Kraan (machine)

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Onderdelen van een platform kraan

Een kraan als machine is eigenlijk hetzelfde als een hijskraan. Tegenwoordig is het over het algemeen uitgerust met een hijskabel, staalkabels of kettingen en schijven, die zowel kunnen worden gebruikt om materialen verticaal op te tillen als te laten zakken en om ze horizontaal te verplaatsen door het zwenken of verrijden van de kraan. Het wordt voornamelijk gebruikt om zware dingen op te tillen en naar andere plaatsen te vervoeren. Kranen worden vaak gebruikt in het transport voor het laden en lossen van vracht, waaronder containers. Ook wordt het gebruikt in de bouw voor het verplaatsen van materialen en in de productie voor de montage van zwaar materieel, zoals een grote windmolen.

Geschiedenis

Nabije oosten

Shadouf nog steeds in gebruik in Egypte

Het eerste type kraanmachine was de shadouf, die een hefboom-mechanisme had en werd gebruikt om water op te tillen uit een waterput en uit te gieten in een sloot voor irrigatie.  Het werd uitgevonden in Mesopotamië (modern Irak) rond 3000 v. Chr. De shadouf verscheen vervolgens in de oude Egyptische technologie rond 2000 v. Chr. Door deze manier van watertappen heeft het woord kraan in hijskraan en waterkraan daarom dezelfde oorsprong.

Het oude Griekenland en Romeinen

Een Grieks-Romeinse kraan: de trispastosr

Een kraan voor het hijsen van zware lasten werd aan het einde van de 6e eeuw v. Chr. ontwikkeld door de oude Grieken. Uit de archeologische vondsten blijkt dat dit uiterlijk was in ongeveer 515 v.Chr. Op stenen blokken van Griekse tempels zijn kenmerkende gaten voor hijsogen gevonden. Aangezien deze gaten wijzen naar het gebruik van een hefinrichting, en omdat ze zich precies boven het zwaartepunt van het blok bevinden, of in paren op gelijke afstand van een punt boven het zwaartepunt, worden ze door archeologen gezien als een bewijs voor het bestaan ​​en gebruik van een kraan toen.

De komst van de lier en katroltakel in de zogeheten trispastos leidde al snel tot vervanging van het duwen van de stenen blokken op schuine opritten die tot dan toe het belangrijkste middel waren om de blokken omhoog te krijgen.

Tredkraan op een schilderij van Pieter Breugel, bouw van de toren van Babel

Deze kraan werd ook veel door de Romeinen gebruikt. De lier werd later door een tredmolen (Een rad waar men in kon lopen) vervangen. Dit type kraan werd later weer in de middeleeuwen gebruikt. Behalve een tredmolen werd ook de kaapstander gebruikt. Een soort horizontale lier die later ook op zeilschepen werd gebruikt om zeilen en het anker te hijsen.

Mogelijk dat de trispastos ook werd gebruikt om een schot in een aquaduct als afsluiter te laten zakken om zo de waterstroom te regelen.

• 

  Shadouf, nog steeds gebruikt in Egypte

Middeleeuwen

Na het verdwijnen van de Romeinse beschaving, ging de kennis van de kraan voor een belangrijk deel verloren. Bij het heruitvinden van de tredmolen kraan werd het mogelijk om hoge kathedralen te bouwen.