Misdaad en straf
| Misdaad en Straf | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | Schuld en boete Преступление и наказание |
| Schrijver | Fjodor Dostojevski |
| Taal (origineel) | Russisch |
| Land |  Rusland
|
| Genre | Psychologische roman |
| Datum | 1866 |
Portaal  Literatuur
| |
Misdaad en straf is een beroemde roman van de Russische schrijver Fjodor Dostojevski. In het Nederlands is het boek ook uitgegeven onder de titel Schuld en boete. Dostojevski schreef het boek in 1866. Het wordt meestal gezien als een van zijn meesterwerken en is deels gebaseerd op zijn ervaringen in een Siberische gevangenis.
Het boek gaat over Rodion Raskolnikov, een arme voormalige student in Sint-Petersburg. Aangezien hij geld nodig heeft om de huur te kunnen betalen, besluit hij een oude, gemene, rijke vrouw te beroven. De beroving gaat mis, waardoor Raskolnikov niet alleen haar maar ook haar geliefde zus moet vermoorden. De moord vindt plaats in het begin van het boek. De rest van het boek gaat over Raskalnikovs schuldgevoelens en angst na de moord. Misdaad en straf is dus een psychologische roman, waarin diep wordt ingegaan op de geestelijke gesteldheid van het hoofdpersonage.
Samenvatting
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
.jpg)
Rodion Raskolnikov is een voormalige rechtenstudent in Sint-Petersburg. Hij leeft hierin in een kleine kamer, heeft geen contacten en heeft bijna geen geld meer. In een plaatselijk café hoort hij van een dronkaard dat Aljona Ivanova veel geld heeft. Zij is een oudere, rijke pandjesbazin die door iedereen gehaat wordt. De dronkaard verteld dat hij een dochter heeft, Sonja, die de prostitutie in moet om de familie te steunen. Niet veel later krijgt Raskolnikov een brief van zijn moeder en zus, waaruit blijkt dat zijn zus (Dunja) verloofd is met Luzhin. Uit de details blijkt echter dat Luzhin geen goede bedoelingen heeft. De drie maken bekend om naar Sint-Petersburg te komen om Raskolnikov op te zoeken. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat Raskolnikov besluit om Aljona Ivanova te beroven. Hij neemt een bijl mee en gaat naar appartement. In het appartement vermoordt hij haar om haar bezittingen vervolgens te stelen. Raskolnikov weet echter niet dat haar zus (Lizaveta) ook in het appartement is. In tegenstelling tot Aljona wordt Lizaveta door iedereen geliefd en heeft een goed karakter. Toch moet Raskolnikov haar vermoorden, aangezien ze getuige is geweest van de moord.
Raskolnikov steelt enkele bezittingen en weet het appartement te ontvluchten (hoewel hij bijna gesnapt wordt). Hij weet terug te keren naar zijn eigen appartement en de bijl weer terug te leggen. Raskolnikov is uitgeput door zijn acties (zowel lichamelijk als mentaal). Hij wordt zelfs ernstig ziek en valt flauw wanneer de politie hem ondervraagt. Hoewel de politieofficieren Raskolnikov verdenken, is er geen bewijs dat hij het gedaan heeft. Terwijl het onderzoek doorgaat, raakt Raskolnikov steeds verder in zijn waanbeelden. Periodes van ziekte worden afgewisseld met periodes van angst. Raskolnikov probeert zijn acties te rechtvaardigden (goed te praten). Zo stelt hij dat alle grote mannen in de geschiedenis (zoals Napoleon Bonaparte) moordenaars waren.
Ondertussen komen zijn moeder, zus en haar verloofde Raskolnikov bezoeken. Zij worden echter weggestuurd en zijn ongerust over zijn toestand. Raskolnikov krijgt een goede band met Sonja en gelooft dat zijn beide vervloekt zijn. Hij wordt zelfs verliefd op haar en stort zijn hart bij haar uit. Hierdoor bekend hij de moord aan haar, waarvan ze schrikt. Niet veel later (inmiddels maanden na de moord) besluit Raskolnikov de moord te bekennen. Hij gaat naar het politiebureau en schreeuwt dat hij het gedaan heeft. Hij wordt vervolgens veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf in Siberië. Ondertussen trouwt Dunja met Razumikhin en overlijdt zijn moeder. Sonja reist hem achterna naar Siberië en probeert hem acht jaar lang gezelschap te houden. Na acht jaar komt Raskolnikov vrij en door Sonja's liefde een nieuwe man geworden.
Personages
De belangrijkste personages in dit boek zijn:
- Rodion Raskolnikov: Een 23-jarige rechtenstudent en het hoofdpersonage van het boek. Raskolnikov wordt beschreven als knap, lang en goed gebouwd. Hij heeft donkere ogen en donkerblond haar. Raskolnikov is erg anti-sociaal en gesloten. Toch kan hij op sommige momenten juist erg warm zijn. Rodion wordt niet beschreven als per se goed of slecht; hij is een combinatie van beide. Hoewel hij een moord heeft gepleegd, doet hij ook goede dingen voor anderen. Rodion kan erg impulsief zijn. Hij pleegt de moord dan ook op een impulsief moment. Na de moord voelt hij meteen schuld. Dit schuldgevoel zorgt er uiteindelijk voor dat hij geestelijk en lichamelijk ziek wordt.
- Sonja Marmeladova: De dochter van Semjon Marmeladova. Zij is onschuldig en verlegen. Om haar familie te helpen moet ze gedwongen de prostitutie in. Sonja ontmoet Rodion in een café aan het begin van het verhaal. Tijdens het verhaal worden beide personages verliefd op elkaar. Rodion geeft de moord voor het eerst aan Sonja toe. Sonja speelt een belangrijke rol in het boek. Zij zorgt ervoor dat Rodion de kracht vindt om zijn leven te verbeteren.
- Razumikhin: Een vriend van Raskolnikov en voormalig rechtenstudent. Razumikhin is erg slim, oprecht en sterk, maar kan erg naïef zijn op bepaalde momenten. Hij is loyaal aan Raskolnikov en bewondert zijn intelligentie. Ook is hij verliefd op Dunja, de zus van Raskolnikov.
- Dunja: De zus van Raskolnikov. Dunja is erg mooi en heeft een sterke persoonlijkheid. Zij besluit zichzelf op te offeren door de rijke advocaat Luzhin te trouwen. Ze is niet verliefd op hem, maar hoopt met zijn geld haar familie te redden.
- Luzhin: Een rijke advocaat en de verloofde van Dunja. Luzhin staat niet bekend als een goed persoon. Zijn redenen om Dunja te trouwen zijn dubieus. Zo wil hij haar gevangen houden in een huwelijk en haar bezitten. Ook beschuldigt hij Sonja ten onrechte van diefstal. Luzhins personage staat symbool voor immoraliteit.
- Svidrigaïlov: Een rijke werkgever en voormalige liefdesinteresse van Dunja. Hoewel hij vooral met zijn liefde voor Dunja bezig is, staat hij ook bekend als vrijgevig. Zodra Dunja hem verteld dat zij niet verliefd op hem is, besluit hij haar los te laten.
- Petrovich: Een detective die de moord onderzoekt. Hij verdenkt Raskolnikov van de misdaad, maar kan dit niet bewijzen zonder getuigenis. Hierdoor probeert hij Raskolnikov door psychologische trucjes te laten bekennen.
Achtergrondinformatie
Titelverklaring
De titel "Misdaad en straf" is vrij duidelijk. De misdaad verwijst naar de moord die Raskolnikov op de twee zussen pleegt. De "straf" zijn de gevolgen van de moord. Het gaat niet zo zeer om de rechterlijke straf (het vonnis) maar eerder om de geestelijke straf. Het grootste gedeelte van het boek gaat over de straf, aangezien de misdaad in het eerste deel gebeurd.
Thema's
Misdaad en straf is (net als de andere boeken van Dostejevski) erg filosofisch. Dit wordt duidelijk in de volgende thema's:
- Psychologie: Het boek geeft een kijkje in het hoofd van een moordenaar. Het boek volgt de gevoelens en gedachten van Raskolnikov in de maanden na de moord. Angst, wanhoop en twijfel spelen hierbij een belangrijke rol. Raskolnikov probeert de moord goed te praten. Op bepaalde moment heeft hij geen spijt van zijn daden, maar op andere momenten wordt hier juist ziek van. Raskolnikov raakt ook in een delirium (soort van geestelijke ziekte) en denkt dat iedereen hem door heeft. Ook de dromen van Raskolnikov spelen een rol in dit thema.
- Het idee van de superieure mens: De superieure mens is een concept bedacht door de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche. Toch gebruikt Dostojevski dit idee al voordat Nietzsche het had bedacht. Raskolnikov voelt zich superieur (beter) ten opzichte van anderen. Hierdoor vindt hij dat hij boven de morele regels staat. De moord is hier een gevolg van. Raskolnikov gelooft dat hij het recht heeft om de moord te plegen, aangezien hij superieur is. Waar een normaal mens geen moord mag plegen, mag de superieure mens dit wel. Raskolnikov komt er echter na de moord achter dat hij geen superieure mens is.
- Utilitarisme: Dit is een filosofische stroming die gelooft dat de mens moet handelen om zoveel mogelijk (netto) geluk te krijgen. Volgens de utilitaristen mag een mens iemand ongelukkig maken, zolang het maar zorgt dat er meer geluk is. Raskolonikov besluit een vrouw te vermoorden die door iedereen gehaat wordt. Door haar te vermoorden zou de maatschappij erop vooruit gaan, aangezien het tot minder haat zou leiden. Ook gebruikt Raskolnikov het geld om anderen te helpen, waardoor hij meer geluk veroorzaakt. Toch is de werkelijkheid niet zo. Het boek gaat daarom tegen het utilitarisme in.
- Nihilisme: Dit is een andere filosofische stroming die erg populair was in Rusland. De nihilisten geloven dat niets in de wereld echte betekenis of waarde heeft. Raskolnikov is een echte nihilist. Hij is vooral met zichzelf bezig en niet met de gevoelens van anderen. Dit verandert als hij verliefd wordt op Dunja. Door Dunja leert hij om van anderen te houden en om hen te geven. Aan het einde van het boek stopt Raskolnikov met het zijn van een nihilist. Het boek ziet nihilisme een lege filosofie.
Stijl
Misdaad en straf is geschreven vanuit de derde persoon, maar ook vanuit Raskolnikovs perspectief. Toch worden bepaalde passages vertelt vanuit het perspectief van andere personages. In het boek is er een alwetende verteller. In het boek wordt ook vaak gewisseld tussen de gedachten en dromen van Raskolnikov. Hierdoor wordt het verhaal soms onderbroken. Tegenwoordig is dit niet echt bijzonder, maar voor de 19e eeuwse lezer was het dit wel. In de 19e eeuw waren boeken meestal chronologisch, terwijl Misdaad en straf niet helemaal is. Dostojevski werd hierdoor als "slordig" gezien, maar zijn technieken zijn later door andere schrijvers overgenomen.
De namen in het boek hebben vaak een dubbele betekenis. De dubbele betekenis gaat echter in vertalingen meestal verloren.
Invloed
Misdaad en straf was na zijn publicatie een erg populair boek. Tegenwoordig wordt het gezien als een van de belangrijkste werken uit de Russische literatuur. Het boek werd rond dezelfde tijd gepubliceerd als Oorlog en vrede van Lev Tolstoj. Tolstoj en Dostojevski worden tegenwoordig als de grootste namen van de Russische literatuur gezien.
De schrijvers van het modernisme hielden erg van de werken van Dostojevski. Zie hielden van de psychologische en filosofische diepgang van het boek. Onder andere Virginia Woolf en D.H. Lawrence haalden hun inspiratie uit het boek. Ook de Franse existentialisten hielden van het werk. Dostejevskis invloed is te merken in de werken van Jean-Paul Sartre en Albert Camus. Ook Sigmund Freud hield van Misdaad en straf.
Adaptaties
Van het boek zijn maar liefst 25 verschillende films gemaakt. De meeste versies zijn ontstaan in Rusland (of de Sovjet-Unie). De bekendste versies van de film komen uit 1970 en 2002. Daarnaast is Misdaad en straf verschillende keren verwerkt als televisieserie.