Willem I van Engeland
_from_NPG.jpg)
Willem I, beter bekend als Willem de Veroveraar (Falaise, ca. 1028 – 9 september 1087), was de eerste koning van Engeland uit het Huis Normandië. Willem de Veroveraar werd koning van Engeland in 1066 en verkreeg zijn bijnaam door de verovering van Engeland. Voorheen stond Willem I namelijk bekend als Willem de Bastaard. Een bastaard is een buitenechtelijk kind; oftewel een kind wat buiten het huwelijk is verwekt.
Naast koning van Engeland was hij ook Hertog van Normandië. Willem de Veroveraar speelde een belangrijke rol in de Britse geschiedenis. Als eerste stootte hij koning Harold II van de troon. Daarnaast zorgde hij voor een feodaal systeem in Engeland en werd veel Franse adel naar Engeland gebracht. Ook zorgde de verovering voor nauwere banden met continentaal Europa en voornamelijk Frankrijk.
Jeugd
Willem I was de zoon van de Normandische hertog Robert de Duivel en Herleva. Willem was een buitenechtelijk kind, aangezien Robert de Duivel en Herleva niet getrouwd met elkaar waren. Robert de Duivel stamde af van de Vikingen, waarin dit gewoonlijk was. Roberts en later ook Willems tegenstanders gebruikten dit vaak tegen hem. Daarnaast had Robert de Duivel de gewoonte om met de kerk in conflict te komen; zo gaf hij kerkbezittingen weg aan zijn vazallen voor hun trouw. Robert de Duivel werd er ook van verdacht zijn broer te hebben vergiftigd om zo zelf hertog te worden. Vermoedelijk om die reden maakten Willem en Robert een pelgrimstocht naar Jeruzalem. Robert overleed echter tijdens de pelgrimstocht en werd opgevolgd door zijn zoon, Willem I in 1034.
Hertog van Normandië
Op dat moment was Willem I nog geen tien jaar oud en dus te jong om te regeren. Hoewel hij officieel de hertog was, regeerden zijn voogden voor hem. De Normandische adel vocht erom om hertog van Normandië te worden. In deze strijd zijn verschillende edelen vermoord of gewond geraakt. Op Willem zelf zijn ook enkele aanslagen uitgevoerd geweest, maar deze mislukten. Normandië had goede banden met de Franse koning Hendrik I. Toen hij meerderjarig (16 jaar) werd, kreeg hij een opstand te verduren. Zijn tante Adelheid wilde haar zoon, en Willems neef, Guy tot hertog uitroepen. Willem vluchtte naar het hof van de Franse koning, die troepen stuurden en samen de opstandelingen versloegen. Tijdens de veldslag van Val-es-Dunes werden binnen twee dagen de meeste opstandelingen verslagen. De opstandelingen die vluchtten werden ook nog eens gedood in de volgende drie dagen. Hun lijken werden in de rivier de Orne gegooid. Echter was de hoeveelheid lijken zo groot dat een watermolen verderop niet meer zichtbaar was onder de hoeveelheid lijken.
In de komende drie jaar deed Willem alles eraan om de opstandelingen te onderwerpen. Hij vocht een oorlog tegen Maine. Willem kon vrij wreed zijn in de opstandelingen onderwerpen. Toen de burgers van Alençon dierenhuiden aan de stadsmuren ophingen, zag Willem dit als grote belediging. Het verwees namelijk naar de lage afkomst van zijn moeder. Als straf liet hij de handen van de burgers afhakken. Uiteindelijk koos Willem Caen als de hoofdstad van Normandië. Willem werkte in zijn beginjaren druk aan het versterken van zijn onafhankelijkheid en macht. Hij bezocht in 1051 (of 1052) Londen. Zijn achterneef Eduard de Belijder was namelijk koning van Engeland. Eduard had goede banden met Normandië, aangezien hij voor zijn eigen veiligheid enige tijd aan het Normandische hof geleefd had.
In 1053 wilde Willem trouwen met zijn achternicht Mathilde van Vlaanderen. Zowel Paus Leo IX als de Franse koning Hendrik vonden dit geen goed idee. Ze waren namelijk bang dat Willem te veel macht zou krijgen. Vlaanderen was toentertijd na Noord-Italië de rijkste regio in Europa en het huwelijk zou kunnen betekenen dat Willem uiteindelijk Vlaanderen zou erven. Hendrik probeerde zowel in 1054 als in 1506 Normandië te onderwerpen, maar faalde hierin. In 1059 stond Paus Nicolaas II het huwelijk toe en in 1062 wist Willem ook nog Maine te veroveren.
In 1064 leed Harold, de troonopvolger van de Engelse koning, schipbreuk voor de kust van Ponthieu. Hij werd door een lokale heerser gevangengenomen, maar Willem zorgde voor zijn vrijlating en liet hem aan het Normandische hof wonen. Willem liet hem zijn dochter Adelheid trouwen als Harold zijn aanspraken op de Engelse troon zou steunen. Volgens Willem had de Engelse koning Eduard de Belijder in 1051/52 tijdens zijn bezoek aan Londen gezegd dat Willem zijn troonopvolger was. Harold stemde toe met deze eed, maar later verbrak Harold deze eed. Volgens Harold was de eed niet geldig, aangezien hij onder dwang was afgelegd. Eduard de Belijder stierf kinderloos op 4 januari 1066, waarna Harold tot koning van Engeland werd uitgeroepen.
Koning van Engeland
Willem wilde Engeland hebben, aangezien het koninkrijk goed georganiseerd was en goede belastingtarieven had. Hij zag het verschijnen van de Komeet Halley in april 1066 en zou dit als voorteken hebben gezien om Engeland te veroveren. Willem kreeg hulp van edelen uit Bretagne, Vlaanderen en het westen van Frankrijk. Met een vloot van 700 schepen vielen ze Engeland binnen. Harold stationeerde zijn vloot in het zuiden van Engeland, maar op 8 september moest hij zijn leger ontbinden. Harolds leger bestond namelijk grotendeels uit dienstplichtige boeren, die de oogst moesten binnenhalen. Willem was door slecht weer vertraagd en kwam hierdoor pas op 28 september aan en had dus geen enige tegenstand. Koning Harold was ondertussen met zijn kleine leger in York, waar hij de Noorse koning Harald III en zijn broer Tostig Godwinson verslagen had. Toen hij het nieuws van de landing van Willem de Veroveraar hoorde, haastte hij zich naar het zuiden. Onderweg riep hij een groot leger bijeen, maar het mocht niet baten. Op 14 oktober vond de slag bij Hastings plaats, waarin Harold gedood werd.
Dit betekende niet automatisch dat Willem koning van Engeland werd. De Engelsen kozen Edgar Ætheling als hun nieuwe koning. Willem trok via Dover en Canterbury naar Londen. Via de Londen Bridge wilde hij de stad veroveren, maar deze nieuwe aanval werd afgeslagen. Willem liet troepen overkomen uit Normandië en trok de Theems over. Op 25 december 1066 werd hij in Westminster Abbey tot koning van Engeland gekroond. Op het tapijt van Bayeux is zijn verovering te zien. In 1068 kreeg Willem te maken met opstanden tegen hem in Mercia en Northumbria. De voormalige koning Edgar was gevlucht naar Schotland, waar zijn zus met de Schotse koning Malcolm III trouwde. De opstandelingen kwamen tot Lincoln, maar werden verslagen in Yorkshire. Willem paste in het noorden van Engeland de techniek van de verschoeide aarde toe, oftewel alles in het noorden werd platgebrand. Dit leidde tot armoede en hongersnood, aangezien alle steden, gewassen en voorraden kapotgemaakt waren. Zelfs 100 jaar later was dit nog altijd merkbaar en de paus had Willem gevraagd dit niet meer te doen. In het noorden werd de adel vervangen door Willems vertrouwelingen en de Denen werden afgekocht en gingen terug naar huis.
In 1072 viel Willem Schotland binnen en sloot verdrag met Malcolm III. In 1074 gaf Edgar zich over. Niet veel later kwamen de Normandische edelen in Engeland in opstand tegen Willem, maar dit werd door Willems halfbroer Odo van Bayeux neergeslagen. Dit was de laatste grote opstand tegen Willem. Willem bracht het feodale stelsel naar Engeland. Hij verdeelde zijn land onder de Franse adel, die het voor hem bestuurden. Om te voorkomen dat er opstanden tegen Willem waren gaf hij hen gebied dat versnipperend was over grote gebieden. Zo konden ze geen machtbasis opbouwen. Hij liet daarnaast 880 kastelen bouwen, waaronder de Tower of London. In 1085 liet Willem het Domesday Book opstellen, waarin alle bezittingen in rijk werden opgenomen. Dit was zeer accuraat; elke stad, elk huis, elke boot en zelfs elk koe werd geteld. Op deze manier kon hij beter belasting heffen. Daarnaast introduceerde Willem de Normandische architectuur, cultuur en recht in Engeland, dat ook in de volgende eeuwen voor Engeland gold.
Laatste jaren
In 1079 dreigde een oorlog met Bretagne, maar de Franse koning wist dit uiteindelijk te voorkomen. Dit werd gedaan door de dochter van Willem, Constance, te laten trouwen met de hertog van Bretagne. In 1079 ontstond er een ruzie onder de zoons van Willem. Zijn oudste zoon, Robert, werd in een modderpoel gegooid door zijn jongere broers. Dit leidde tot een hele oorlog. Willem koos de kans van zijn jongere zoons. Robert was populair in Normandië en Willem vocht tegen zijn eigen zoon. Robert erkende hem niet en gooide Willem van zijn paard. Hierbij raakte Willem gewond en moest zich herstellen in Rouen. Later wist Willems vrouw te zorgen voor vrede.
In 1087 raakte Willem gewond bij het beleg van Mantes, toen hij van zijn paard viel. De knop van zijn zadel raakte toen hard niet buik en had inwendige verwondingen. Dit zorgde voor grote pijn en na vijf weken overleed hij. Willems dood was een shock voor Normandië en Engeland. Zelfs zijn tegenstanders toonden hun laatste respect. Zijn begrafenis liep echter alles behalve vlekkeloos. Willem was op latere leeftijd erg aangekomen en zijn lichaam was door de warmte opgezwollen. Hierdoor paste zijn lijk niet in de kist. Toen de priesters dit in de kist wilden proppen, barstte zijn buikholte open en de kerk werd met ondragelijk stank gevuld. Ook bleek tijdens de begrafenis dat het graf niet betaald was. Hierdoor moesten de zonen ter plekke het bedrag overhandigen.
Willem de Veroveraar ligt begraven in het Franse Caen tot op de dag van vandaag. De Engelse troon ging na Willem de Veroveraar over aan koning Willem II. Willem de Veroveraar is nog altijd één van de bekendste Engelse vorsten. Zijn verovering van Engeland was de laatste keer dat Engeland werd veroverd. Ook legde hij de basis voor wat enkele decennia later het Angevijnse Rijk werd.
| Koningen van Engeland, Schotland en het Verenigd Koninkrijk | |||
|---|---|---|---|
| Engeland (tot 1603 · lijst) Alfred de Grote (871-899) · Eduard de Oudere (899-924) · Æthelstan (924-939) · Edmund I de Geweldige (939-946) · Edred (946-955) · Edwy (955-959) · Edgar de Vreedzame (959-975) · Eduard de Martelaar (975-978) · Ethelred II (978-1016) · Sven Gaffelbaard (1013-1014) · Edmund II (1016) · Knoet de Grote (1016-1035) · Harold I (1035-1040) · Hardeknoet (1040-1042) · Eduard de Belijder (1042-1066) · Harold II (1066) · Edgar II (1066) · Willem I de Veroveraar (1066-1087) · Willem II (1087-1100) · Hendrik I (1100-1135) · Stefanus (1135-1154) · Hendrik II (1154-1189) · Richard I (1189-1199) · Jan (1199-1216) · Hendrik III (1216-1272) · Eduard I (1239-1307) · Eduard II (1307-1327) · Eduard III (1327-1377) · Richard II (1377-1399) · Hendrik IV (1399-1413) · Hendrik V (1413-1422) · Hendrik VI (1422-1461) · Eduard IV (1461-1470; eerste keer) · Hendrik VI (1470-1471) · Eduard IV (1471-1483) · Eduard V (1483) · Richard III (1483-1485) · Hendrik VII (1485-1509) · Hendrik VIII (1509-1547) · Eduard VI (1547-1553) · Jane (1553) · Maria I (1553-1558) · Elizabeth I (1558-1603) Schotland (tot 1603) Engeland, Schotland en Ierland (1603-1707 · lijst) Verenigd Koninkrijk (en Ierland) (1707-heden · lijst) |
|||