Openbaar Ministerie

Het Openbaar Ministerie (vaak het OM genoemd, spreek uit oo-em, niet om) is een instantie belast met de leiding over de opsporing en vervolging van strafbare feiten. Met de handhaving van de wetten, wordt ook wel gezegd. Het is geen ministerie (waarom het dan wel zo heet weet niemand) en werd ingevoerd in 1811, tijdens de Franse bezetting van Nederland dus.

Taak

Het OM spoort zelf niet op en houdt ook niemand aan. Dat doet de politie. De politie valt niet onder het OM, maar is een aparte organisatie. Het OM kan wel zo nodig de regie over het onderzoek ter hand nemen. Die bevoegdheid heeft het.

De rechtbank

Het OM komt echter doorgaans pas in actie als een verdachte is aangehouden en voor moet komen. Bij een rechtbank moet verschijnen dus. Dan krijgt hij/zij namens het OM van de zogeheten Officier van Justitie (ook Openbare Aanklager genoemd) te horen wat de strafeis is. De rechter, die niet onder het OM valt, maar geacht wordt volkomen onafhankelijke te zijn, spreekt dan de definitieve straf uit.

Beroep aantekenen

Het kan zijn dat de verdachte het niet met de opgelegde straf eens is. Hij kan dan in "hoger beroep" gaan. Hij moet dan verschijnen bij een gerechtshof. Dat is een hogere instantie dan een rechtbank. De Officier van Justitie heet daar advocaat-generaal. Dat is noch een advocaat, noch een generaal. Want een advocaat is iemand die de verdachte als raadsman moet bijstaan. En 'generaal' betekent hier 'algemeen'.

Vindt de verdachte ook hier geen gehoor, dan kan hij nog een stapje hoger: naar de Hoge Raad. In cassatie gaan heet dat.

Overigens kan ook het OM in beroep gaan, bijvoorbeeld als het de straf, die de rechter heeft opgelegd te laag vindt.

Bij het OM werken bijna 5000 mensen en ongeveer 1000 daarvan zijn officier van justitie.