Brontekst bekijken van Malaysia Airlines-vlucht 17

[[Bestand:Malaysia Airlines Boeing 777-200ER PER Koch-2.jpg|left|300px|thumb|Het vliegtuig in [[Perth]].]]
'''Malaysia Airlines-vlucht 17''' of '''MH17''', ookwel '''KLM-vlucht 1403''' was een vlucht van een passagiersvliegtuig van [[Malaysia Airlines]] met 298 passagiers van [[Amsterdam]], [[Schiphol]], naar [[Kuala Lumpur]] in [[Maleisië]].  Boven [[Oekraïne]], in de buurt van [[Donetsk]] waar er een gewapend [[conflict]] gaande was tussen het Oekraïense leger en Russische rebellen, verdween het vliegtuig op  17 juli 2014 om 15:18 van de radar en stortte neer. Meteen al werd vermoed dat de oorzaak een vanaf de grond afgevuurde luchtdoelraket was.

Van de 298 inzittenden waren er 196 Nederlands en 4 Belgen. De ramp is daarmee de op een na grootste uit de Nederlandse luchtvaartgeschiedenis, na de [[vliegramp van Tenerife]] uit 1977.

== Achtergrond ==
[[Bestand:MH17 map-nl.svg|right|300px|thumb|De route van het vliegtuig.]]
Om 12:14 vertrok de [[Boeing 777]]-200ER vanaf [[Luchthaven Schiphol|Schiphol]] naar Maleisië. Het vliegtuig stortte om kwart over vier neer bij [[Hrabove]], 50 kilometer van de Russische grens. Nadat het vliegtuig was neergestort, sloot [[EUROCONTROL]] het Oekraïense luchtruim voor onbepaalde tijd. Omdat de brokstukken van het vliegtuig over wel 25 kilometer verspreid lagen (tussen de dorpen  [[Shakhtarsk]] en Hrabove), is het vrijwel zeker dat het vliegtuig hoog in de lucht was geëxplodeerd. Er waren geen overlevenden.

== Daders ==
{{zieook|Zie ook [[Oekraïne#Euromaidan en Krimcrisis|Krimcrisis]] en [[Oorlog in Donbass]]}}
In de landstreek waar het vliegtuig is neergestort, het oosten van Oekraïne, was sinds het voorjaar een [[burgeroorlog]] gaande. Dit kwam door een ruzie tussen Rusland en Oekraïne over dit gebied. De oorlog was tussen de Russische separatisten (dat zijn [[Rusland|Russische]] rebellen in Oekraïne) en de Oekraïense overheid, althans, het Oekraïense leger.

De Oekraïense regering verklaarde kort na de ramp dat de Russische separatisten het vliegtuig hadden neergeschoten. De separatisten ontkenden dit en zeiden dat zij daar de apparatuur niet eens voor hadden.  Rond de tijd dat het vliegtuig neerstortte zei de separatistenleider, [[Igor Girkin]], op [[VKontakte]] (een soort Twitter) dat hij een Oekraïens militair vliegtuig had neergehaald. Er is grote kans dat dit vlucht MH17 was; een vreselijke vergissing dus. Het bericht is kort daarna verwijderd. Het Twitter-account van de Volksrepubliek Donetsk (dat wil zeggen van de rebellen) verwijderde ook berichten waarop te zien was dat de separatisten wel degelijk over de goede apparatuur beschikte om een vliegtuig neer te halen.  De Oekraïense inlichtingendienst heeft een telefoongesprek afgetapt en gepubliceerd waarin twee rebellenleiders zeggen dat ze een vliegtuig hebben neergeschoten. Vlak na de ramp werd dit telefoongesprek al door het [[NOS Journaal]] uitgezonden.

Het vliegtuig zelf was voor vertrek in perfecte staat, dus de kans dat het neerstorten door een storing in het vliegtuig zelf kwam, was eigenlijk wel te verwaarlozen. De VN-[[Veiligheidsraad]] stelde enkele dagen na de ramp een [[resolutie]] op en kwam daarin ook al tot de conclusie dat het toestel wel moest zijn neergeschoten.

Het [[Verenigd Koninkrijk]] riep op tot een spoedberaad van de VN-Veiligheidsraad.  De separatisten hadden de [[zwarte doos|zwarte dozen]] gevonden en overgedragen aan de Britten voor onderzoek.

== Gevolgen en eindrapport ==
In december 2014 werd bekend dat het [[Openbaar Ministerie|OM]] een onderzoek was gestart naar de daders. Hier worden ook de satellietbeelden van de Amerikanen bekeken en de onderzoeksresultaten van Justitie van Oekraïne.

In juli 2015 stelden een aantal betrokken landen, waaronder [[Nederland]] en [[Oekraïne]], in de [[VN-Veiligheidsraad]] voor een speciaal ''VN-tribunaal'' in het leven te roepen. Dat houdt in dat er een [[internationaal]] gerechtshof komt, om de daders van de massamoord te berechten. [[Rusland]] stelde geen vertrouwen in het voorstel en sprak bij de stemming zijn veto uit. Bondgenoten van Rusland onthielden zich van een stem. Het tribunaal kwam er niet.

In oktober 2015 werd bekend dat de [[Onderzoeksraad voor Veiligheid]] (OVV), in samenwerking met Justitie, het onderzoek had afgerond. Voor de publicatie van het eindrapport (dat op 13 oktober zou plaatsvinden) kreeg de media al door dat de Onderzoeksraad had ontdekt dat er vezeltjes van een zogenaamde [[BUK-raket]] in de lichamen van de slachtoffers was aangetroffen. Dat zou concreet bewijs zijn dat het vliegtuig was neergehaald door één van de strijdende partijen (ofwel de Russische separatisten, ofwel het Oekraïense leger) met een raketwerper. Een Oekraïne politieman en kandidaat-politicus liet in een interview met [[Nieuwsuur]] los dat er zelfs al daders in beeld waren.

Op 12 oktober werd bekend dat de Russen geen vertrouwen hebben in het eindrapport van de OVV.

Op 13 oktober publiceerde de Onderzoeksraad zijn eindrapport. In de hangar van een vliegveld in [[Gilze-Rije]] had de commissie het vliegtuig nagebouwd, aan de hand van bouwtekeningen en schaalmodellen. De materialen waren brokstukken van MH17 die uit Oekraïne overgebracht waren naar [[Nederland]]. Volgens de voorzitter was de conclusie dat MH17 was neergeschoten met een BUK-raket. De cockpit was van het toestel gescheurd. Diezelfde middag verklaarde hij in het parlement dat dit gebeurd was vanaf grondgebied dat onder heerschappij van de rebellen stond. Een strafrechtelijk onderzoek werd echter niet ingesteld. Dat is aan het ''Joint Investigation Team'' (''JIT''), dat onder leiding van het Nederlands OM staat. 

Op 13 oktober schreef de [[NOS]] dat het JIT vermoedelijk in 2016 het onderzoek zou afronden. Het vinden van getuigen en het bekijken van bewijsstukken kost volgens het onderzoeksteam veel tijd. Tot op heden zijn er nog geen arrestaties verricht.

==Slachtoffers==
Hieronder is een lijst te zien uit welke landen de slachtoffers kwamen. Sommige slachtoffers hebben een dubbele nationaliteit. 

Onder de doden waren enkele bekende mensen, zoals [[aids]]-expert [[Joep Lange]] en zijn vrouw en assistent. Zij waren op weg naar een conferentie in Australië. Ook [[Willem Witteveen]], lid van de [[Eerste Kamer]] voor de [[PvdA]], hoort bij de slachtoffers, evenals de Australische schrijver [[Liam Davison]].

Cor van Hout, een drummer uit [[Volendam]] die ook in het vliegtuig zat, werd bekend doordat hij voordat het vliegtuig vertrok nog een grapje op [[Facebook]] gezet had over het vliegtuig dat misschien wel "zou verdwijnen". Een heleboel mensen op Facebook lachten er nog om. Achteraf gezien was het voor iedereen, en zeker voor de nabestaanden, natuurlijk geen leuke grap meer.

Het bergen van de lichamen was voor onderzoekers erg moeilijk. In de streek werd nog steeds heftig gevochten. Op 23 juli 2014 kwamen de eerste slachtoffers aan in Nederland. Daarvoor waren ze met de koeltrein van Hrabove naar [[Charkov]] gereden, en daar steeg het vliegtuig op voor de laatste reis van de slachtoffers naar Nederland. Het leger werd ingezet om de slachtoffers veilig uit het vliegtuig te halen.

In de Korporaal Van Oudheusdenkazerne bij Hilversum werden de lichamen geïdentificeerd met behulp van [[DNA]]-profielen. Dat is bij twee mensen (allebei Nederlanders) echter nog steeds niet gelukt en zal waarschijnlijk ook nooit meer lukken. Op 1 juli 2015 was het identificatieproces officieel afgerond.

{| class="wikitable sortable"
|-
! Nationaliteit!! Passagiers!! Bemanning
|-
| {{NL}} || align="right" |193 || 
|-
| {{MY}} || align="right" |28 || align="right" |15
|-
| {{AU}} || align="right" |27 || 
|-
| {{ID}} || align="right" |12 ||
|-
| {{UK}} || align="right" |10 || 
|-
| {{BE}} || align="right" |4 || 
|-
| {{DE}} || align="right" |4 || 
|-
| {{PH}} || align="right" |3 || 
|-
| {{CA}} || align="right" |1 || 
|-
| {{NZ}} || align="right" |1 ||
|- class="sortbottom"
| '''Totaal:''' || align="right" |'''283''' || align="right" |'''15'''
|}

==Reacties==
*{{NL}}
:Minister-president [[Mark Rutte]] kwam terug van zijn vakantie. De vlag hing op 18 juli 2014 op alle regeringsgebouwen halfstok. 23 juli 2014 was speciaal vanwege de ramp een [[dag van de nationale rouw]] in Nederland, dit was voor het eerst in meer dan een halve eeuw. De laatste keer was bij [[koningin Wilhelmina]] (1962). 

*{{MY}}
:Premier Nazjib Razak was geschokt door het nieuws en vond dat de daders onmiddellijk berecht moeten worden. Op 22 augustus was het ook in Maleisië een dag van nationale rouw.

*{{BE}}
:Minister-president [[Elio Di Rupo]] vond het eveneens verschrikkelijk wat er was gebeurd en bracht z'n condoleances over aan vrienden en familie van de slachtoffers.

*{{UA}}
:President [[Petro Porosjenko]] bracht  zijn condoleances over aan Mark Rutte. Hij noemde de ramp geen "incident of catastrofe, maar een terroristische aanslag."

* {{RU}}
:President Poetin van Rusland beweerde "dat dit nooit was gebeurd als er vrede was."
* {{VS}}
[[Bestand:Chuck Hagel signs condolence book MH17 (2).jpg|250px|right|thumb|Een buitenlandse minister (Chuck Hagel) tekent het condoleanceregister]] 
:President Barack Obama van de [[Verenigde Staten]] "betuigde zijn medeleven aan de nabestaanden." Hij dacht dat het vliegtuig uit de lucht is geschoten en zijn belangrijkste punt was om Amerikaanse slachtoffers en hun nabestaanden te helpen.

* {{DE}} 
: Bondskanselier [[Angela Merkel]] was ook geschokt door het ongeluk, en als het vliegtuig echt neergeschoten is is dat een treurige ontwikkeling in het conflict in Oost-Oekraïne.

* {{FR}}
:[[François Hollande]] had met diepe emotie kennis genomen van het neerstorten van het vliegtuig. Hij zei dat Frankrijk er alles aan zou doen om een goed onderzoek mogelijk te maken.

* {{UK}}
:Premier [[David Cameron]] zei ''diep geschokt'' te zijn door het vreselijke ongeval en vroeg een spoedberaad van de [[VN-Veiligheidsraad]] aan.

* [[Bestand:Flag of the United Nations.svg|20px]] [[Verenigde Naties]]
:[[Ban Ki-moon]] riep op tot een groot en diepgaand onderzoek naar wat er precies is gebeurd. Ook bracht hij zijn condoleances over aan familie en vrienden van de slachtoffers.

==Bijzonder==
*Het lot wil dat er eerder in 2014 ook al een ramp was geweest met een vliegtuig van Malaysia Airlines, zie daarvoor [[Malaysia Airlines-vlucht 370]].
*De dag na de ramp daalde de aandelen van Malaysia Airlines met ruim 11 procent. Dit was een behoorlijke klap voor hen, want een paar maanden eerder waren de aandelen door de vliegramp in de Indische Oceaan (zie hierboven) ook al gedaald.
*Voor de dertiende etappe in de [[Ronde van Frankrijk 2014]] werd een minuut stilte gehouden.

==Externe links==
*Het eindrapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid staat [http://www.onderzoeksraad.nl/ hier] online (in het [[Engels]]).

== Bronnen ==
* Eindrapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid
* Reportage van [[KRO]]: Reconstructie van de ramp. Interviews met betrokkenen en nabestaanden.
* Diverse nieuwsberichten van de [[NOS]] en verslaggevers ter plaatse.
* Beelden op Televisie van de [[NOS]], [[Nieuwsuur]] en [[CNN]].

[[Categorie:Luchtvaartincident of vliegramp]]

[[en:Malaysia Airlines Flight 17]]
[[fr:Vol 17 Malaysia Airlines]]