Sociaal contract

Een sociaal contract is een filosofische denkwijze in de politiek. Men tracht de verhoudingen en ieders plichten en rechten binnen de samenleving tussen bevolking (burgers) en regeerders (overheid) vast te leggen. Doel is om op redelijke wijze de belangen van individuele burgers in evenwicht te brengen met die van de samenleving als geheel en van haar regeerders die de wetten bedenken. Het komt er ongeveer op neer dat iedereen rechten en plichten heeft en dat je rekening met elkaar moet houden. Met andere woorden, je kunt niet zo maar iets naar je eigen zin doen en een ander daarbij tot last te zijn. Je ziet dat duidelijk in het verkeer. Zonder verkeersregels (wetten) zou het een zooitje worden.

Het lastige voor de regering is dus dat ze soms keuzes moeten maken, waarbij het eigenlijk onmogelijk is om het iedereen naar de zin te maken. Neem de plannen voor de aanleg van een snelweg of spoorweg. Mooi voor het transport, maar nadelig voor de mensen die er vlakbij (komen te) wonen, of het gaat ten koste van de natuur.

De belangrijkste denkers over dit concept (idee) in de geschiedenis zijn de politiek filosofen Thomas Hobbes, John Locke, Jean-Jacques Rousseau en Immanuel Kant.