Jan van Eyck

https://rkd.nl/nl/explore/artists/26958
Jan van Eyck

Jan van Eyck
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Jan van Eyck
Bijnaam	Giovanni da Bruggia
Land	België
Geboortedatum	1390
Geboorteplaats	Luik (Prinsbisdom Luik, nu België)
Overleden	9 juli 1441
Overleden te	Brugge (Bourgondische Nederlanden, nu België)
Gehuwd met / relatie	damoiselle Marguerite, 1432 of 1433
Carrière
Beroep	kunstschilder
Bekend van	het Lam Gods (1432)
Actief	1422 - 1441
Genre(s)	Vlaamse Primitieven, Historie, Geestelijk
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Jan van Eyck is een kunstschilder uit het nu Vlaamse België, ook wel zuidelijke Nederlanden genoemd in de 15e eeuw. Hij leefde van 1390 tot tot 1441. Verder staat hij bekend als uitvinder van de olieverfschilderkunst.

Inleiding

Hij was als schilder actief in Brugge, die een van de vroege vernieuwers was van wat bekend werd als Vroeg-Nederlandse schilderkunst, en een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de vroege noordelijke renaissance kunst. De overgebleven gegevens geven aan dat hij werd geboren rond 1380-1390, hoogstwaarschijnlijk in Maaseik (toen Maaseyck, vandaar zijn naam), Belgisch Limburg, dat zich in het huidige België bevindt. Hij trad in dienst in Den Haag omstreeks 1422, toen hij al een meesterschilder was met werkplaatsassistenten, en als schilder en kamerdienaar bij Jan III de Meedogenloze, heerser van de graafschappen Holland en Henegouwen. Na de dood van Jan III in 1425 werd hij later aangesteld als hofschilder van Filips de Goede, hertog van Bourgondië, en werkte hij in Lille voordat hij naar Brugge in 1429, waar hij tot zijn dood woonde. Hij stond hoog aangeschreven bij Filips en maakte een aantal diplomatieke reizen naar het buitenland, waaronder in 1428 naar Lissabon om de mogelijkheid van een huwelijkscontract tussen de hertog en Isabella van Portugal te onderzoeken.

Ongeveer 20 overgebleven schilderijen worden vol vertrouwen aan hem toegeschreven, evenals het Lam Gods en de verluchte miniaturen van de Turijn-Milaan Uren, allemaal gedateerd tussen 1432 en 1439. Tien zijn gedateerd en gesigneerd met een variatie op zijn motto ALS ICH KAN ( As I (Eyck) can ), een woordspeling op zijn naam, die hij meestal in Griekse karakters schilderde.

Van Eyck schilderde zowel wereldlijke als religieuze (kerkelijke) onderwerpen, waaronder altaarstukken, religieuze figuren uit één paneel en portretten in opdracht. Zijn werk omvat enkele panelen, tweeluiken, drieluiken en veelluikpanelen. Hij werd goed betaald door Filips de Goede, die wilde dat de schilder financieel veilig was en artistieke vrijheid had, zodat hij kon schilderen "wanneer hij maar wilde". Van Eycks werk is afkomstig uit de internationale gotiek, maar hij verduisterde het al snel, onder meer door een grotere nadruk op naturalisme en realisme. Hij bereikte een nieuw niveau van virtuositeit door zijn ontwikkelingen in het gebruik van olieverf. Hij was zeer invloedrijk en zijn technieken en stijl werden overgenomen en verfijnd door de vroege Nederlandse schilders.

Levensloop

Er is weinig bekend over het vroege leven van Jan van Eyck. Zijn geboortedatum is nergens beschreven. De eerste bewaard gebleven vermelding van zijn leven is afkomstig van het hof van Jan van Beieren (opvolger van Jacoba van Beieren) in Den Haag, waar tussen 1422 en 1424 betalingen werden gedaan aan Meyster Jan den malre (meester Jan de schilder) die toen hofschilder was met de rang van bediende de chambre, met eerst één en daarna twee assistenten. Aan de hand hiervan is terug te rekenen dat van Eyck uiterlijk in 1395 geboren moet zijn. Het is onduidelijk of zijn naam nou van Maaseik of van Bergeijk komt. Hij had een zus Margareta, en minstens twee broers, Hubert van Eyck (overleden 1426), bij wie hij waarschijnlijk in de leer was en Lambert (actief tussen 1431 en 1442). Het is niet bekend waar Jan is opgeleid.

Rond 1432 trouwde hij met Margaret (demoiselle Marguerite), die 15 jaar jonger was. Samen kregen ze een dochter. Zijn dochter Lievine zat na de dood van haar vader in een nonnenklooster in Maaseik.

Olieverfschilderkunst

Olieverf is een langzaam drogende verf op basis van lijnolie, waar zowel dekkend als transparant mee gewerkt kan worden. Bij olieverf meng je de kleuren op het palet. Bij olieverf wordt van donker naar licht geschilderd. Olieverf wordt als sinds de 15e eeuw gebruikt. Tijdens de droog periode heeft een olieverfschilderij wel licht nodig, anders gaat de verf vergelen.