Hakkebord

Een hakkebord met rechts op de koppen een stemsleutel

De hakkebord (ook wel hammered dulcimer in het Engels, cimbalom of tympanon in het Frans) is zowel een slaginstrument als een snaarinstrument bestaande uit snaren gewoonlijk gespannen over een trapeziumvormige resonerende klankbord. De muzikant heeft het gehamerde hakkebord voor zich geplaatst geplaatst, die in meer traditionele stijlen met gekruiste benen op de grond kan zitten, of in een modernere stijl kan staan ​​of zitten met het hakkebord op een houten steun met poten. De speler heeft een kleine lepelvormige mallet hamer (ook wel klopper genoemd) in elke hand om de snaren te slaan (net als bij een dulcimer). Het Grieks-Romeinse hakkebord (wat "lief liedje" betekent) is afgeleid van het Latijnse dulcis (zoet) en het Griekse melos (lied). Het hakkebord, waarin de snaren met kleine hamers worden geslagen, is ontstaan ​​uit het psalterium, waarbij de snaren worden getokkeld met de vingers. In feite is de piano een opvolger van het hakkebord, waarbij de hamertjes vervangen zijn door hamertjes verbonden aan toetsen.

Het gehamerde hakkebord werd tijdens de middeleeuwen veelvuldig gebruikt in Engeland, Frankrijk, Italië, Duitsland, Nederland en Spanje. Hakkeborden en andere soortgelijke instrumenten zoals de khim of de Yangqin worden traditioneel nog vaak bespeeld in Irak, India, Iran, Zuidwest-Azië, China, Korea en delen van Zuidoost-Azië, Centraal-Europa (Hongarije, Slovenië, Roemenië, Slowakije, Polen, Tsjechië, Zwitserland (met name Appenzell), Oostenrijk en Beieren), de Balkan, Oost-Europa (Oekraïne en Wit-Rusland), en Scandinavië. Het instrument wordt ook bespeeld in het Verenigd Koninkrijk (Wales, East Anglia, Northumbria) en de Verenigde Staten, waar het traditionele gebruik in volksmuziek aan het eind van de 20e eeuw een opmerkelijke heropleving kende.

Bouw

Een hakkebord heeft meestal twee bruggen, een basbrug aan de rechterkant en een hoge brug aan de linkerkant. De basbrug ondersteunt bassnaren, die links van de brug worden bespeeld. De treble-snaren (hoge snaren) kunnen aan weerszijden van de treble-brug worden bespeeld. Bij de gebruikelijke constructie geeft het spelen aan de linkerkant een noot een hoger geluid dan het spelen aan de rechterkant van de brug.

Het hakkebord is er in verschillende maten, te herkennen aan het aantal snaren dat elk van de bruggen kruist. De snaren van een gehamerd hakkebord worden meestal in paren geplaatst, twee snaren voor elke noot (hoewel sommige instrumenten drie of vier snaren per noot hebben). Elke set snaren is op gelijke toonhoogte gestemd en wordt een cursus genoemd. Net als bij een piano, is het doel van het gebruik van meerdere snaren per cursus om het instrument luider te maken, hoewel de cursussen zelden perfect gelijk gestemd zijn, waardoor meestal een soort zingend geluidseffect ontstaat zoals bij een mandoline. Een gehamerd hakkebord, zoals een autoharp, harp of piano, vereist een losse stemsleutel om te stemmen, aangezien de snaren van het hakkebord rond stempennen zijn gewikkeld met vierkante koppen. Aan deze koppen zit dus geen vleugel zoals bij een gitaar of een viool. Op het instrument kun je vrijwel alle soorten toonladders in bijna elke toonsoort spelen.

De hamers zijn meestal gemaakt van hout (hoogstwaarschijnlijk hardhout zoals esdoorn, kersen, padoek, eiken, walnoot of ander hardhout), maar kunnen ook van elk materiaal worden gemaakt, inclusief metaal en plastic. Op het westelijk halfrond zijn hamers meestal stijf, maar in Azië worden vaak flexibele (bewegende) hamers gebruikt. De kop van de hamer kan bloot worden gelaten voor een scherp geluid, of kan worden bedekt met plakband, leer of stof voor een zachter geluid. Er zijn ook dubbelzijdige hamers verkrijgbaar. De koppen van tweezijdige hamers zijn meestal ovaal of rond. Meestal wordt de ene kant als kaal hout gelaten, terwijl de andere kant bedekt kan zijn met leer of een zachter materiaal zoals pianovilt.

Links

• SchoolTV - Hakkebord
• Muziekweb - Hakkebord
• YouTube - Hakkebord