië,Singapore en in Vietnam zijn ook regenwouden.
| |
| − | | |
| − | ==Het klimaat en leven==
| |
| − | | |
| − | De tropische regenwouden liggen vlak bij de evenaar. De zon staat er recht boven. Zonnestralen zijn nergens zo heet als op de evenaar. Het is er dus altijd warm. Meestal minstens 27˚ graden en nooit onder de 18˚ Celsius.
| |
| − | Maar regenen doet het er wel. Het heet niet voor niets een REGENwoud.
| |
| − | Bijna iedere dag valt er veel regen. De bomen en planten nemen veel regenwater op. Wat overblijft, verdampt weer. De warme waterdamp stijgt op, koelt af en verandert in waterdruppels. Alle waterdruppels samen worden wolken. Daar valt weer regen uit en de waterkringloop begint opnieuw.
| |
| − | | |
| − | Door de lekkere temperatuur en al die regen groeit bijna alles goed in het regenwoud. Nergens vind je zo veel soorten planten en dieren als daar! Alleen al in Zuid-Amerika woont de helft van alle dieren en planten op aarde. En nog steeds worden er nieuwe planten en dieren ontdekt in het oerwoud. Planten die gebruikt kunnen worden als medicijn,of planten met eetbare vruchten die we nog niet kennen.
| |
| − | | |
| − | | |
| − | ==Tropische regenwouden zijn onmisbaar==
| |
| − | | |
| − | De regenwouden zijn superbelangrijk voor het klimaat op aarde. Het is een ingewikkeld verhaal, maar we zullen proberen het uit te leggen:
| |
| − | In de lucht zweeft een gas: kooldioxide. Kooldioxide ademen [[zoogdier]]en uit en komt vrij bij het verbranden van [[fossiele brandstof]]fen, zoals olie, aardgas en kolen. Voor de bomen in het regenwoud is kooldioxide niet slecht. Ze halen het net zoals alle andere groene planten uit de lucht en geven zuurstof terug! En zuurstof hebben wij nodig om te ademen. Zonder bomen gaat het dus niet lang goed!
| |
| − | En toch blijven de mensen bomen kappen in het regenwoud. Bomen voor meubelhout. Bomen voor brandhout. We verbranden steeds meer olie en hout en zorgen dus voor steeds meer kooldioxide. Tegelijkertijd kappen we de bomen die ons van het kooldioxide afhelpen. | |
| − | | |
| − | Als er meer koolstofdioxide in de lucht komt, dan dat er uitgehaald wordt, dan vormt de kooldioxide een deken om de aarde. Normaal gesproken warmen zonnestralen de Aarde op en verliest de Aarde weer een gedeelte van z'n warmte door de dampkring. Door de deken van koolstofdioxide wordt er meer warmte teruggekaatst naar de Aarde, waardoor het dus langzaam warmer wordt op Aarde. Dit heet het [[broeikaseffect]].
| |
| − | | |
| − | ==Bewoners==
| |
| − | Al duizenden jaren wonen er mensen in de tropische regenwouden. In Zuid-Amerika zijn dat indianen, in Afrika pygmeeën en in Zuidoost-Azië Papoea’s bijvoorbeeld. Deze mensen weten alles over het oerwoud. Ze weten welke vruchten giftig zijn en welke lekker. Ze weten welke planten je kunnen genezen en welke dieren ze op welke manier moeten vangen. Van de spullen in het woud bouwen ze huizen en maken ze gereedschap. Ze weten precies hoe je je in het oerwoud moet gedragen om te overleven. En ze doen dat zonder het regenwoud te beschadigen.
| |
| − | Sommige regenwoudbewoners doen aan zwerflandbouw. Ze hakken op een klein stuk grond de bomen om. Dan branden ze het gebied af. De voedingsstoffen in de verbrande planten zijn mest voor de bodem. Daarna planten de mensen gewassen als rijst en maïs. Als na een aantal jaren de grond minder vruchtbaar wordt, verhuizen ze. Een stuk verderop beginnen ze opnieuw. Het oude gebied verandert langzaam weer in regenwoud. Deze zwerflandbouw beschadigt het regenwoud daarom niet voor altijd. Zolang het niet te veel gebeurt, tenminste.
| |
| − | Veel regenwoudbewoners zijn doodgegaan toen ze kennis maakten met Europeanen. Die kwamen een paar eeuwen geleden naar Zuid-Amerika, Zuidoost-Azië en Afrika. De Europeanen brachten ziekten mee die de oerwoudbewoners niet kenden. Maar erger nog, waar ze niet tegen konden. Ze gingen bijvoorbeeld dood aan een 'simpel' griepje, de mazelen of verkoudheid.
| |
| − | En natuurlijk zijn er heel wat stammen weggejaagd of vermoord. Zodat de vreemdelingen rustig hout konden kappen, goud konden delven en plantages konden aanleggen.
| |
| − | | |
| − | == Afbraak van het tropisch regenwoud ==
| |
| − | Het tropische regenwoud kan wel tegen een stootje. Eigenlijk heeft het maar één vijand. Dat is wel een heel gevaarlijke: de mens! Mensen kappen bomen, leggen wegen aan, richten bananen-plantages in, vangen dieren en halen goud en ijzer uit de grond. En wat we niet doen, is de schade herstellen die we aanrichten.
| |
| − | | |
| − | En dat terwijl de gevolgen rampzalig zijn:
| |
| − | * De leefgebieden van mensen, dieren, planten en bomen verdwijnen. Het duurt honderden jaren voor die zijn hersteld. Als ze al herstellen.
| |
| − | * Onder het kopje 'Tropische regenwouden zijn onmisbaar' lees je hoe houtkap het broeikaseffect verergert en er steeds minder zuurstof in de lucht komt.
| |
| − | * De mijnbouw brengt schadelijke stoffen in het milieu. Zoals kwik, dat de tropische rivieren vervuilt. Eerst gaan de rivierplanten en -dieren eraan. Komt de rivier eenmaal in de oceaan, dan wordt die ook vergiftigd.
| |
| − | * Door het stropen van dieren dreigen steeds meer soorten uit te sterven. Zoals de orang-oetan.
| |
| − | * De buitenlanders jagen de regenwoudbewoners weg, waardoor die hun land en voedselbronnen kwijtraken.
| |
| − | | |
| − | ==Bescherming==
| |
| − | Om de regenwouden en hun inwoners te beschermen wordt tegenwoordig een aantal dingen gedaan:
| |
| − | * Steeds meer landen maken van hun (regen-)wouden natuurreservaten. Zo beschermen ze de bomen, planten, dieren en mensen die er leven.
| |
| − | * Over de hele wereld verbieden landen de handel in bedreigde dieren en planten. En ze controleren ook steeds strenger op illegale handel.
| |
| − | * Bij eco-toerisme bezoeken kleine groepjes toeristen een regenwoud, en betalen daarvoor. Op die manier verdienen de regenwoud-bewoners geld zonder het woud te beschadigen of bedreigde dieren te vangen. Bovendien kunnen ze geld verdienen door zelfgemaakte producten te verkopen.
| |
| − | | |
| − | Er zijn ook organisaties die zich inzetten om de regenwouden te beschermen. Een paar voorbeelden: de World Rainforest Movement (Wereld Regenwoud Beweging), Greenpeace, Milieudefensie, Novib en het Wereld Natuur Fonds. Zij voeren acties tegen iedereen die regenwouden beschadigt. Ze vragen zo aandacht voor de problemen die kappen van regenwouden met zich meebrengen.
| |
| − | * In 1993 is door 25 landen de Raad voor Goed Bosbeheer opgericht: in het Engels de FSC. Bij goed bosbeheer worden niet alle bomen in een woud tegelijk omgehakt. Er blijven steeds genoeg bomen over om het bos in stand te houden. Houtkapbedrijven planten nieuwe bomen op de lege plekken. Opzichters controleren de houtkap. De FSC steunt bedrijven die goed met bossen omgaan en geeft het hout een FSC-stempel. FSC-hout is dus goed hout.
| |
| − | * In 1999 is de Stichting Goed Hout! Opgericht door Milieudefensie, Novib, het Wereld Natuur Fonds en houtbedrijven. De stichting wil dat voor zo veel mogelijk bossen in de wereld goed wordt gezorgd. Ze roept op om FSC-hout te kopen, in plaats van fout hout. Sinds oktober 2001 heet de stichting FSC Nederland.
| |
| − | * Greenpeace helpt de indianen hun land te houden. Als het land officieel eigendom van de indianen is, mogen grote houtkapbedrijven er niet meer komen. Greenpeace voert ook actie tegen foute souvenirs. Foute souvenirs zijn producten van beschermde dieren. Papegaaien, schildpadden en ivoren beeldjes, maar ook mooie koralen en schelpen.
| |
| − | * En de douane deed mee in 2001. Ze maakte posters en reclame-spotjes. Daarin waarschuwde de douane dat het verboden is als je foute souvenirs meeneemt van vakantie.
| |
| − | | |
| − | == Boeken ==
| |
| − | | |
| − | *Red de regenwouden, Sally Morgan, Uitgeverij Corona in Harmelen, 2000.
| |
| − | *Regenwouden, Barbara Taylor, Uitgeverij Corona in Harmelen, 2000.
| |
| − | *Regenwouden, Jane Parker, Uitgeverij Corona in Harmelen, 2001.
| |
Een hangbrug in het tropisch regenwoud
Het tropisch regenwoud is een heel bijzonder bos. Het tropisch regenwoud zorgt namelijk voor de zuurstof die we inademen. Het tropisch regenwoud verdwijnt door bijvoorbeeld houtkap en vervuiling.
Er wonen heel veel verschillende planten en dier soorten in het regenwoud. Ongeveer de helft van alle planten en dieren die we kennen leven daar. Een hele bijzondere plant/bloem is de Rafflesia. De bloem van die plant kan wel 1 meter breed worden en bijna 10 kilogram zwaar. De Rafflesia heeft nog iets bijzonders, hij ruikt naar rottend vlees. Dat doet hij om vliegen aan te trekken. Die houden namelijk van die geur. Als een vlieg dan op de bloem gaat zitten krijgt ze stuifmeel aan haar pootjes en als ze dan weer ergens anders gaan zitten laten ze het Amlos en krijg je daar weer zo'n Rafflesia. Ook zijn er veel rivieren. Denk aan de Amazone rivier in het Azoneregenwoud
Verspreiding
De gebieden waar tropisch regenwoud is zijn lichtgroen.
Ongeveer 7% van het land op aarde bestaat uit tropisch regenwoud. Je vindt het in de tropen. Dat is het gebied rond de evenaar.
Het grootste regenwoud is het Amazoneregenwoud in Zuid-Amerika. Er is ook regenwoud in Midden-Amerika, Midden-Afrika, Madagaskar, Zuidoost-Azië en in Australië. Zelfs Nederland heeft een beetje regenwoud! Op de eilanden Saba en Sint Eustatius in de Caribische Zee is namelijk ook regenwoud, en deze twee eilanden horen bij Nederland.
Gematigd regenwoud
Gematigd regenwoud in Nieuw-Zeeland
Behalve het tropisch regenwoud, bestaat er ook nog een ander soort regenwoud: het gematigd regenwoud. Dit zijn regenwouden, maar dan kouder. Er zijn maar weinig gematigde regenwouden. Er zijn kleine stukjes gematigd regenwoud te vinden in onder andere de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Canada en in Noord-Spanje.
Fotogalerij
Een rivier door het regenwoud in Kameroen
Een kamp van een Amerikaanse stam in Brazilië
Het aftappen van een rubberboom op een plantage
Producten uit het tropisch regenwoud
Er zijn veel producten uit het tropisch regenwoud die wij in Europa gebruiken. Denk aan koffie, thee, cacao, suiker of specerijen en kruiden als peper, kaneel en kerrie. Maar er groeien ook veel lekkere vruchten in de tropen, zoals ananas, banaan, papaya en mango.
Ook gebruiken wij het hout dat uit het tropisch regenwoud komt. We noemen dat hardhout en gebruiken dat bijvoorbeeld voor tuinmeubels. Bovendien zorgt de rubberboom ervoor dat wij lekker zacht kunnen liggen op latexmatrassen, die gemaakt worden uit het rubber van de rubberboom.
En heel belangrijk voor onze medicijnen zijn alle geneeskrachtige planten die er in de tropen groeien. Met de ipecacuanhawortel kan bijvoorbeeld dysenterie (darmontsteking) genezen worden en kinine werkt als koortsverlagend middel en wordt uit de kinabast gehaald.
Zie Gematigd regenwoud voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
