Brontekst bekijken van Robert E. Lee

[[Bestand:Confederate General Robert E. Lee poses in a late April 1865.jpg|right|thumb|300px|Robert E. Lee]]
'''Robert Edward Lee''' (Stratford Hall Plantage ([[Virginia]]), 19 januari 1807 – [[Lexington (Virginia)|Lexington]] ([[Virginia]]), 12 oktober 1870) was een beroemd [[Verenigde Staten|Amerikaans]] generaal. Lee vocht tijdens de [[Indianenoorlogen]] en de [[Mexicaans-Amerikaanse Oorlog]] in het Amerikaans leger. Lee was ook de opperbevelhebber van het Zuidelijke leger in de [[Amerikaanse Burgeroorlog]]. 

Lee staat vandaag de dag nog steeds bekend als een beroemde generaal. Zijn technieken van oorlog voeren worden nog steeds door het leger gebruikt. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog verkoos hij de kant van de [[Geconfedereerde Staten van Amerika]], aangezien zijn thuisstaat Virginia die kant koos. Lee werd de militaire adviseur van president [[Jefferson Davis]] en vocht in het westen tegen het Noordelijke leger. Aanvankelijk was zijn tegenstander [[George B. McClellan]], maar aan het einde van de oorlog was dit [[Ulysses S. Grant]]. Hoewel Lee eerst onverslaanbaar leek, maakte hij een grote vergissing in de [[Slag bij Gettysburg]]. Vanaf daar ging het alleen maar bergafwaarts. Op 9 april 1985 sloot Lee vrede met generaal Grant. Dit wordt gezien als het officiële einde van de oorlog, hoewel de Confederatie in sommige gebieden nog doorvocht. 

Na de oorlog accepteerde Lee het einde van de [[slavernij]], maar was tegen gelijke rechten voor [[Afro-Amerikanen]]. Na zijn dood in 1870 werd Lee een cultureel icoon. De ''[[Lost Cause]]''-beweging zette allerlei monumenten op ter ere van hem, waaronder het enorme standbeeld in [[Richmond]], Virginia. Lee wordt gezien als held in het zuiden, maar hierover is veel kritiek. Lee vocht namelijk voor een land dat ontstaan was vanwege de slavernij. 

==Levensloop==
===Jeugd en opleiding===
[[File:Stratford_hall_habs_1.jpg|left|300px|thumb|[[Stratford Hall]], waar Lee geboren werd]]
Lee werd geboren op de plantage Startford Hall in de staat [[Virginia]]. Hij was de zoon van Henry Lee III en Anne Hill Carter Lee op 19 januari 1807. Zijn familie kwam oorspronkelijk uit Engeland en woonde sinds de 17e eeuw in de Verenigde Staten. Lee's vader had hoge schulden en werd op een gegeven moment vastgezet en later verbannen naar de Britse kolonie West-Indië. Het gezin verhuisde hierdoor naar de stad [[Alexandria]], die toen nog onderdeel was van het federale district [[Washington D.C.]] In 1847 werd dit gebied teruggegeven aan de staat Virginia, die het gebied oorspronkelijk won. De familie ging hier wonen, aangezien zijn moeders familie dichtbij woonde. Ook kon Lee hierdoor goed onderwijs volgen. Lee volgde onderwijs aan verschillende scholen in Virginia en had een voorliefde voor [[wiskunde]]. 

De familie werd geholpen door [[William Henry Fitzhugh]], een belangrijke man in de Amerikaanse overheid. Fitzburgh schreef aan de minister van Oorlog, [[John C. Calhoun]], over Robert, waardoor hij werd toegelaten tot de militaire academie van de Verenigde Staten. Lee had een groot talent en slaagde met hoge cijfers. In juni 1829 werd Lee tweede luitenant in het ''Corps of Engineers''. Lee werd hierna naar [[Cockspur Island]] in [[Georgia]] gestuurd om een fort te bouwen. Lee overzag de bouw en na de bouw werd hij naar [[Fort Monroe]] gestuurd. Lee deed hier allerlei taken, waaronder het maken van bouwplannen en boekhouden. In het fort ontstond een conflict tussen de [[artillerie]] en de ingenieurs. Lee was een ingenieur. Het minister van Oorlog verplaatste alle ingenieurs van het fort, behalve Lee. Lee vertrok vervolgens naar het eiland, waar [[Fort Wool]] nu staat. Lee weigerde namelijk het zonder zijn ingenieurs te doen. Daarnaast hielp hij in 1835 om de grens tussen de staten [[Ohio]] en [[Michigan]] vast te stellen. In 1837 werkte hij aan een nieuwe haven voor [[Saint Louis]] en werken aan de [[Mississippi (rivier)|Mississippi]] en [[Missouri (rivier)|Missouri]]. 

===Huwelijk en familie===
[[File:Mary-Custis-Lee.jpg|right|250px|thumb|Mary Custis, de vrouw van Robert E. Lee]]
Robert E. Lee trouwde met Mary Custis, de achterkleindochter van First Lady [[Martha Washington]], op 30 juni 1831. Het paar kreeg zeven kinderen:
* George Washington Custis Lee (1832-1913)
* Mary Custis Lee (1835-1918)
* William Henry Fitzhugh Lee (1837-1891)
* Anne Carter Lee (1839-1862)
* Eleanor Agnes Lee (1841-1873)
* Robert Edward Lee Jr. (1843-1914)
* Mildred Childe Lee (1846-1905)

=== Mexicaans-Amerikaanse Oorlog ===
{{zie artikel|Zie ook het artikel [[Mexicaans-Amerikaanse Oorlog]]}}
[[File:Battle_Cerro_Gordo.jpg|left|300px|thumb|De [[slag bij Cerro Gordo]]]]
Lee werd bekend tijdens de Mexicaans-Amerikaanse Oorlog. Hij was een van de leiders in het leger van generaal [[Winfield Scott]]. Hij ondersteunde Scott in zijn mars van [[Veracruz]] naar [[Mexico-Stad]]. Veel overwinningen zijn aan Lee te danken. Hij vond technieken, waar de Mexicanen niet over na hadden gedacht. Na de [[slag bij Cerro Gordo]] werd hij gepromoveerd tot brevet-majoor. Na de [[slag bij Chapultepec]] raakte hij gewond, waarna hij luitenant-kolonel werd en uiteindelijk kolonel. Tijdens de oorlog vocht Lee ook samen met [[Ulysses S. Grant]], waar ze van elkaar leerden. 

Na de oorlog ging Lee naar [[Fort Carroll]] in [[Baltimore]], waar hij drie jaar verbleef. Hierna ging hij nieuwe kaarten maken van Florida, aangezien deze verouderd waren. Lee ontmoette de Cubaanse revolutionair [[Narciso López]], die Cuba wilde bevrijden van de Spaanse overheersing. Lee wilde hem helpen en zocht de hulp van senator Jefferson Davis, maar Davis wees dit af en Lee besloot ook af te zeggen.

=== Tussenperiode ===
[[File:Robert_E_Lee_1851.jpg|right|300px|thumb|Lee rond 1850]]
Lee werd na uiteindelijk superintendent aan de militaire academie van West Point. Hier was Lee niet erg gelukkig, maar bleef omdat het ministerie van Oorlog dit wilde. Lee was hierdoor lange periodes afwezig van zijn plantage, waardoor zijn vrouw de plantage van hem overnam. Zijn vrouw zocht hem af en toe op, maar hij miste haar erg. Lee zorgde ervoor dat de gebouwen van de academie verbeterd werden. Zijn oudste zoon zou ook een opleiding volgen aan de school. In 1855 werd hij benoemd tot het ''2nd Cavalry Regiment'' in [[Texas]]. Zijn taak was om de kolonisten in Texas te beschermen tegen aanvallen van de inheemse inwoners van het gebied. Na het overlijden van zijn schoonvader, kreeg Lee de plantage van zijn schoonvader. Lee wilde het runnen van de plantage eerst aan iemand anders overlaten, maar kon niemand vinden. Hierop besloot hij dit zelf te doen. Lee had hoge verwachtingen en behandelde de slaven op de plantage erg grof. Dit leidde bijna tot een slavenopstand tegen Lee, mede doordat zijn schoonvader had beloofd dat de slaven werden vrijgelaten zodra hij overleed. Lee loste dit op door de slavenfamilies te scheiden en leden te verkopen. Hierdoor was er tegen 1860 nog maar één familie in tact. 

Historici hebben veel onderzoek gedaan naar de opvattingen van Lee over de slavernij. Lee zag mensen met donkere huidskleur als ondergeschikt en dat blanke Amerikanen superieur waren. Toch zag Lee de slavernij als een wreed systeem, hoewel hij vond dat de slaven ervan profiteerde. Lee pleitte er dan ook voor om bevrijdde slaven naar [[Liberia]] te sturen. Volgens Lee had de slavernij niets met politiek te maken, maar met religie en morele waarden. De politiek zou zich daarom niet met de slavernij moeten bemoeien. Hoewel Lee de slavernij als wreed zag, sprak hij zich uit tegen [[abolitionisme]]. Volgens Lee was de slavernij namelijk alleen slecht voor blanke Amerikanen, terwijl het goed was voor de slaven. Tijdens de verkiezingen van 1860 stemde Lee op de kandidaat [[John C. Breckinridge]], een extreme voorstander van de slavernij. De slaven die hij van zijn schoonvader had geërfd werden in 1862 bevrijd.

=== Amerikaanse Burgeroorlog ===
{{Zie hoofdartikel|Amerikaanse Burgeroorlog}}
[[File:Robert_E_Lee_in_1863.png|left|300px|thumb|Robert E. Lee in 1863]]
In plaats van Breckinridge werd [[Abraham Lincoln]] in 1860 tot president verkozen. Hoewel Lincoln de slavernij niet direct wilde afschaffen, was er in het zuiden de angst dat hij dit toch wel zou doen. Dit leidde ertoe dat de Zuidelijke Staten zich een voor een afscheidden. Deze Zuidelijke Staten vormden de [[Geconfedereerde Staten van Amerika]]. Nadat Lincoln de Confederatie de oorlog verklaarde, scheidde ook Virginia zich af en voegde zich bij de Confederatie. Lee bleef trouw aan zijn thuisstaat en koos daarmee de kant van de Confederatie. Hoewel de Confederatie erg positief was over het winnen van de oorlog, voorspelde Lee al aan het begin dat de Confederatie de oorlog zou verliezen. 

Lee was de bevelhebber van de troepen in Virginia, maar werd later een van de generaals in het Geconfedereerde leger. Lee wordt gezien als een van de belangrijkste - zo niet de belangrijkste - generaal voor het zuiden tijdens de Burgeroorlog. Lee vocht tijdens de oorlog in het noordwesten in de staat Virginia tegen het noordelijke leger. Voor Lee pakte de oorlog aanvankelijk erg goed uit. De Confederatie was aan de winnende hand en wist bijna iedere veldslag te winnen. In 1862 wist hij de [[schiereilandcampagne]] van [[George B. McClellan]] te stoppen en versloeg [[John Pope]] in de [[tweede slag bij Bull Run]]. Datzelfde werd Lee de militaire adviseur van president [[Jefferson Davis]]. Lees grote fout was het beginnen van een aanval op het noorden in de [[Marylandcampagne]]. Dit leidde uiteindelijk tot de [[slag bij Gettysburg]]. Dit wordt gezien als de bloederige slag in de Amerikaanse geschiedenis en Lee verloor. Terwijl zijn leger zich terugtrok, verontschuldigde hij zich aan de soldaten die het slagveld verlieten. De slag bij Gettysburg vormde een omslag in de oorlog; het noorden zou nu aan de winnende hand zijn. 

Na de slag zou Lee de tegenstander zijn van de noordelijke generaal [[Ulysses S. Grant]]. Hoewel Lee groot militair inzicht had, was Grant bereid ver te gaan om zijn overwinningen te bereiken. Grant zorgde voor een maandenlange belegering van [[Petersburg]], waarna hij de stad innam. Hierna begon Grant aan zijn tocht naar de hoofdstad [[Richmond]]. De Geconfedereerde regering moest hierdoor de stad verlaten en Lee besloot uiteindelijk ook zich terug te trekken. Uiteindelijk hield Lee zich in de bossen schuil [[Appomattox]], [[Virginia]]. Lee waagde slechts één uitval: de [[Slag bij Appomattox Courthouse]] die door Grant gewonnen werd. Lee gaf hierna de strijd op en tekende de overgave op 9 april 1865. Dit wordt gezien als het officiële einde van de oorlog, hoewel in veel delen van het zuiden nog mensen doorvochten. Deze gaven de strijd een voor een na de overgave van Lee op.

=== Na de oorlog ===
[[File:RobertLeeMonument.jpg|right|300px|thumb|De tombe waar Lee ligt]]
Na de oorlog werd Lee als eerst gevangengezet, maar werd vrij snel weer vrijgelaten. Toch verloor hij zijn burgerschap en daarmee zijn stemrecht. Ook verloor hij zijn twee plantages. Pas na de dood van Lee werd de familie hiervoor gecompenseerd. Lee vond dat het zuiden de strijd moest neerleggen, maar sprak zich uit tegen de [[Reconstructie (Verenigde Staten)|Reconstructie]]. Hij werd lid van de [[Democratische Partij]], die ook tegen de Reconstructie was. Lee besloot zich terug te trekken op zijn boerderij en wilde een rustig leven lijden. Lee was echter door de oorlog een regionaal symbool geworden. Hij werd de directeur van [[Washington and Lee University]], wat hij liet uitbreiden. Lee kreeg op 29 mei 1865 een pardon van president [[Andrew Johnson]]. Hierdoor kon hij niet meer rechterlijk vervolgd worden voor zijn misdaden in de oorlog. Na de oorlog werd Lee een tegenstander van de slavernij, maar ook een tegenstander van rechten voor Afro-Amerikanen. Hij was tegen burgerschap en stemrecht voor Afro-Amerikanen. 

Op 28 september 1870 kreeg Lee een [[beroerte]], waardoor hij in bed lag en slecht kon spreken. Twee later overleed hij op 12 oktober 1870 aan een [[longontsteking]]. Lee werd vervolgens begraven op [[Lee Chapel]].

==Nagedachtenis en imago==
===Reputatie===
[[File:Robert_E_Lee_30c_1957_issue.JPG|left|300px|thumb|Een postzegel van Lee]]
Robert E. Lee wordt vandaag de dag gezien als een van de grootste generaals uit de Amerikaanse geschiedenis. Zijn technieken worden nog steeds gebruikt door het Amerikaans leger. Hij wordt zelfs vergeleken met andere grote Amerikaanse generaals als [[George Washington]] en sommige mensen gaan zover als hem vergelijken met [[Napoleon Bonaparte]], [[Frederik de Grote]] en [[Julius Caesar]]. Hoewel Robert E. Lee de kant van de Confederatie koos, werd Lee na de oorlog alsnog gezien als een goede generaal. Dit is waarom er ook standbeelden van Lee waren in het noorden. Robert E. Lee werd na de oorlog gezien als held, mede door de ''[[Lost Cause]]''-beweging. De Lost Cause-beweging beeldde Lee af als een held, die streed voor zijn land. Zijn tegenstander, Ulysses S. Grant, werd gezien als dronken, corrupte vijand, die zijn soldaten als kanonnenvoer gebruikte. Door zijn populariteit in beide delen van het land, werd Lee het symbolen het helen van de band tussen het noorden en het zuiden. 

Net als de monumenten voor andere Zuidelijke generaals en politici zijn de monumenten voor Robert E. Lee tegenwoordig omstreden. Lee vocht namelijk voor een land dat puur ontstaan was om [[slavernij]] toe te staan. Sommige Amerikanen vinden dat men standbeelden van hem moet laten staan. Zij wijzen erop dat Lee een cultureel icoon van het zuiden is geworden en de standbeelden zijn militaire technieken eren. Andere Amerikanen vinden dat men standbeelden van Lee moet verwijderen, aangezien hij [[landverraad]] pleegde. Het nalatenschap van Lee is nog steeds omstreden. Toen vlak na de oorlog monumenten voor generaals en politici van de Confederatie werden opgericht, vond Lee dit zelf een slecht idee:
{{Citaat|I think it wiser, not to keep open the sores of war but to follow the examples of those nations who endeavored to obliterate the marks of civil strife, to commit to oblivion the feelings engendered.<br>
''Ik denk dat wijzer is, om de wonden van de oorlog open te houden, maar om de voorbeelden van landen die gepoogd hebben om de sporen van oorlogen uit te wissen, om de veroorzaakte gevoelens in de vergetelheid te brengen.''
}}

===Monumenten===
[[File:Monument_Ave_Robert_E._Lee.jpg|right|300px|thumb|Het beroemde [[Robert E. Lee Monument]] in [[Richmond]], Virginia]]
De volgende monumenten zijn opgericht ter nagedachtenis van Robert E. Lee:
* Lee staat afgebeeld op [[Stone Mountain Park]] in [[Georgia]] samen met [[Jefferson Davis]] en [[Stonewall Jackson]]
* [[Arlington House, The Robert E. Lee Memorial]] in [[Arlington]], Virginia.
* [[Lee Chapel]] in Lexington, Virginia.
* [[Fort Lee]] in Virginia.
* Robert E. Lee Building in [[Jackson (Mississippi)|Jackson]], [[Mississippi]].
* Robert E. Lee Theater in [[Baton Rouge]], [[Louisiana]].
* [[Robert E. Lee Day]], een feestdag in verschillende Zuidelijke Staten.
* [[Robert E. Lee Bridge]] in [[Richmond]], Virginia.
* [[Robert E. Lee Monument]] in Richmond, Virginia.
* Een standbeeld in [[New Orleans]], Louisiana.
* Een standbeeld in [[Marianna]], [[Arkansas]].
* [[Virginia Monument]] in [[Gettysburg]], [[Pennsylvania]].
* Verschillende wegen en straten.
* Verschillende scholen.
Daarnaast was er een standbeeld van Lee in het [[Capitool]] namens de staat Virginia, maar werd in 2020 verwijderd en vervangen.

== Bronnen ==
* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Robert_E._Lee De pagina op Wikipedia]
* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Amerikaanse_Burgeroorlog Amerikaanse Burgeroorlog op Wikipedia]


[[Categorie:Amerikaans persoon]]
[[Categorie:Persoon in de Amerikaanse Burgeroorlog]]
[[Categorie:Geconfedereerde Staten van Amerika]]