Brontekst bekijken van Noord-Atlantische Verdragsorganisatie

{{Infobox NAVO}}
Op 4 april 1949 werd in [[Washington D.C.]] de '''Noord-Atlantische Verdragsorganisatie''' ('''NAVO''') opgericht door de [[Verenigde Staten van Amerika]], [[Canada]] en tien Europese landen: [[België]], [[Denemarken]], [[Frankrijk]], [[IJsland]], [[Italië]], [[Luxemburg (land)|Luxemburg]], [[Nederland]], [[Noorwegen]], [[Portugal]] en het [[Verenigd Koninkrijk]]. 

In 1952 werden [[Griekenland]] en [[Turkije]] lid van de NAVO, gevolgd door de Bondsrepubliek [[Duitsland]] in 1955 en [[Spanje]] in 1982. In [[2006]] zijn ook [[Polen]], [[Tsjechië]] en [[Hongarije]] toegetreden. Na de [[Russische invasie van Oekraïne in 2022]] werd in [[2023]] ook [[Finland]] lid van de NAVO, en heeft ook [[Zweden]] aangevraagd bij de NAVO te komen, wat nu nog in behandeling is. Inmiddels zijn 31 landen toegetreden tot de NAVO. 

De oprichting van de NAVO werd ingegeven door de ontwikkelingen in Midden- en Oost-Europa. De West-Europese landen en de Verenigde Staten waren bezorgd over de opmars van het [[communisme]] en het conventionele overwicht (tanks, artillerie en troepen) van de [[Sovjet-Unie]]. Na de [[val van de muur]] in [[Berlijn]] en de ondergang van de Sovjet Unie veranderde er veel. De grote vijand van de NAVO was verdwenen. In eerste instantie werd met de voormalige [[Oostblok]]landen een vredesverdrag gesloten. Dat werd [[Partnership for Peace]] genoemd. Daarna zijn verschillende landen uit het voormalige Oostblok bij de NAVO gekomen. Daar heeft [[Rusland]] tegen geprotesteerd. Ze hadden liever als blok samengeaan met de NAVO. Toen de [[Europese Unie]] en de NAVO de banden met de [[Oekraïne]] sterk aan begonnen te halen en er een mogelijkheid ontstond dat ze onderdeel van de NAVO konden worden, is het verzet vanuit Rusland toegenomen. Het gevolg is een toenemende vijandschap. Dit uitte zich in een boycot door westerse leiders van de [[Olympische Winterspelen]] in [[Sotsji]] in 2014. Daarna nam Rusland de [[Krim]] in, waarna een oorlog in Oost-Oekraïne ontstond. Nu wil ook Zweden bij de NAVO.

==Betalingen aan de NAVO==
Er bestaan grote verschillen tussen de Europese landen als het gaat over de hoeveelheid betalingen die aan de NAVO worden gedaan. Er is afgesproken dat 2% van het [[Bruto Nationaal Product]] door ieder land moet worden betaald voor een modernisering van de wapens. De meeste Europese landen betalen veel minder. Dat is vanwege de afgenomen dreiging vanuit de Sovjet Unie. De Amerikanen beklagen zich jaarljks over de te lage betalingen. Ze vinden dat Europa wordt beschermd door de [[Verenigde Staten]] tegen buitenlandse agressie en dat het niet eerlijk is dat de Amerikanen daar het grootste deel van betalen. Inmiddels trekken de Amerikanen mensen en middelen terug uit Europa en investeren meer in de veiligheid rond de Chinese Zee. De nieuwe opkomende macht is China. Die wil [[Taiwan]] met alle wateren eromheen bij hun land hebben. Europa zal in de toekomst steeds meer zelf moeten zorgen voor hun veiligheid.

De belangrijkste taak van het [[Bondgenootschap]] is de gemeenschappelijke verdediging van het grondgebied van de lidstaten. Een aanval tegen één (of meer) van de lidstaten wordt beschouwd als een aanval tegen alle lidstaten, aldus een artikel van het verdrag.

== Organisatiestructuur ==
De Secretaris Generaal is [[Jens Stoltenberg]]. Hij heeft de hoogste burgerfunctie van de organisatie. Sinds 2014 is hij de voorzitter van de [[Noord Atlantische Raad]] (NAR). Deze politieke raad bestaat uit vertegenwoordigers van de lidstaten. Nederland wordt vanaf 2018 vertegenwoordigd door [[Marisa Gerards]]. Zij overlegt onder andere met de Nederlandse minister van Defensie [[Kajsa Ollongren]]. Daarnaast is er nog de Nuclear Planning Group.

Op militair gebied wordt de NAR bijgestaan door het militair comité. De huidige voorzitter (vanaf 2021)  daarvan is de Nederlandse admiraal [[Rob Bauer]]. Alle lidstaten met een leger zijn hierin vertegenwoordigd. Het militair comité is de schakel tussen de NAR en SACEUR.

De hoogste militaire commandant van de NAVO is de ''Supreme Allied Commander Europe'' (SACEUR). Vanaf 4 mei 2019 is dat de Amerikaanse Generaal [[Tod Wolters]] <small>(1960). Hij stuurt de Geallieerd Commando voor Operaties (ACT) aan die de actieve operaties uitvoert. Daarnaast heb je het Geallieerd Commando voor Transformatie (TACT) wat gaat over opleiding, en vernieuwingen (innovatie).</small>

Het hoofdkwartier van de NAVO bevindt zich in [[Brussel (stad)|Brussel]] en daar vergadert ook de NAR. Het ''Supreme Headquarters Allied Powers Europe'' (SHAPE) is het militaire commandocentrum, waar Tod Wolters de bevelhebber van is. Het is gevestigd in Casteau ten noorden van het Belgische [[Bergen (België)|Bergen]], Henegouwen.

== Lidstaten ==
{{Kolommen2
| Kolom1=
* {{AL}}
* {{BE}}
* {{BG}}
* {{CA}}
* {{DK}}
* {{DE}}
* {{EE}}
* {{FR}}
* {{FI}}
* {{GR}}
* {{HU}}
* {{IS}}
* {{IT}}
* {{HR}}
* {{LV}}
* {{LT}}
| Kolom2=
* {{LU}}
* {{ME}}
* {{NL}}
* {{MK}}
* {{NO}}
* {{PL}}
* {{PT}}
* {{RO}}
* {{SI}}
* {{SK}}
* {{ES}}
* {{CZ}}
* {{TR}}
* {{GB}}
* {{US}}
* {{SE}}
}}

== Links ==
* [https://www.nato.int/nato-welcome/index_nl.html Site van de NAVO]
* [https://npokennis.nl/story/330/wat-doet-de-navo?at_medium=email&at_emailtype=retention&at_campaign=nieuwsbrief-17-februari-2024 Wat doet de NAVO? NPO Kennis]
{{Navigatie intergouvernementele organisaties}}
[[Categorie:Internationale organisatie]]
[[Categorie:Koude Oorlog]]
[[Categorie:NAVO]]

[[es:Organización del Tratado del Atlántico Norte]]
[[fr:Organisation du traité de l'Atlantique Nord]]
[[it:Organizzazione del Trattato dell'Atlantico del Nord]]