Tiktaalik

De Tiktaalik is een dier wat 385 miljoen jaar geleden op aarde leefde. Het leefde in het tijdperk Devoon. De Tiktaalik is een bijzonder dier, omdat het de overgang weergeeft tussen vis en landdier. De Tiktaalik zit er precies tussenin. Het is een belangrijk dier om de evolutie van mensen te beschrijven. De Tiktaalik leeft nu niet meer.

De evolutie van vissen naar landdieren

Ellesmere Island

Onderzoekers hebben jarenlang gezocht naar de Tiktaalik. Ze zijn in 1999 al begonnen met zoeken op Ellesmere Island naar een fossiel van de Tiktaalik. In 2004 vonden ze uiteindelijk een fossiel van de Tiktaalik. Het was een spannende ontdekking, omdat het de eerste keer was dat er een fossiel van de Tiktaalik werd gevonden.

Kaart van Ellesmere Island, bij de pijl de vindplaats van het fossiel.

Naam

De naam van de Tiktaalik om van het Inuktitut, de taal van de Inuït. Het betekent grote zoetwatervis. Je spreekt de naam uit als: tik-táh-lik.

Schubben

De Tiktaalik had net als alle andere vissen schubben over zijn hele lichaam. Hierdoor lijkt het een echte vis.

Ademhalen

De Tiktaalik kon op een bijzondere manier ademhalen. Hij haalde adem door zijn kieuwen, net als andere vissen. Maar hij kon ook ademhalen zoals mensen, met zijn longen. Hij kon dus op twee manieren ademhalen. Een voordeel hiervan was dat hij boven en onder water adem kon halen.

Vinnen of poten?

De Tiktaalik heeft hele bijzondere poten of vinnen. Van de buitenkant lijken het net vinnen. Ze hebben schubben en hebben dezelfde vorm als vinnen. Maar als je naar de botten in de vinnen gaat kijken, dan lijken dat net poten. Je kan zien dat de vinnen al verschillende onderdelen van ons arm hebben. Zoals een schouder, elleboog, pols en zelfs vingers. Het is dus ook niet duidelijk of de Tiktaalik nu poten heeft of vinnen. De poten van de Tiktaalik waren niet zo sterk dat hij erop kon lopen, maar hij kon zichzelf er wel mee opdrukken.

De botten in de poot van de Tiktaalik.

Nek

De Tiktaalik is de eerste vis die een nek heeft. Bij andere vissen zit het hoofd meteen aan de rug vast, zonder een nek. De Tiktaalik heeft wel een nek. Die nek kwam goed van pas als de Tiktaalik boven water kwam. Zo kon hij zijn hoofd bovenwater houden, terwijl de rest van zijn lichaam nog onder water was.

Ribben

De Tiktaalik heeft ook ribben. Dit is ook heel bijzonder voor een vis. De ribben zijn er om zijn longen te beschermen en te helpen met ademhalen. Daarnaast zorgde het ook voor stevigheid aan zijn lichaam als hij boven water kwam.

Schedel

De schedel van een Tiktaalik is ook heel bijzonder. Vissen hebben een schedel die lang en recht is. De Tiktaalik heeft een schedel die heel plat is. Zijn ogen staan bovenop de schedel. En waarschijnlijk waren er al oren aan het ontstaan. Maar dit is niet helemaal zeker.

Schedel van de Tiktaalik

Gewone vis

Als je de kopjes hierboven goed hebt gelezen, dan zou je denken dat de Tiktaalik geen gewone vis is. Hij heeft heel veel dingen die gewone vissen niet hebben. Hij lijkt soms meer op een amfibie. Sommige mensen denken dat de Tiktaalik wel een gewone vis is. Zij denken dat het dier dat van vis naar landdier is veranderd niet bestaat.

De Tiktaalik half op het land.