Brontekst bekijken van Europese Parlementsverkiezingen 2019

{{Infobox parlementsverkiezingen
| naam = Europese<br />Parlementsverkiezingen 2019
| soort = Europese Parlementsverkiezingen
| vorige = 2014
| volgende = 2024
| regio = [[Europese Unie]]
| datum = 23-26 mei 2019
| kiesgerechtigd = 403.365.851
| opgekomen = 198.352.638
| opkomstA = 50,63%
| opkomstB = 50.63%
| parlement = Europees Parlement
| mandaten = zetels
| te verdelen = 705
| partij1 = Europese Volkspartij
| artikel1 = Europese Volkspartij
| partijkleur1 = #3399FF
| logo1 = EVP-logo.jpg
| lijsttrekker1 = Manfred Weber
| stemmen1 = 41.211.023
| percentage1A = 20,80%
| percentage1B = 20.80%
| mandaten1 = 182
| partij2 = Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten
| artikel2 = Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten
| partijkleur2 = #FF0000
| logo2 = S&D.svg
| lijsttrekker2 = Frans Timmermans
| stemmen2 = 35.421.084	
| percentage2A = 17,88%
| percentage2B = 17.88%
| mandaten2= 154
| partij3 = Renew Europe
| artikel3 = Renew Europe
| partijkleur3 = #f3b04f
| logo3 = Logo of Renew Europe.svg
| lijsttrekker3 = Margrethe Verstager
| stemmen3 = 23.788.652
| percentage3A = 12,01%
| percentage3B = 12.01%
| mandaten3 = 108
| soortafbeelding = Kaart
| afbeeldingsnaam = EP 2019 results by constituency.svg
| sectie = Europese Commissie
| regering = Commissie
| naamregering = Von der Leyen
| regeringssamenstelling = [[Europese Volkspartij|EVP]], [[Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten|S&D]] & [[Renew Europe|RE]]
| regeringsmandaten = 432
| totalemandaten = 705
| richting = [[Centrum (politiek)|Centrum]]
| signatuur = [[Tripartite]]<br /><small>([[christendemocratie|christendemocratisch]]-[[sociaaldemocratie|sociaaldemocratisch]]-[[liberalisme|liberaal]])</small>
| regeringsleider = commissievoorzitter
| vorigereg = Jean-Claude Juncker
| partijvorige = EVP
| partijkleurvorige = #3399FF
| volgendereg = Ursula von der Leyen
| partijvolgende = EVP
| partijkleurvolgende = #3399FF
}}

De '''Europese Parlementsverkiezingen''' vonden plaats tussen 23 en 26 mei 2019, waarin de nieuwe indeling van het [[Europees Parlement]] woerd gekozen voor de periode 2019-2024. In alle 28 landen van de Europese Unie werd gestemd, ook in het [[Verenigd Koninkrijk]]. In de meeste landen hebben de verkiezingen op 26 mei plaatsgevonden. In [[Nederland]] en het Verenigd Koninkrijk was dat op [[Europese Parlementsverkiezingen 2019 in Nederland|23 mei]]. [[Ierland]] heeft de verkiezingen op 24 mei gehouden en [[Slowakije]], [[Letland]] en [[Malta]] op 25 mei. In [[Tsjechië]] kon men zowel op 24 als op 25 mei stemmen. 

Aanvankelijk zou het Verenigd Koninkrijk niet meedoen met de verkiezingen, aangezien de [[Brexit]] plaats zou vinden voor de verkiezingen. De Brexit werd echter uitgesteld op 31 oktober 2019, waardoor het VK de verkiezingen moet houden. Hierdoor zijn er twee verkiezingsuitslagen voor ieder land. De eerste is de normale uitslag met die van het VK en de andere is de uitslag zonder het VK. Nadat het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober de EU verlaat, zal het land haar zetels verliezen. Een deel hiervan wordt aan andere landen gegeven en deel blijft leeg en wordt opgevuld door toekomstige lidstaten. 

De Europese Parlementsverkiezingen zorgen ook voor een nieuwe EU-commissaris. De voormalige eurocommissaris [[Jean-Claude Juncker]] heeft gezegd geen tweede termijn te willen doen. Ook worden de parlementsverkiezingen als belangrijk gezien door de opkomst van zeer [[euroscepsis|eurosceptische]] partijen en aan de andere kant ook zeer pro-Europese partijen. 

==Algemeen==
De Europese Parlementsverkiezingen zijn ingewikkelder dan normale verkiezingen. Het Europees Parlement heeft op dit moment 705 zetels. In totaal kunnen meer dan 400 miljoen mensen in 28 landen stemmen voor het nieuwe Europees Parlement. Ieder stemt voor zijn eigen land of in het land waar hij/zij woont. Een Spanjaard in België kan dus zowel voor België als Spanje stemmen. De 705 zetels zijn verdeeld over de 26 lidstaten. Hoeveel iedere lidstaat heeft hangt af van het aantal inwoners. Het land met de meeste zetels is Duitsland en de landen met de minste zetels zijn Estland, Cyprus, Luxemburg en Malta.

In ieder land kan een inwoner stemmen op een aantal partijen. Meestal doen alle landelijke partijen mee aan de Europese verkiezingen. In Nederland en België kan iedere inwoner stemmen op de partijen die landelijk actief zijn. Meestal doen ook nog een paar andere partijen mee, die enkel bij de Europese verkiezingen meedoen. Het stemmen bepaald de uitslag van dat land. Hierdoor ziet de zetelverdeling er per land anders uit en doen er per land andere partijen mee. In het VK kan bijvoorbeeld de [[Labour Party]] de grootste worden, terwijl in Frankrijk [[Rassemblement National (Frankrijk)|Rassemblement National]] de grootste kan worden. De standpunten van de partijen liggen daardoor soms erg ver uit elkaar. 

De meeste politieke partijen zijn verenigd in zogeheten [[Europese partij]]en. Deze verbinden de partijen met (grotendeels) dezelfde waarden en standpunten met elkaar. Het Nederlandse [[CDA]] is bijvoorbeeld lid van de [[Europese Volkspartij]], net als de Duitse [[CDU]] en het Belgische [[CD&V]]. Europese partijen zijn bedacht om makkelijker een coalitie en meerderheden in het parlement te vormen. Zonder de Europese partijen zouden er ruim honderd partijen in het parlement zitten, terwijl dit nu nog geen 10 grote partijen zijn. Geen één Europese partij heeft meestal een meerderheid in het parlement. Hierdoor is samenwerken nodig. Traditioneel werken de christendemocratische Europese Volkspartij en de sociaaldemocratische [[Partij van Europese Socialisten]] samen in de zogeheten ''Grote coalitie''. Voorheen hielp ook de liberale [[Partij van de Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa]] mee. 

Na de verkiezingen vormt de grote coalitie de nieuwe [[Europese Commissie]]. Dit kun je vergelijken met een kabinet. De commissie doet het dagelijkse bestuur van de Europese Unie, voert wetten uit en vertegenwoordigd de EU. Hij bestaat uit 28 commissarissen, elk uit één EU-land. Meestal hebben de belangrijke landen, zoals Duitsland en Frankrijk, de belangrijke taken. De Europese Commissie wordt geleid door een commissievoorzitter. 

==Deelnemende partijen==
De commissievoorzitter op dit moment is de Luxemburger Jean-Claude Juncker van de Europese Volkspartij. Hij stelt zich niet meer verkiesbaar en dus komt er sowieso een andere commissievoorzitter. De kandidaten voor deze functie worden ''spitzenkandidaten'' ([[Nederlands]]: lijsttrekker) genoemd. Iedere Europese partij heeft er eentje:

{| class="wikitable"
|-
! colspan="2" | Partij !! colspan="2" | Lijsttrekker !! Richting !! Stroming !! Nationale partij !! Soortgelijk
|-
| style="background:#3399FF" | || [[Europese Volkspartij]]<br />(EVP) || [[Bestand:2019-01-14-Manfred_Weber-hart_aber_fair-1366.jpg|100px]] || [[Manfred Weber]]<br /><small>{{DE}}</small> || [[Rechts (politiek)|Centrumrechts]] || <p>[[Christendemocratie]]</p><p>[[Liberaal-conservatisme]]</p>[[Europeanisme]] || [[Christlich-Soziale Union|CSU]] || <p>[[Christen-Democratisch Appèl|CDA]]</p><p>[[Christen-Democratisch en Vlaams|CD&V]]</p><p>[[Centre démocrate humaniste|cdH]]</p>[[Les Républicains|LR]]
|-
| style="background:#FF0000" | || [[Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten]]<br />(S&D) || [[Bestand:Frans Timmermans 2012 (highres).jpg|100px]] || [[Frans Timmermans]]<br /><small>{{NL}}</small> || [[Links (politiek)|Centrumlinks]] || <p>[[Sociaaldemocratie]]</p><p>[[Progressivisme]]</p>[[Europeanisme]] || [[Partij van de Arbeid|PvdA]] || <p>[[Partij van de Arbeid|PvdA]]</p><p>[[Socialistische Partij Anders|sp.a]]</p>[[Parti Socialiste (België)|PS]]
|-
| style="background:#002147" | || [[Europese Conservatieven en Hervormers]]<br />(ECH) || [[Bestand:JanZahradil.jpg|100px]] || [[Jan Zahradil]]<br /><small>{{CZ}}</small> || [[Rechts (politiek)|Rechts]] tot [[radicaal-rechts]] || <p>[[Nationaalconservatisme]]</p><p>[[Economisch liberalisme]]</p><p>[[Euroscepsis]]</p>[[Euroscepsis]] || [[Democratische Burgerpartij|ODS]] || <p>[[Forum voor Democratie|FvD]]</p><p>[[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]]</p>[[Nieuw-Vlaamse Alliantie|N-VA]]
|-
| style="background:#FFFF00" | || [[Renew Europe]]<br />(RE) || [[Bestand:Vestager_520_2012-04-16.jpg|100px]] || [[Margrethe Vestager]]<br /><small>en 6 anderen</small><br /><small>{{DK}}</small> || [[Centrum (politiek)|Centrum]] || <p>[[Liberalisme]]</p><p>[[Economisch liberalisme]]</p>[[Europeanisme]] || [[Radikale Venstre|B]] || <p>[[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]</p><p>[[Democraten 66|D66]]</p><p>[[Open Vlaamse Liberalen en Democraten|Open Vld]]<p>[[Mouvement Réformateur|MR]]</p>[[La République en marche !|LREM]]
|-
| style="background:#9E1B32" | || [[Europees Unitair Links/Noords Groen Links]]<br />(GUE/NGL) || [[Bestand:2019-04-13_Violeta_Tomic_by_Olaf_Kosinsky-0548_(cropped).jpg|100px]] || [[Violeta Tomić]]<br /><small>met [[Nico Cué]]</small><br /><small>{{SI}}</small> || [[Links (politiek)|Links]] tot [[radicaal-links]] || <p>[[Socialisme|Democratisch socialisme]]</p><p>[[Socialisme|Revolutionair socialisme]]<p>[[Marxisme|Marxisme-leninisme]]</p>[[Euroscepsis]] || [[Levica]] || <p>[[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]</p><p>[[Partij voor de Dieren|PvdD]]</p><p>[[Partij van de Arbeid (België)|PVDA/PTB]]</p>[[Franse Communistische Partij|PCF]]
|-
| style="background:#98FB98" | || [[De Groenen/Europese Vrije Alliantie]]<br />(Groenen/EVA) || [[Bestand:Eickhout,_Bas-9750.jpg|100px]] || [[Bas Eickhout]]<br /><small>met [[Ska Keller]]</small><br /><small>{{NL}}</small> || [[Links (politiek)|Centrumlinks]] tot [[Links (politiek)|links]]|| <p>[[Groene politiek]]</p><p>[[Sociaaldemocratie]]<p>[[Socialisme|Democratisch socialisme]]</p>[[Europeanisme]] || [[GroenLinks]] || <p>[[GroenLinks]]</p><p>[[De Groenen]]</p><p>[[Groen]]</p><p>[[Ecolo]]</p>[[Bündnis 90/Die Grünen|B'90/Grüne]]
|-
| style="background:black" | || [[Identiteit en Democratie]]<br />(I&D) || [[Bestand:Marco_Zanni_2019.jpg|100px]] || [[Marco Zanni]]<br /><small>{{IT}}</small> || [[Radicaal-rechts]]|| <p>[[Rechts-populisme]]</p><p>[[Nationalisme]]</p>[[Euroscepsis|Harde euroscepsis]]|| [[Liga (politieke partij)|Liga]] || <p>[[Partij voor de Vrijheid|PVV]]</p><p>[[Vlaams Belang|VB]]</p>[[Rassemblement national (Frankrijk)|RN]]
|-
| style="background:teal" | || [[Brexit]]partij|| [[Bestand:Nigel_Farage_MEP_1,_Strasbourg_-_Diliff.jpg|100px]] || [[Nigel Farage]]<br /><small>{{UK}}</small> || [[Rechts (politiek)|Rechts]]|| <p>[[Nationalisme]]</p><p>[[Populisme]]</p>[[Euroscepsis|Harde euroscepsis]]|| [[Brexit]]partij || Geen
|-
| style="background:#FFF5AA" | || [[Vijfsterrenbeweging]]<br />(M5S) || [[Bestand:Italian part - Citizens’ Corner debate- Brexit – Europe’s Big Bang theory. Where did it start? (26771620614) (cropped).jpg|100px]] || [[Tiziana Beghin]]<br /><small>{{IT}}</small> || [[Centrum (politiek)|Centrum]] || <p>[[Populisme]]</p><p>[[Volkspartij|Volkspartijgedachte]] <p>[[Euroscepsis]]</p>[[Groene politiek]]|| [[Vijfsterrenbeweging|M5S]] || Geen
|-
| style="background:#7F0000" | || [[Communistische Partij van Griekenland]]<br />(KKE) || || [[Lefteris Nikolaou-Alavanos]]<br /><small>{{GR}}</small> || [[Radicaal-links]] || <p>[[Communisme]]</p>[[Sociaal-conservatisme]]|| [[Communistische Partij van Griekenland|KKE]] || Geen
|-
| style="background:#135817" | || Volkspartij - Ons Slowakije<br />(L'SNS)|| [[Bestand:Marian_Kotleba_(portrait).jpg|100px]] || [[Marian Kotleba]]<br /><small>{{SK}}</small> || [[Radicaal-rechts]] || <p>[[Nationaalconservatisme]]</p>[[Rechts-populisme]]|| [[Volkspartij - Ons Slowakije|L'SNS]] || Geen
|-
| style="background:#C40047" | || [[Samen voor Catalonië]]<br />(JxCat)|| [[Bestand:Carles_Puigdemont_2017_(cropped).jpg|100px]] || [[Carles Puigdemont]]<br /><small>{{SP}}</small> || [[Centrum (politiek)|Centrum]] tot [[Links (politiek)|centrumlinks]] || <p>[[Catalonië|Catalaans]] [[nationalisme]]</p><p>[[Sociaalliberalisme]]</p><p>[[Economisch liberalisme]]</p>[[Europeanisme]]|| [[Samen voor Catalonië|JxCat]]|| Geen
|-
| style="background:#FFD10C" | || Menselijke Blokkade<br />(Zz)|| [[Bestand:Portret Ivan Vilibor Sinčić.png|100px]] || [[Ivan Vilibor Sinčić]]<br /><small>{{HR}}</small> || [[Radicaal-rechts]] || <p>[[Antiglobalisme]]</p><p>[[Nationalisme]]</p>[[Euroscepsis|Harde euroscepsis]]|| [[De sleutel tot Kroatië|Zz]]|| Geen
|-
| style="background:#380000" | || [[Gouden Dageraad]]<br />(XA) || || [[Nikolaos Michaloliakos]]<br /><small>{{GR}}</small> || [[Radicaal-rechts]] || <p>[[Fascisme]]</p>[[Nationalisme]]|| [[Gouden Dageraad|XA]] || Geen
|-
| style="background:#187429" | || [[Jobbik]] || [[Bestand:Sneider_Tamas_0.jpg|100px]] || [[Tamás Sneider]]<br /><small>{{HU}}</small> || [[Radicaal-rechts]] || <p>[[Nationaalconservatisme]]</p>[[Sociaal-conservatisme]]|| [[Jobbik]] || Geen
|-
| style="background:#C8292B" | || [[Democratisch-Unionistische Partij]]<br />(DUP) || [[Bestand:Diane_Dodds_MEP,_Strasbourg_-_Diliff.jpg|100px]] || [[Diane Dodds]]<br /><small>{{UK}}</small> || [[Rechts (politiek)|Centrumrechts]] tot [[Rechts (politiek)|rechts]] || <p>[[Conservatisme]]</p><p>[[Sociaal-conservatisme]]</p>[[Economisch liberalisme]]|| [[Democratisch-Unionistische Partij|DUP]] || Geen
|-
|}

==Zetels per land==
Hieronder een overzicht van de zetels verdeeld over de landen:
{| class="wikitable-rood sortable"
! Land
! Zetels (incl. VK)
! Zetels (excl. VK)
! Toename
|-
| [[België]]
| 21
| 21
| 0
|-
| [[Bulgarije]]
| 17
| 17
| 0
|-
| [[Cyprus]]
| 6
| 6
| 0
|-
| [[Denemarken]]
| 13
| 14
| +1
|-
| [[Duitsland]]
| 96
| 96
| 0
|-
| [[Estland]]
| 6
| 7
| +1
|-
| [[Finland]]
| 13
| 14
| +1
|-
| [[Frankrijk]]
| 74
| 79
| +5
|-
| [[Griekenland]]
| 21
| 21
| 0
|-
| [[Hongarije]]
| 21
| 21
| 0
|-
| [[Ierland]]
| 11
| 13
| +2
|-
| [[Italië]]
| 73
| 76
| +3
|-
| [[Kroatië]]
| 11
| 12
| +1
|-
| [[Letland]]
| 8
| 8
| 0
|-
| [[Litouwen]]
| 11
| 11
| 0
|-
| [[Luxemburg (land)|Luxemburg]]
| 6
| 6
| 0
|-
| [[Malta]]
| 6
| 6
| 0
|-
| [[Nederland]]
| 26
| 29
| +3
|-
| [[Oostenrijk]]
| 18
| 19
| +1
|-
| [[Polen]]
| 51
| 52 
| +1
|-
| [[Portugal]]
| 21
| 21
| 0
|-
| [[Roemenië]]
| 32
| 33
| +1
|-
| [[Slovenië]]
| 8
| 8
| 0
|-
| [[Slowakije]]
| 13
| 14
| +1
|-
| [[Spanje]]
| 54
| 59
| +5
|-
| [[Tsjechië]]
| 21
| 21
| 0
|-
| [[Verenigd Koninkrijk]]
| 73
| 0
| -73
|-
| [[Zweden]]
| 20
| 21
| +1
|-
|}

==Verkiezingsuitslag==
'''%''' <small>''= Percentage van het totaal aantal stemmen''</small><br />
◉ <small>''= Aantal zetels''</small>
{| class="wikitable"
|-
! colspan="3" rowspan="2" | Partij !! rowspan="2" | Lijsttrekker !! colspan="2" style="color:gray" | [[Europese Parlementsverkiezingen 2014|'''2014''']] !! colspan="2" | '''2019''' !! colspan="2" | Verschil
|-
! % !! <span style="font-weight:normal;">◉</span> !! % !! <span style="font-weight:normal;">◉</span> !! % !! <span style="font-weight:normal;">◉</span>
|-
| style="background:#3399FF" | || [[Europese Volkspartij]] || EVP || [[Manfred Weber]]|| style="color:gray" | 28,6% || style="color:gray" | 221 || 20,8% || '''182''' || style="color:red" | -7,8% || style="color:red" | '''-39''' 
|-
| style="background:#FF0000" | || [[Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten]] || S&D || [[Frans Timmermans]] || style="color:gray" | 24,6% || style="color:gray" | 185 || 17,9% || '''154''' || style="color:red" | -6,7% || style="color:red" | '''-31''' 
|-
| style="background:#FFFF00" | || [[Renew Europe]] || RE || [[Margrethe Verstager]] || style="color:gray" | 7,9% || style="color:gray" | 59 || 12,0% || '''108''' || style="color:green" | +4,1% || style="color:green" | '''+39''' 
|-
| style="background:black" | || [[Identiteit en Democratie]] || ID || [[Marco Zanni]] || style="color:gray" | 5,1% || style="color:gray" | 38 || 10,6% || '''73''' || style="color:green" | +5,5% || style="color:green" | '''+35''' 
|-
| style="background:#002147" | || [[Europese Conservatieven en Hervormers]] || ECH || [[Jan Zahradil]] || style="color:gray" | 6,0% || style="color:gray" | 45 || 7,2% || '''62''' || style="color:green" | +1,2% || style="color:green" | '''+17''' 
|-
| style="background:#9E1B32" | || [[Links in het Europees Parlement|Europees Unitair Links/Noords Groen-Links]] || GUE/NGL || [[Violeta Tomić]] || style="color:gray" | 6,0% || style="color:gray" | 45 || 5,2% || '''41''' || style="color:red" | -1,2% || style="color:red" | '''-4''' 
|-
| style="background:white" | || colspan="3" | ''niet-ingeschrevenen'' || style="color:gray" | 5,6% || style="color:gray" | 42 || 6,5% || '''57''' || style="color:green" | +0,9% || style="color:green" | '''+15''' 
|-
| style="background:grey" | || colspan="3" style="color:gray" | ''overige partijen'' || style="color:gray" | 9,7% || style="color:gray" | 73 || style="color:gray" | 9,8% || style="color:grey" | '''0''' || style="color:green" | +0,1% || style="color:red" | '''-73''' 
|-
! colspan="4" | ''totaal'' || style="color:gray" | 100,00% || style="color:gray" | 751 || 100,00% || 751 || colspan="2 | 
|-
|}

[[Categorie:Europese Parlementsverkiezingen]]