Rijm

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Rijm betekent dat delen van verschillende woorden of zinsdelen hetzelfde klinken.

Rijm tussen woorden

Delen van woorden kunnen op verschillende manieren hetzelfde klinken:

• aan het begin
• in het midden
• aan het eind

Rijmen aan het begin van woorden

Beginrijm is herhaling van medeklinkers of klinkers in woorden die achter elkaar staan of dicht bij elkaar staan. Andere woorden voor beginrijm is alliteratie, stafrijm en Germaans rijm. Het woord alliteratie is afgeleid van het Griekse woord litera en betekent letters van het alfabet.

Voorbeelden van beginrijm of alliteratie zijn:

• Leentje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan.
• Wie weet waar Willem Wever woont? Willem Wever woont wijdt weg.

Rijmen in het midden van woorden

Woorden kunnen ergens in het midden rijmen (dus niet aan het begin of eind). Dat noem je halfrijm, assonantie of klinkerrijm. Je kunt ook zeggen: de klinkers rijmen.

Voorbeelden van halfrijm:

• Wie WikiKids bewerken wil, is van harte welkom.
• Let op de klank van de klinkers als je half wilt rijmen.

Rijmen aan het eind van woorden

Woorden kunnen aan het eind rijmen. Dat noem je volrijm. Voorbeelden van volrijm zijn:

• vol - bol
• rijm - lijm

Rijm in zinnen

Rijmen kun je tegenkomen op verschillende plekken in het gedicht:

• Aan het begin van opvolgende zinnen
• Rijmen binnen één zin
• Rijmen in het midden van twee zinnen
• Rijm aan het eind van twee zinnen
• Rijm aan het eind van de eerste zin en begin van de tweede zin

Aan het begin van opvolgende zinnen

Als het eerste woord in zin (of versregel) één rijmt op het eerste woord in zin (of versregel) twee dan noem je dat voorrijm. Een voorbeeld van voorrijm is:

Door deze vorm,
Hoor je het rijm, 
Voor in de zin.

Rijmen binnen één zin

Je kunt ook woorden laten rijmen binnen één zin (of beter versregel). Dat noem je dan binnenrijm. Een voorbeeld van binnenrijm is:

Als de woorden binnen zinnen rijmen,
Noem je dat het binnenrijm.
Rijmen dichters buiten zinnen binnen zinnen?
Heet dat ook weer binnenrijm.
Rijmen dichters buiten binnen zinnen?
Heb je al weer binnenrijm.
Pas als dichters buiten zinnen buiten zinnen rijmen
Of als dichters buiten zinnen rijmen,
Noem je dat geen binnenrijm. 

Rijmen in het midden van twee zinnen

Als woorden in het midden van twee verschillende zinnen (of versregels) rijmen noem je dat middenrijm. Een voorbeeld van middenrijm is:

Niet aan t begin of aan t eind
Maar er midden in rijmt deze zin.

Rijm aan het eind van twee zinnen

...

Rijm aan het eind van de eerste zin en begin van de tweede zin

...

Rijm is een manier van schrijven die je meestal terugziet in een gedicht of een stukje tekst dat humoristisch (grappig) bedoeld is. Een tekst rijmt wanneer het laatste van een regel of zin net zo klinkt als die van de regel ervoor. Een bekend voorbeeld is natuurlijk het Sinterklaasgedicht zoals we dat allemaal wel kennen:

"De Sint zat eens te denken"
"wat hij Jan eens zou schenken..."

Zo zijn er nog veel meer rijmen. Iemand die rijmt heet een dichter.

Spelletje

• Rijmmachine