Oost-Aziatische en Australische talen
De Austroaziatische talen of Oost-Aziatische en Australische talen vormen een taalfamilie van meer dan 150 talen die worden gesproken door ruim 95 miljoen bewoners van Zuidoost-Azië en het oostelijk deel van India. 'Austro' in Austroaziatisch staat voor australis, Latijn voor 'zuidelijk'. De twee meest gesproken talen uit de Austroaziatische taalfamilie zijn het Vietnamees, de officiële taal van Vietnam en het Khmer, de officiële taal van Cambodja.
Vanaf het begin van de 20e eeuw is het gebruikelijk om de Austroaziatische taalfamilie te verdelen in twee hoofdtakken; de Mundatalen van noordoost India en de Mon-Khmertalen, een gemeenschappelijke naam voor de overige Austroaziatische talen. Over deze tweedeling zijn de taalwetenschappers het niet echt met elkaar eens. Sinds de jaren 1970 wordt in algemene werken een indeling aangehouden waarbij het Austroaziatisch wordt onderverdeeld in twaalf taalgroepen. Over een verdergaande classificatie bestaan nog steeds grote taalkundige meningsverschillen, zowel over de onderlinge relaties als over een verdere onderverdeling van die taalgroepen. Dit komt vooral omdat veel talen nog niet of nauwelijks zijn beschreven, maar ook omdat onderzoeksresultaten vaak moeilijk te vinden zijn en de paar onderzoekers die er zijn slechts gebrekkig samenwerken.
De twaalf taalgroepen zijn:
- Aslitalen, gesproken in het centrale bergland van het Maleisisch deel van het schiereiland Malakka en het direct aangrenzende Thaise deel.
- Bahnartalen, gesproken door de bergbewoners (Montagnards) van het centrale en zuidelijke deel van Vietnam en verder in zuidelijk Laos en oostelijk Cambodja.
- Katutalen in centraal Vietnam, centraal Laos, noordoost Thailand en noordelijk Cambodja.
- Khasi, een van de twee officiële talen van de Indiase deelstaat Meghalaya. Bezit een rijke literaire traditie.
- Khmer, de officiële taal van Cambodja, wordt behalve in Cambodja zelf ook gesproken in het zuidelijk deel van Vietnam en in het aan Noord-Cambodja grenzende deel van Thailand. Is behalve politiek gezien ook historisch en cultureel van belang vanwege de eeuwenoude literaire traditie die deze taal bezit.
- Khmutalen gesproken in noordelijk Laos en aangrenzende delen van Thailand.
- Montalen in Birma en Thailand. De belangrijkste taal van deze groep, het Mon is historisch en cultureel van belang vanwege de eeuwenoude literaire traditie die deze taal bezit.
- Mundatalen in oostelijk India, met name in de deelstaten Jharkhand (tot november 2000 een deel van Bihar) en Chhattisgarh (tot november 2000 een deel van Madhya Pradesh) en verder in West-Bengalen en Odisha. De Munda talen vormen de meest westelijke taalgroep van de Austroaziatische taalfamilie. Typologisch wijken zij zeer sterk af van de overige Austroaziatische talen en worden daarom vaak als aparte tak tegenover de andere elf taalgroepen geplaatst.
- Nicobarese talen gesproken op de Nicobaren, een tot India behorende eilandengroep in de Andamanse Zee.
- Palaungtalen, ook bekend als Palaung-Watalen. Zij worden gesproken in noordelijk Thailand, in Laos, oostelijk Birma en Zuidwest-Yunnan.
- Peartalen, kleine taalgemeenschappen verspreid over Cambodja en aangrenzende delen van Thailand.
- Viettalen, ook bekend als Viet-Muongtalen. De meest invloedrijke taal binnen deze groep is het Vietnamees, de officiële taal van Vietnam. Is behalve politiek gezien ook historisch en cultureel van belang vanwege een eeuwenoude literaire traditie. De overige talen van deze groep worden gesproken in het noordelijk deel van Vietnam en het aangrenzende noordelijke deel van Laos.
Australische talen
Australische talen is de verzamelnaam voor enkele verschillende taalfamilies en isolaten die van oorsprong in Australië worden of werden gesproken en een op paar nabijgelegen eilanden zoals Tasmanië. Deze talen zijn van de verschillende Aboriginalgroepen. Het is niet precies bekend hoe deze talen uit elkaar zijn ontstaan.
Er woonden aan het einde van de 18e eeuw tussen de 350 en 750 verschillende Aboriginalgroepen in Australië, met ieder een eigen taal of dialect. Nog maar 150 van deze inheemse talen waren er aan het begin van de 21e eeuw over, die op 20 na allemaal gevaar lopen te zullen verdwijnen. Van de talen die nog over zijn wordt slechts 10% aan kinderen geleerd. Dit gebeurt vooral in geïsoleerde gebieden. De Tasmaniërs werden al vroeg in de geschiedenis van de Europese kolonisatie van Australië en omstreken vrijwel geheel uitgeroeid, en hun talen zijn daarmee ook verdwenen. Of en in hoeverre deze talen verwant waren aan de op het Australische vasteland gesproken talen is dus niet bekend.
De meeste Australische talen worden ingedeeld bij de Pama-Nyungaanse talen. De overige talen worden allemaal in het noorden gesproken. De Tankische talen vormen bijvoorbeeld een kleine groep van talen, die in het noorden worden gesproken.