Brontekst bekijken van Heike Kamerlingh Onnes

{{Sjabloon:Infobox wetenschapper
|afbeelding= Kamerlingh portret.jpg
|ander formaat= 250px
|onderschrift= Een foto van Heike Kamerlingh Onnes
|volledige naam= Heike Kamerlingh Onnes
|bijnaam=
|pseudoniem=
|geboren= 21 september 1853
|geboorteplaats= [[Groningen (stad)|Groningen]]
|land= [[Nederland]]
|overleden= 21 februari 1926
|overleden te= [[Leiden]]
|gehuwd= Maria Adriana Wilhelmina Elisabeth, 8 september 1887 te [[Den Haag]]
|vakgebied= [[Natuurkunde]], [[Scheikunde]]
|actief= Hoogleraar in de experimentele natuurkunde aan de Universiteit van Leiden
|bekend= zijn onderzoek naar de eigenschappen van materie bij lage temperaturen, dat onder andere tot de productie van vloeibaar [[helium]] heeft geleid
}}
'''Heike Kamerlingh Onnes''' (geboren in [[Groningen (stad)|Groningen]], [[21 september]] [[1853]] - gestorven in [[Leiden]], [[21 februari]] [[1926]]) was een [[Nederland]]s [[natuurkunde|natuurkundige]]. Hij won in 1913 een [[Nobelprijs]]. Ook was hij hoogleraar aan de [[Universiteit Leiden]] en had in Leiden ook een eigen laboratorium.

==Levensloop==
===Jeugd en opleiding===
Op 21 september 1853 wordt Heike Kamerlingh Onnes geboren. Hij was de zoon van Harm Kamerlingh Onnes en Anna Gerdina Coers. Zijn vader was dakpannenfabrikant en zijn moeder was huisvrouw. Vanaf 1870 ging Heike [[wiskunde]] en [[natuurkunde]] studeren. Dit deed hij aan de [[Rijksuniversiteit Groningen]]. Hier kreeg hij ook interesse in [[scheikunde]]. In 1871 won hij een prijsvraag van de [[universiteit van Utrecht]] en kreeg een gouden medaille. In 1872 wisselde hij van universiteit en studeerde vanaf nu aan de [[Ruprecht-Karls-universiteit]] in het [[Duitsland|Duitse]] [[Heidelberg]]. [[Robert Bunsen]] leerde hem op die universiteit scheikunde. In 1873 ging Heike terug naar zijn geboorteplaats [[Groningen (stad)|Groningen]]. Vanaf 1875 was hij voorzitter van de studentenvereniging [[GSC Vindicat atque Polit]]. Hij redde de studentenvereniging van een faillissement. In 1876 deed Heike examens en in 1878 werd hij de assistent van [[Johannes Bosscha Jr.]] In die tijd moest hij verder werken aan de [[Slinger van Foucault]]. Dit was een ingewikkelde slinger (zoals een slinger in een slingerklok). Doordat de slinger een soort van draai maakte en ook vanwege de vorm, was het erg moeilijk om te maken. Het verhaal gaat dat Heike in het midden van de nacht in de kelder werkte aan de slinger, om zo de trillingen die het verkeer maakte te omzeilen. 

===Hoogleraar===
[[Bestand:Ehrenfest Lorentz Bohr Kamerlingh Onnes.jpg|left|300px|miniatuur|Heike Kamerlingh Onnes in een laboratorium in 1919.]]
In 1882 werd Heike hoogleraar van de [[Universiteit Leiden]]. De plek hoogleraar was vrijgekomen, omdat [[Pieter Rijke]] was vertrokken. Heike wilde hoogleraar worden om te kunnen concurreren met [[Wilhelm Conrad Röntgen|Wilhelm Röntgen]], de ontdekker van de [[Röntgenstraling]]. Door inspanning van zijn vriend en natuurkundige [[Hendrik Lorentz]], werd hij gekozen als hoogleraar. Op dertigjarige leeftijd werd hij gekozen als lid van de [[Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen]]. In 1913 kreeg hij de [[nobelprijs]] voor de natuurkunde. Deze kreeg hij voor het vloeibaar maken van [[hellium]].

===Vloeibaar maken van hellium===
[[Helium]] is net als [[water]], [[goud]] en [[zilver]] een [[Chemisch element|chemisch element]]. Alle elementen komen voor in één systeem, het [[periodiek systeem]]. Helium komt bijna altijd voor in de vorm van gas. Heike wist helium vloeibaar te maken. Hiervoor wist hij voorbij het [[kookpunt]] te komen. Hiervoor had hij een speciaal koudelabaratorium. Eerst maakte hij andere elementen vloeibaar, zoals [[Zuurstof (element)|zuurstof]]. In 1908 lukte Heike het om helium vloeibaar te maken. Het werd pas vloeibaar bij een temperatuur van -269&nbsp;°C. Tot 1923 was Leiden dankzij het labaratorium de koudste plaats op aarde. Hierdoor was er een grapje bedacht: ''Wat is de koudste stad ter wereld? Niet [[Verchojansk]] maar Leiden.'' Veel natuurkundigen en scheikundigen kwamen naar Leiden voor Heike's koudelabaratorium. Zo kwam [[Marie Curie]] naar Leiden om te kijken hoe de [[radioactiviteit]] was bij lage temperaturen. 

===Latere leven===
Het vloeibaar maken van helium is niet het enige wat Heike heeft gedaan. In 1911 ontdekte hij dat metalen als [[kwik]], [[tin]] en [[lood]] bij lage temperaturen goed elektriviteit geleiden. Het onderzoek verdween en men ontdekte het pas weer in 2011. Honderd jaar later dus. In 1924 stopte Heike op zeventigjarige leeftijd met werken. Toch ging hij soms naar het labaratorium. Op 21 februari 1926 overleed hij, nadat hij ziek was geworden. Heike overleed in Leiden en werd in [[Voorschoten]] begraven.

==Huwelijk en kinderen==
[[Bestand:Leiden116.JPG|right|300px|miniatuur|Een gedenksteen voor Heike op de Leidse universiteit.]]
Heike Kamerlingh Onnes was getrouwd met Maria Adriana Wilhelmina Elisabeth Bijleveld. Dit gebeurde op 8 september 1887 in [[Den Haag]]. Samen kregen ze een zoon met de naam Albert en een dochter met de naam Jenny.

==Vernoemingen==
Het laboratorium waar Heike in Leiden experimenteerde werd naar hem genoemd. In 1923 gebeurde dit en het heet [[Kamerlingh Onnes Laboratorium]]. Ook in de stad Groningen werd een school naar hem vernoemd. Ook een trein en vliegtuig zijn naar Heike vernoemd. netals een krater op de maan. Tenslotte zijn in verschillende plaatsen straten naar Heike vernoemd, zoals in Hilversum. 

{{Sjabloon:Navigatie natuurkunde}}

[[Categorie:Winnaar van de Nobelprijs voor de Natuurkunde]]
[[Categorie:Nederlands natuurkundige]]
[[Categorie:Uitvinders]]